In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat proberen we te achterhalen.
De Johan Wagenaarkade, gelegen tussen de Leidseweg en de Lessinglaan in de buurt Oog in Al, is vernoemd naar Johan Wagenaar. Een bekende naam in de Utrechtse muziekgeschiedenis. Wie was deze man?
Zijn orgelconcerten in de Domkerk waren befaamd. Hij werd benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw en ontving een eredoctoraat van de Universiteit Utrecht. De Utrechtse componist Johan Wagenaar nam een vooraanstaande plaats in het Utrechtse muziekleven in. Zijn muzikale oeuvre is veelzijdig en omvat liederen, kamermuziek, werken voor koor en orgel, orkeststukken en opera’s.
Johannes (Johan) Wagenaar werd geboren op 1 november 1862 in Utrecht. Hij was een van de zes kinderen die geboren werden uit de relatie van een Utrechtse rechter en zijn dienstmeisje. Hij kwam voor het eerst in aanraking met muziek in de Domkerk. Daar luisterde hij naar de Utrechtse draaiorgels en orgelbespelingen van Richard Hol. Hij was verknocht aan dit genre en ontwikkelde zijn muzikale gaven verder aan de Utrechtse muziekschool.
Daar verkreeg hij in 1885 zijn toonkunstdiploma en kreeg een baan aangeboden als pianoleraar. Drie jaar later volgde hij Richard Hol op als organist van de Domkerk. Deze orgelconcerten waren een begrip in Utrecht. Toen Hol in 1904 overleed, werd Wagenaar ook zijn opvolger als directeur van de Utrechtse muziekschool en als dirigent van het Toonkunstkoor Utrecht. Wagenaar trad verder veelvuldig op als dirigent bij stadsconcerten.
Mensenkennis
De mens Wagenaar had een grote mensenkennis en een grote intuïtie, maar in zijn gevoelsleven was hij gereserveerd. Hij sprak zich nooit uit over wat hem aan het hart lag en als iets hem diep raakte, sprak hij er ironisch over. Muzikale humor lag ook ten grondslag aan zijn composities. Wagenaar trouwde in 1897 met zijn liefde Dina Petronella van Valkenburg, met wie hij twee dochters kreeg.
Vanwege zijn vele verdiensten voor het Utrechtse muziekleven, verleende de Universiteit Utrecht Wagenaar in 1916 een eredoctoraat. Ook was hij lid van de ‘Shelfishclub’, later ‘Muzikale Kring’, waarvan veel Utrechtse musici en muziekliefhebbers lid waren en waarvoor hij een aantal humoristische composities schreef.
Een aantal van deze composities hadden zo’n succes, dat zijn naam ook buiten Utrecht bekend werd. Hij werd in 1919 directeur van het Koninklijke Conservatorium in Den Haag, waar hij tot 1937 werkzaam bleef. De Johan Wagenaar Prijs, eens per vier jaar toegekend voor een heel oeuvre, wordt daar tot op de dag van vandaag uitgereikt. Hoewel Wagenaar naar Den Haag vertrok, bleef hij in zijn hart een Utrechter. Wagenaar bleef het Toonkunstkoor in Utrecht tot 1927 leiden.
Lessen
Johannes Wagenaar had een bijzondere belangstelling in muziekonderwijs. Tot aan zijn overlijden in 1941 bleef hij betrokken bij examencommissies en gaf hij compositielessen. Talrijke binnen- en buitenlandse onderscheidingen werden hem tijdens zijn leven uitgereikt. Wagenaar werd uiteindelijk 78 jaar en overleed in Den Haag.
geen Reacties
ReagerenEr zijn nog geen reacties geplaatst.