In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat zoeken we uit.
Aan de westkant van de Binnenstad, net onder Hoog Catharijne, is de Rijnkade te vinden. Een aparte naam, want de kade ligt aan de singel van Utrecht en niet aan de Rijn. Waarom heet deze straat dan de Rijnkade?
De Rijnkade telt in totaal 21 adressen. Hier is onder meer de parkeergarage P6 van Hoog Catharijne te vinden, die vooralsnog gesloten is. Op het dak van deze parkeergarage is de gigantische theepot te zien. De ‘Celestial Teapot’ van zeven meter hoog werd door kunstenares Lily van der Stokker gemaakt voor de tentoonstelling ‘Call of the Mall’ in 2013. In juli vorig jaar kreeg de theepot een mooi plekje aan de rand op het dak van de parkeergarage, uitkijkend over het water.
Zoals bij de meesten bekend, is dat water de Stadsbuitengracht, de singel rond de binnenstad van Utrecht. Niet de Rijn, uiteraard. Toch is de Rijnkade wel degelijk naar de rivier vernoemd. Volgens geschiedschrijver Van der Monde is de naam gekomen uit het feit dat de singel ‘voor een tak van de Rijn gehouden wordt’. Het water in de Utrechtse grachten moet dus uit de Alpen komen. Als je er een plattegrond van de Rijn bij pakt, dan zie je dat dat inderdaad zo is. De Nederrijn vertakt in de Lek en de Kromme Rijn. Onder meer de Kromme Rijn zorgde (en zorgt) voor aanvoer van water in de grachten en singel.
Vanaf de Waterlinieweg stroomt de Kromme Rijn bij het Ledig Erf de stad in. Via de Stadsbuitengracht, de Oude Gracht en de Nieuwe Gracht stroomt het water naar de rivier de Vecht. De Kromme Rijn, die zo’n 3000 jaar geleden moet zijn ontstaan, zou ooit de belangrijkste aftakking van de Rijn naar de Noordzee zijn. Maar sinds ongeveer 2000 jaar geleden is de Lek steeds belangrijker geworden.
Gekoppelde berichten
Straatnamen in Utrecht: waar komt de naam Cartesiusweg vandaan?
De meeste wielerliefhebbers zullen een dezer dagen op zoek gaan, of zijn gegaan, naar de…
Straatnamen in Utrecht: waar komt de naam Xenophonlaan vandaan?
In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen…
Straatnamen in Utrecht: waar komt de naam Billitonkade vandaan?
Aan de Billitonkade in de Utrechtse wijk Lombok zijn 120 adressen te vinden. De huizen…
2 Reacties
ReagerenDe Rijnkade had een zijstraat, de Rijnstraat. Lang geleden gesloopt. Het was gelegen tussen de Rijnkade en het Vreeburg. Ongeveer ter hoogte waar nu de Jumbo zit. Hier heeft de schilder Joop Moesman zijn – in Utrecht – beroemde schilderij ‘Het Gerucht’ gesitueerd. Het schilderij heeft zelfs een eigen hoofdstukje in Wikipedia. Jammer dat dit schilderij niet prominent in het Centraal Museum hangt, maar het schijnt in het bezit te zijn van de familie Heineken.
Utrecht is helaas erg goed in straatnaam geschiedvervalsing.
De Rijnkade liep van de Mariaplaats tot aan het Vreeburg. Tegenwoordig heet dit laatste stuk Vredenburgkade (…) De al genoemde Rijnstraat is als het ware wat opgeschoven en moet nu Hollandse toren heten.
De eeuwenoude oude uitvalsweg naar Leiden, de Leidscheweg moest zich in de jaren 70 Smakkelaasrsveld gaan noemen, het deel voorbij het tunneltje: van Sijpensteynkade. Nu heet het deels Smakkelaarskade…..
Die laatste naam kwam voor 1975 alleen als naam voor in één van de bruggen aan het begin van de (nu nog steeds gedempte) Leidsche Rijn bij de Catharijnebrug.
Jammer dat er zo slordig met de geschiedenis wordt omgesprongen. Het lijkt soms wel of de (nieuwe) Utrechters vooral niet aan het verleden moeten worden herinnerd.