In een 12-delige serie artikelen in DUIC en een tv-serie bij RTV Utrecht wordt een aantal van de markantste bomen geportretteerd. In het Centraal Museum opent op 11 september de tentoonstelling De Botanische Revolutie, die ook deel uitmaakt van het project.

Aan de Oudegracht, ter hoogte van huisnummer 266, groeit aan de bovenkant van de werfmuur een vijg. Schijnbaar zwevend in de lucht groeit de boom niet alleen naar boven, maar hangen takken ook diep naar beneden. Toch zal de vijg weinig voorbijgangers opvallen, want de grote platanen die scheef over het water hangen stelen de groene show. Maar als je de vijg eenmaal ziet, kan je niet anders denken dan: hoe kan het dat deze boom hier groeit? Het moet een zaailing zijn, want niemand plant ‘in’ een muur een boom.

De dikte verraadt dat hij er al zeker tientallen jaren staat. Met een gedoogstatus, want hij is niet terug te vinden op de bomenkaart van de gemeente Utrecht. Een knappe prestatie, want deze monumentale werfmuur is een gevaarlijke plek voor een zaailing. Gelukkig heeft hij de bomenburgemeester aan zijn zijde. Frank van den Brink, Senior Boomtechnisch Adviseur van de gemeente Utrecht, kreeg ooit deze titel van burgemeester Jan van Zanen. Al gauw blijkt waarom, vol passie en met een enorme kennis spreekt hij over de bomen in de stad. Over het ‘ruiken van zieke bomen’, ‘bomen weer veilig snoeien’ en vooral ‘het behouden van bomen’.

35 jaar

Er is een boom waar echt niemand aan mag komen: de vijg aan de Oudegracht. Frank kent de boom al 35 jaar. “Ik denk dat ik al 10 jaar bij de gemeente werkte, toen ik de zaailing voor het eerst zag. Hij was ongeveer 50 centimeter groot. Hij groeide met zijn worteltjes op een verwarmingsbuis. Die warmte was precies wat hij nodig had om hier te overleven. De verwarmingsbuis is er nog steeds en het microklimaat van de werf is perfect voor hem, het is hier altijd ietsje warmer. Maar waar hij precies zijn voedsel vandaan haalt is een raadsel. Van de verteerde bladeren van de platanen? Kalk uit de voegen van de metselstenen in de werfmuur? Schimmels die hem helpen? Geen idee.”

Van den Brink: “Je kan in ieder geval zien dat hij het naar zijn zin heeft. Kijk maar naar deze explosie van nieuw ‘schot’.” Hij wijst naar alle scheuten die zijn ontsproten op een plek waar niet al te lang geleden gesnoeid is. “Vooral de laatste jaren is hij enorm gegroeid. Wist je dat dit de oudste vijg van Nederland is? Hij is zeker al 50 jaar. Hij staat niet op de bomenkaart, maar wel in verschillende boeken. Hij is beroemd. Als er iets met deze boom moet gebeuren, dan ben ik erbij.”

De klok van de ingepakte Domtoren slaat twaalf uur, doorkruist met het geluid van een boormachine en een vink die er nog net bovenuit te horen is. Op straatniveau razen de fietsers op de eenrichtingsweg twee kanten op. De illegale beroemde vijg balanceert zwijgend dapper op de werfmuur. Wordt het niet tijd dat hij een legale status krijgt op de bomenkaart?

Serie

Stedelijk groen bestaat vooral uit aangelegde tuinen, parken, bomen en plantsoenen. Maar de natuur kiest zelf ook plekken uit in de stad waar ze haar eigen oerkracht laat zien. Op de meest onverwachte plekken duiken struiken of bomen op die spontaan zijn ontkiemd.

In een 12-delige serie artikelen in DUIC en een tv-serie bij RTV Utrecht wordt een aantal van de markantste bomen geportretteerd. In het Centraal Museum opent op 11 september de tentoonstelling De Botanische Revolutie, die ook deel uitmaakt van het project.

Ken jij ook een mooie zaailing van een boom? Meld deze dan op www.toevalliggroen.nl.