Op Heuveloord ter hoogte van de oude watertoren kruipt het groen waar het gaan kan. Stoepplanten, braam en vlinderstruik omlijsten de gevels van een oude monumentale loods. Daar waar de regenpijp kapot is groeien varens, mos en muurleeuwenbek in de spleten en kieren van de muur. Aan de overkant is het nog groener. Klimplanten draperen een industrieel hek en erachter staan flinke bomen.
Een snelle blik ziet berken, meidoorn, rode kornoelje, esdoorn en wilgen. Ze staan kriskras door elkaar en de meeste bomen hebben meerdere stammen. Dit moeten wel zaailingen zijn. Het pronkstuk staat op de hoek: een enorme schietwilg, met minimaal 10 stammen. De dikste stam is vergroeid met het hek en heeft de spijlen al uit elkaar gedrukt. “Mooi he?”, zegt Leonie Oostveen, eigenaar van restaurant LE:EN. “Van mij mag dit nog extremer, ik ga voor hekken waar het groen wild doorheen mag tieren.”
Het hek is nog uit de tijd dat Rotsoord een industriegebied was met fabrieken voor dakpannen, tegels en glas. Op deze plek zat een las- en constructiebedrijf. Delen van Rotsoord lagen sinds begin deze eeuw een aantal jaren braak, waardoor allerlei planten spontaan konden vestigen en naar hartenlust konden groeien. Zo ook deze bosschage van uitgegroeide zaailingen. In 2015 werd begonnen met de herontwikkeling van het gebied. Het hele gebied werd hiervoor kaal gemaakt. “Deze bomen stonden gelukkig op ons terrein en daarom staan ze er nog steeds”, zegt Oostveen.
Ruig
“Ik hou van een groene stad, het maakt me blij. Maar wat voor een groen wil je? Glad, strak en aangeharkt? Zoals wat nu aangeplant is? Ik niet, ik wil juist de ruige groene kant behouden, dit past bij de creativiteit van het gebied.” Ze refereert aan een documentaire over Tsjernobyl. “Na de ramp met de kerncentrale is het gebied verlaten en heeft de natuur het weer helemaal overgenomen. De tegenstelling van het wilde groen en de strakke industriële gebouwen vind ik prachtig. Hier hebben we dat in het klein. Op ons terrein is alles aan komen waaien, lekker wild, ik hou van groen met een rafelrandje.”
Schietwilg (Salix alba)
De schietwilg is een echte Nederlandse boom. Hij groeit op veel soorten bodems en is ook zeer geschikt voor natte bodems. Hij werd vaak geplant langs oevers, omdat zijn krachtige wortels de oevers verstevigen. Het is een snelgroeiende boom die wel 30 meter hoog en 16 meter breed kan worden. Het hout is zacht, verrot snel maar wordt veel gebruikt voor het maken van klompen, lichte kisten en triplex. In wilgen komen 450 soorten insecten, 80 soorten insectengallen en diverse soorten mossen en korstsoorten voor. De katjes die de wilg in mei-april vormt zijn een zeer belangrijke voedselbron voor bijen en vlinders. De wilgenbast bevat de stof salicine, hier werd vroeger Aspirine van gemaakt.
Tsjernobyl is natuurlijk een ultiem voorbeeld van de kracht van de natuur. Maar ook hier op het terras van LE:EN is die kracht goed zichtbaar. De wortels van de bomen drukken het betonnen terras omhoog en maken scheuren. In deze scheuren groeien de eerste graspolletjes en weegbreeplantjes. De pionierssoorten die het fundament leggen voor verdere natuurlijke vergroening.
Van Oostveen mogen deze planten dus blijven. Zo ook het kleine boompje met zijn gelobde blaadjes dat tussen een berk en de rode kornoelje groeit, waarschijnlijk nu zo’n twee jaar oud. Met een beetje geluk, en als wij mensen deze zaailing de kans geven, staat er op deze plek over 100 jaar een prachtige monumentale eikenboom.
Serie
Stedelijk groen bestaat vooral uit aangelegde tuinen, parken, bomen en plantsoenen. Maar de natuur kiest zelf ook plekken uit in de stad waar ze haar eigen oerkracht laat zien. Op de meest onverwachte plekken duiken struiken of bomen op die spontaan zijn ontkiemd.
In een 12-delige serie artikelen in DUIC en een tv-serie bij RTV Utrecht wordt een aantal van de markantste bomen geportretteerd. In het Centraal Museum opent op 11 september de tentoonstelling De Botanische Revolutie, die ook deel uitmaakt van het project.
Ken jij ook een mooie zaailing van een boom? Meld deze dan op www.toevalliggroen.nl.
1 Reactie
Reageren<>
Het zou mooi zijn als dit klopte Leonie, maar het is een omkering van wat daar gebeurt. De natuur in een groot gebied rond de rampreactor van Tsjernobyl lijdt ernstig onder de straling van de splijtstoffen waarmee hij is vervuild. In grote delen van Oekraïne, Belarus en Rusland zijn onder meer cesium-137 en strontium-90 neergeslagen, radioactieve isotopen die honderden jaren actief blijven. Deze gebieden zijn deels onbewoonbaar, deels bewoonbaar mits er alleen voedsel van buiten wordt geconsumeerd. En wetenschappers die de verboden zone rond de reactor jarenlang observeren komen tot schokkende conclusies over de gezondheid van planten en dieren.
Nu veel mensen denken dat kernenergie een oplossing kan worden voor de problemen door het gebruik van fossiele brandstoffen doen er goed aan zich te realiseren dat ongeveer 1% van de commerciële kernreactoren is verongelukt en we ons niet kunnen verzekeren tegen de schade door een atoomincident. En dat zijn nog maar een paar van de vele schokkende feiten over kernenergie.