Een tweede leven voor de vier watertorens | De Utrechtse Internet Courant Een tweede leven voor de vier watertorens | De Utrechtse Internet Courant

Een tweede leven voor de vier watertorens

Een tweede leven voor de vier watertorens
Oosterbroek / DUIC
Met het te koop zetten van de watertoren in Overvecht probeert Vitens ook de laatste watertoren in Utrecht kwijt te raken. Al eerder werden de watertorens van Rotsoord, de Amsterdamsestraatweg en het Lauwerhof van de hand gedaan. De markante gebouwen hebben allang hun oorspronkelijke functie verloren en verkeren in verschillende stadia van een transformatieproces. Wat staat er te gebeuren met de watertorens in Utrecht?

Met het te koop zetten van de watertoren in Overvecht probeert Vitens ook de laatste watertoren in Utrecht kwijt te raken. Al eerder werden de watertorens van Rotsoord, de Amsterdamsestraatweg en het Lauwerhof van de hand gedaan. De markante gebouwen hebben allang hun oorspronkelijke functie verloren en verkeren in verschillende stadia van een transformatieproces. Wat staat er te gebeuren met de watertorens in Utrecht?

Lauwerhof – Breedstraatbuurt

Watertoren Lauwerhof in de Breedstraatbuurt

Dit 48 meter hoge gebouw in de binnenstad van Utrecht is enkele weken geleden verkocht door Vitens. Niet aan een projectontwikkelaar of aan de gemeente maar aan particulier Harm Aarts. Hij heeft een bouwplan.

De bouw van de watertoren op het Lauwerhof startte in 1895 en duurde tot in 1896. Het was de eerste watertoren in Utrecht. De bouw begon in een tijd dat er steeds meer werd nagedacht over hygiënische drinkwatervoorzieningen in de stad. De architect was de in Utrecht geboren Lucas Christiaan Dumont. Opmerkelijk was dat het gebouw verrees in de achtertuin van de directeur van de Utrechtse Waterleiding Maatschappij. De Rijksdienst van Cultureel Erfgoed kent het gebouw een hoge cultuurhistorische waarde toe, vanwege de verbintenis met de geschiedenis van de waterhuishouding en -distributie. Na de bouw van deze watertoren volgden er al gauw meer in Utrecht. Niet alle torens zijn gespaard gebleven van de sloophamer.

Uiteindelijk veranderde ook de functie van deze watertoren in de Breedstraatbuurt. Sinds 1983 was het gebouw in gebruik als Waterleidingmuseum. Dit museum werd opgericht door een oud-medewerker van het waterleidingbedrijf en financieel ondersteund door Vitens. In 2010 sloot het museum, omdat de sponsoring stopte.  Enkele jaren stond het gebouw leeg totdat Harm Aarts het gebouw vorig jaar kocht van Vitens. Onlangs deed hij zijn verhaal op DUIC.nl.  

‘Dit is mijn droomhuis’

Aarts betaalde ‘slechts’ 265.000 euro voor het pand en de komende jaren gaat hij het eigenhandig opknappen en verbouwen. Zijn bouwplan, dat in twee fases wordt uitgevoerd, bestaat uit drie appartementen en een kantoor in de torenschacht, een brewpub, B&B en een penthouse in de kop van de toren.

Net als bij de watertoren op Rotsoord komt er een glazen verdieping bovenop het gebouw. “Het uitzicht vanaf Rotsoord is al waanzinnig, maar hier is het nog veel beter.” Voor de lekzolder is nog geen plan, vertelt Aarts. “Het is een mooie verdieping, wel zonder daglicht. Je kunt er van alles mee. Misschien kan de brewpub er zelf hop laten groeien onder lampen, of kan het een escaperoom worden. Het ligt nog helemaal open.”

Aarts kiest ervoor meerdere partijen gebruik te laten maken van de toren. “Als je een monument wilt bewaren, heb je er niets aan als het in handen is van één idioot als ik. Het is zinvoller als dit ding zijn eigen broek kan ophouden. Het moet niet verloederen omdat wij er even geen zin meer in hebben. Maar dit is mijn droomhuis, dus dat zal niet gebeuren.”

Neckardreef – Overvecht

De watertoren in Overvecht aan de Neckardreef

De watertoren aan de Neckardreef is de laatste toren die afgestoten gaat worden. Momenteel staat hij te koop. Het rijksmonument is gebouwd in de stijl van de Amsterdamse school en ontworpen door architect J.L. Pateer. Het werd in 1934 gebouwd in het kader van een werkgelegenheidsproject.  

De 49 meter hoge toren is als het ware een achthoek. Opmerkelijk is het gegeven dat de toren niet altijd in Utrecht heeft gestaan; ten tijde van de bouw stond de toren nog in de gemeente Maartensdijk, maar door annexatie is het gemeente Utrecht geworden. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed is erg te spreken over de watertoren in Overvecht vanwege zijn zorgvuldige vormgeving in de Amsterdamse Schoolstijl en de beeldbepalende ligging in de wijk.

‘Herontwikkeling biedt kansen voor de wijk’

Toen bekend werd dat de watertoren verkocht zou worden, liet de Utrechtse fractie van het CDA van zich horen. De partij ziet het liefst dat horecagelegenheden zich in de watertoren vestigen. Fractievoorzitter Sander van Waveren: “Het is zonde dat zo’n mooi rijksmonument al een lange tijd leegstaat. Horeca kan een verbindende functie hebben voor de wijk. Overvecht mist zulke plekken. Herontwikkeling biedt daarom kansen voor de wijk.” Het college heeft aan de partij laten weten dat er voornemens zijn de watertoren een maatschappelijke functie te geven, in plaats van een woonfunctie.

