De geuren komen je tegemoet gevlogen als je over het Oppenheimplein in Utrecht loopt. Het plein herbergt wat huizen en vooral veel auto’s, maar het Oppenheimplein zal bij de meeste Utrechters toch vooral bekend zijn van de kraampjes met eten en bloemen. Maar het plein kent ook een aardige geschiedenis. Waar komt de naam Oppenheimplein eigenlijk vandaan?

Op een van de straatnaambordjes valt het te lezen: Oppenheimplein, 1845 – 1924, Rechtsgeleerde. Het afgedrukte geboortejaar op dit bordje zal wel een foutje zijn. Het plein is vernoemd naar Jacques Oppenheim, een in 1849 in Groningen geboren rechtsgeleerde en vooraanstaand lid van de joodse gemeenschap.

Jacques Oppenheim volgde onderwijs aan de Latijnse school in Groningen, waarna hij in 1872 slaagde voor zijn rechtenstudie aan de Rijkshogeschool Groningen. Een jaar later werd hij in die stad gemeentesecretaris en later trok hij naar Leiden om hoogleraar te worden. Oppenheim is bekend van zijn standaardwerk Het Nederlandsch gemeenterecht.

Tussen 1907 en 1924 was hij lid van de Raad van State, waar hij zich bezighield met de evenredige vertegenwoordiging en ‘de algehele herziening der Gemeentewet’. Oppenheim overleed op 6 oktober 1924 in Den Haag.

Tweede Wereldoorlog

In de Tweede Wereldoorlog werden ‘Joodsche’ straten en straten die vernoemd waren naar levende leden van het Koninklijk Huis voorzien van ‘minder aanstotelijke naambordjes’, zo schrijft de historische vereniging Oud-Utrecht in 2021. Zo kwam het dat ook het Oppenheimplein, net als onder meer de Heyermanstraat, de Queridostraat, de Spinozaweg en het Da Costaplein, van een andere naam werd voorzien. Na de bevrijding kregen de straten hun oorspronkelijke namen terug.