Bij de werkzaamheden voor de herinrichting van de Amsterdamsestraatweg hebben archeologen van de gemeente Utrecht bewijs gevonden dat dit gebied al vanaf de vroege middeleeuwen intensief in gebruik is geweest. Zo zijn er resten van woningen, putten en gebruiksvoorwerpen gevonden.
Omdat er in de Amsterdamsestraatweg een nieuw riool wordt aangelegd, hebben archeologen van de afdeling erfgoed de kans hier tot diep onder de grond onderzoek te doen. De gemeente Utrecht heeft verslag gedaan van de vondsten.
Handelsroute over de Vecht
In de middeleeuwen was de Vecht de belangrijkste handelsroute richting de Oostzee. Restanten van deze oude Vecht vonden de archeologen ter hoogte van de Egelantierstraat en Ondiep-Zuidzijde. Er werden onder meer scheepsnagels gevonden. Uit deze periode komen ook 13e-eeuwse munten, aardewerken potten en een middeleeuwse mondharp. Enkele turfblokken die in de oude rivierbedding werden aangetroffen, zijn bewijs dat in dit gebied al in de 9e eeuw of eerder turf gewonnen of vervoerd werd.
In de 14e eeuw raakte deze rivierloop van De Vecht in onbruik door de aanleg van het huidige gegraven kanaal De Vecht. De oude rivier bleef toen als vrijwel stilstaand water achter in het landschap, totdat ook dit laatste restant aan het eind van de middeleeuwen volledig droogviel. De naam van de wijk Ondiep verwijst nog naar de laagte die lang zichtbaar bleef in het landschap.
Uit deze periode is veel aardewerk gevonden, maar ook dierlijke botten, houten palen en metalen voorwerpen zoals fragmenten van werktuigen en nagels. De vele afdrukken van koeienpoten bewijzen dat de Utrechtse boeren deze dode rivierarm gebruikten om hun vee te laten drinken.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Kademuur
Op de hoek van de Weerdsingel vonden de archeologen een kademuur, vermoedelijk uit het begin van de 14e eeuw. In de 16e eeuw werd deze muur verstevigd door er een nieuwe muur tegenaan te metselen. Delen van deze kademuur zijn ook al op andere plekken aan de buitenkant van de Singel gevonden. Het is dan ook aannemelijk dat de middeleeuwse kademuur rondom de hele binnenstad gelegen heeft.
Vroeg bewoond gebied
Ook uit de 14e eeuw zijn resten van huizen gevonden ter hoogte van de Herenweg. Dat op deze plek buiten de oude binnenstad al zo vroeg gewoond werd, was tot nu toe niet bekend. De archeologen hebben verschillende water- en beerputten gevonden waar de toenmalige bewoners hun afval in hebben gegooid zoals, aardewerk, dierlijke botten en een 16e-eeuwse munt.
Napoleon
De Amsterdamsestraatweg kwam er in 1812 in opdracht van Napoleon en verving de Oude Daalsedijk als belangrijke verkeersader richting het noorden. Op het punt waar beide straten elkaar ter hoogte van de huidige watertoren kruisen, zijn restanten van een 19e-eeuws tolhuis gevonden dat in het begin van de 20e eeuw alweer werd afgebroken.
De archeologische begeleiding van de herinrichtingswerkzaamheden loopt nog tot begin 2025. De kans is dus groot dat er nog meer gevonden wordt. De meeste vondsten zijn meegenomen om verder onderzocht te worden. Een aantal archeologische resten, zoals een waterput, kon in de bodem bewaard blijven.
13 Reacties
ReagerenToch wel heel interessant deze vondsten. Mooi vak archeologie!
Daar waar men in Utrecht graaft vindt men bevestiging, en meer betreft de lange historie van onze stad. Wat het aannemelijk maakt dat Utrecht ook altijd bewoont gebied is geweest met veel betekenis.
Helaas is er geen goed historisch stads museum om de vele vondsten te tonen en het hele verhaal te vertellen.
Het is inderdaad hoog tijd voor een Utrechts Historisch Museum.
@Utrecher : inderdaad, meestal wordt alles weggebulldozerd in de stad.
Begon al in de 19e eeuw met restanten kasteel Vredenburg, en in de jaren ’70 werd het helemaal verwoest.
Weet je nog van de torenrestanten die werden gevonden bij de Bemuurde Weerd ?
Zoe opgenomen worden in het pleintje, niks van terecht gekomen. Zonde.
@katja: die zíjn opgenomen in het pleintje. Ga anders de stad eens in!
Het Centraal Museum is opgericht om de Utrechtse geschiedenis en de Utrechtse kunst tentoon te stellen. Maar helaas zijn de accenten steeds meer naar andere kanten opgeschoven, zoals mode (op dit moment weer Marokkaanse) en moderne kunst. Als het om subsidie gaat vind ik dat de gemeente het museum de wacht moet aanzeggen. Maar ik verwacht niet dat dit zal gebeuren, en te meer niet omdat landelijk gezien cultuur inmiddels als iets elitairs beschouwd wordt. Misschien kunnen de schatrijke Utrechters — en die zijn er heel veel — over de brug komen. Dan is het opzetten van een goede historische afdeling een fluitje van een cent. Maar het verleden enigszins kennende heb ik daar eerlijk gezegd ook geen enkel vertrouwen meer in.
Er is een historisch museum, hetmuseum Zuilen maar die draaien ze dan de nek om door de marginale subsidie weg te halen
Ach is het weer zo ver?
Dit rivierengebied was al ver voordat de Romeinen hier aan kwamen lopen bevolkt.
Alleen het water bepaalde waar de mensheid hier wat hoe wanneer en in welke hoeveelheden deed.
@Utrechts historisch Museum @M.
Een Utrechts archeologisch historisch museum, goed idee.
Zou de huidige obsessie met het ‘hier en nu’ modernisme in een interessante context zetten.
Inderdaad tijd voor een Utrechts Historisch Museum. Dan kan het Centraal Museum zich richten op mode, fotografie, moderne kunst en Rietveld. Op het Berlijnplein is nog volop ruimte voor het UHM.
Mijn opa en ma waren in de periode 1930 tot 1943 eigenaar van het café het Zwarte Paard tot de Duitsers dit pand vorderde vanwege de strategische ligging en in de familie is het bekend dat dit een wachtlokaal van Napoleon was.
Bestuurlijke passanten hebben nu eenmaal weinig oog voor deze historische ontdekkingen.
@m , dat is niet de taak stelling van het Centraal Museum, en gelukkig tonen ze daar een uitzonderlijke goede expo van moderne en oude kunst.
Niet een ” afdeling” maar een eigen nieuw museum is noodzakelijk voor 2000 jaar .
Konden ze dat riool niet al 4 jaar geleden vervangen toen het hele gebied daar werd heringericht ? Beetje dubbel werk zo lijkt me.