Straatnamen in Utrecht: waar komt de naam Wijde Begijnestraat vandaan? Straatnamen in Utrecht: waar komt de naam Wijde Begijnestraat vandaan?

Straatnamen in Utrecht: waar komt de naam Wijde Begijnestraat vandaan?

Straatnamen in Utrecht: waar komt de naam Wijde Begijnestraat vandaan?
In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat proberen we te achterhalen. 

In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat proberen we te achterhalen. 

De Wijde Begijnestraat is een honderddertig meter lange straat gelegen in de binnenstad van Utrecht. De straat bevindt zich tussen de Voorstraat en de Van Asch van Wijckskade. Aan de Wijde Begijnestraat liggen de zijstraten Breedstraat en 3e Achterstraat. 

De huizen in de straat Wijde Begijnestraat hebben als gemiddeld bouwjaar 1852. Het jongste huis in de straat is gebouwd in 2000 en is dus nog maar 23 jaar oud. Het oudste pand in de Wijde Begijnestraat is 573 jaar oud en heeft als bouwjaar 1450. Volgens de ‘Lijst van beschermde monumenten’ van gemeente Utrecht zijn veel panden in de straat een gemeentelijke monument of rijksmonument. Aan de straat bevindt zich tevens het Wijde Begijnehof met zeventien huizen. Zes daarvan zijn gemeentelijke monumenten.

De straatnaam was voor 1888 Wijde Begijnesteeg. In het jaar 1888 veranderde ‘steeg’ in ‘straat’. De straat heeft zijn naam te danken aan het Begijnhof, een verdwenen leefgemeenschap van begijnen in de Utrechtse stad, dat hier vanaf de middeleeuwen lag. Op het terrein bevond zich een kapel, een groothuys met meerdere alleenstaande vrouwen en een moeshof. Ook stonden er meerdere kleinere huizen die eigendom waren van de woonachtige begijnen. Een aantal gebouwen zijn omstreeks 1840 omgebouwd, zoals het huis op nummer 112 en de rijtjeshuizen op nummer 15 tot en met 21. Verder is er, op enkele hergebruikte fragmenten van de gesloopte gebouwen na, weinig meer over van de oorspronkelijke gebouwen van het Begijnhof.

De bekende oogarts/fysioloog Franciscus Cornelis Donders is ooit werkzaam geweest in het pand op Wijde Begijnestraat 1. In 1858 vestigde zich hier het Ooglijdersgasthuis waar de beroemde Utrechtse professor Donders tot 1883 directeur was. Na zijn overlijden in 1889 wordt het gasthuis opgevolgd door zijn partner Herman Snellen, waarna het verhuist naar een nieuwe locatie. In het gebouw op Wijde Begijnestraat 1 zit nu het Eye Hotel.

Volgende week vertellen we het verhaal achter de Zuilenstraat. Kan jij ons meer vertellen over de herkomst van deze straatnaam? Laat het ons dan weten.

9 Reacties

Reageren
  1. K.

    Zo leuk steeds, de geschiedenis te lezen vd herkomst van die namen..
    Dank!!

  2. S

    Tnx! Bloedstollende aflevering weer van deze immer vermakelijke serie

  3. stefan

    De tweede persoon enkelvoud van kunnen is ‘kun jij’, niet ‘kan jij’.

  4. Tiny

    573 jaar voor dat pand uit 1450 is waarschijnlijk te precies. Willekeurig op de kaart klikkend van wozwaardeloket.nl vind je al snel meer panden uit 1450. Andere jaartallen tussen 1400 en 1500 kan ik niet vinden. Ook eeuwwisselingen zijn populaire bouwjaren. Weet iemand hoe dat zit met de bouwjaren in een bron als wozwaardeloket.nl?

  5. G.H.

    @stefan
    Beide vormen zijn correct Nederlands.

  6. Kees N

    @Tiny: Allerlei registraties uit het verleden zijn te onnauwkeurig naar onze huidige maatstaven. Als op een oude kaart een pand voorkomt hoeft dat niet het huidige pand te zijn. Mogelijk een verder niet-geregistreerde voorloper. Mijn vorige huis bijv. is ergens tussen 1882 en 1892 gebouwd als we op kaarten kunnen vertrouwen, het kadaster noemt 1892, maar heeft geen bronvermelding; het WOZ-register vermeldt zelfs 1920. Ik vermoed dat bij het maken van een registratie er altijd een ‘best guess’wordt gemaakt, maar dat correctie achteraf bij een verbeterde kennis niet of nauwelijks mogelijk is door onze huidige ICT-systemen. Kortom: betrouwbaar zijn zelfs offici:ele gegevens niet of nauwelijks.

  7. Hans Kuypers

    Het Ooglijders Gasthuis verhuisde naar de F.C. Dondersstraat in Wittevrouwen en is daarna opgegaan in het Academisch ziekenuis(UMC Utrecht)

  8. stefan

    @G.H., dat klopt, maar niet in die combinatie. ‘ik kan’, ‘jij kunt’, etc. – dus niet ‘jij kan’. Zie https://www.slimleren.nl/onderwerpen/taal/12.1319/de-vervoeging-van-kunnen-

  9. G.H.

    @stefan
    Ik weet niet waar slimleren.nl het vandaan haalt dat het alleen ‘je kunt’ zou kunnen zijn.
    Mij zegt het meer dat volgens zowel Van Dale als het Genootschap Onze Taal beide vormen correct zijn, er er enkel een verschil in stijl te onderscheiden valt tussen beide vervoegingen:

    https://www.vandale.nl/je-kunt-je-kan
    https://onzetaal.nl/taalloket/je-kunt-je-kan

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).