Via een belangstellingsformulier kunnen gegadigden zich melden bij Vitens. De daadwerkelijke transformatie laat dus nog op zich wachten.

Heuveloord – Rotsoord

De inmiddels getransformeerde watertoren op Rotsoord

De watertoren op Rotsoord is een 37 meter hoog monument dat tussen 1905 en 1907 werd gebouwd voor de openbare drinkwatervoorziening. Dit gebouw heeft de neo-Hollandse renaissancestijl, net dat aan de Lauwerhof. De toren is een herkenningspunt van het gebied aan de Vaartse Rijn en al volledig getransformeerd.

Het pand kreeg in de jaren zeventig te maken met bouwkundige problemen, er was roestvorming en het metselwerk was aangetast. De hele toren werd voorzien van metalen platen aan de buitenkant, wat enige kritiek opleverde. In 1996 begon de restauratie die de watertoren weer in ere herstelde; hij kreeg zijn originele uiterlijk terug. In 2005 werd de toren definitief buiten werking gesteld.

‘Bovenin de toren zit nu een restaurant’

De gemeente Utrecht werd in 2010 eigenaar van het gebouw en schreef een prijsvraag uit over de nieuwe bestemming. Architectuurbureau Sluijmer en van Leeuwen heeft de prijsvraag gewonnen met een idee voor een WaterTorenCentrum (WTC): een bedrijfsverzamelgebouw voor kleine ondernemers.

Eind 2015 is de watertoren heropend. Bovenin de toren zit nu restaurant WT Urban Kitchen met een terras op het dak. Daaronder zitten vergaderzalen en op de begane grond is een café met een terras aan het water. De gemeente is blij met deze ontwikkeling: “De nieuwe bestemming draagt bij aan het behoud en de toegankelijkheid van dit gemeentelijk monument. Daarnaast is het een stimulans voor de herontwikkeling van het omliggende gebied Rotsoord.”

Amsterdamsestraatweg – Tweede Daalsebuurt

De watertoren aan de Amsterdamsestraatweg

De watertoren aan de Amsterdamsestraatweg staat op het punt getransformeerd te worden. Chris Visscher heeft het gebouw enkele jaren geleden gekocht. Het Utrechtse bureau Zecc Architecten heeft een ontwerp gemaakt en binnen enkele maanden moet de verbouwing beginnen.

De bouw van de geheel uit baksteen opgetrokken watertoren begon in 1916. Het pand is zo’n 42 meter hoog en werd ontworpen door architect W.K. de Wijs en is ook een rijksmonument – ook bij deze watertoren wordt de Amsterdamse Schoolstijl geroemd. De bouw vond destijds plaats bij de grens van de gemeente Utrecht en de toenmalige gemeente Zuilen.

Het is de eerste watertoren in Utrecht die in particuliere handen kwam. Sinds medio jaren tachtig is hij niet meer in gebruik, in die periode werd hij gekraakt. In 1989 verkocht het waterleidingbedrijf de watertoren en hij werd ingericht als kantoor. De toren kwam een paar jaar later leeg te staan, waardoor het pand verloederde. In 2013 werd de watertoren weer gekraakt en niet veel later weer ontruimd. Er kwam een nieuw dak op het pand en het werd wéér gekraakt in 2014. Inmiddels staat het pand leeg en worden de voorbereidingen getroffen voor de transformatie.

‘Er komen woningen en horeca in’

Eigenaar Visscher heeft samen met het Utrechtse architectenbureau Zecc Architecten een groot plan gemaakt. Het pand is niet altijd even goed onderhouden. “Het dak was lang zo lek als een mandje”, zegt Marnix van der Meer van Zecc Architecten. “We gaan de watertoren grondig renoveren en de binnenkant verbouwen.”

Van der Meer: “Er komen drie appartementen in het onderste deel van de toren. In het voormalige waterreservoir komt een woonhuis van vijf verdiepingen met een grote gevelopening gericht op de dom. In de kap worden rondom ramen gemaakt om van een fenomenaal uitzicht te kunnen genieten.” Ook buiten de toren, aan de Hyacintstraat, zullen woningen worden gebouwd. En op de begane grond van de toren moet horeca komen. De bouwvergunning voor de torenwoningen zijn rond. De vergunningen voor het horecagedeelte en de woningen aan de Hyacintstraat duren langer, omdat daar een bestemmingsplanwijziging voor nodig is.

De architect laat weten nu nog bezig te zijn met de laatste technische tekening en dat de daadwerkelijke transformatie van de woontoren binnen enkele maanden begint.

Gekoppelde berichten

4 Reacties

Reageren
  1. Ricard

    Geweldig! Heb net even naar de ontwerpen voor de watertoren op de ASW gekeken; daar zou ik best willen wonen!

  2. Berk

    Goede ontwikkelingen en leuk artikel. Voor plannen ASW: https://vimeo.com/196581299

  3. Katja

    Svp niet gaan verkloten zoals met de toren op Rotsoord is gedaan. Compleet geruïneerd.

  4. Sjonnie

    Gosh Katja waar heb je het in hemelsnaam over. Die toren is op een prachtige manier herontwikkeld. Een aanwinst voor de stad.

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).