Promovendi aan de Universiteit Utrecht krijgen voortaan de mogelijkheid om een zogeheten ‘lekenpraatje’ te houden. Dit ‘praatje’ is bedoeld om wetenschappelijk onderzoek in gewone mensentaal te presenteren, zodat het ook voor de leek te begrijpen is.
Hoewel het lekenpraatje op de meeste Nederlandse universiteiten al lange tijd bestaat, was het in Utrecht nog minder gebruikelijk. Dit had logistieke redenen. De meeste onderzoekers willen promoveren in de Senaatszaal van het Academiegebouw. Met drie of vier promoties per dag is de planning voor deze zaal behoorlijk vol, waardoor er geen ruimte meer was om voorafgaand aan de verdediging van de proefschriften het lekenpraatje te plannen.
Wens promovendi
De behoefte was er echter wel, aldus de Universiteit Utrecht. Promovendi willen vaak aan vrienden en familie laten zien waar ze onderzoek naar hebben gedaan. Daarnaast is het volgens de promovendi de moeite waard om de onderzoeksresultaten aan het brede publiek te presenteren. Het belang van wetenschappelijk onderzoek wordt hiermee onder de aandacht gebracht. Bovendien wordt het onderzoek veelal met publiek geld gefinancierd. Het is dan ook logisch het publiek te informeren over de resultaten, vinden de promovendi.
Op verzoek van de promovendiraad heeft de universiteit daarom opnieuw gekeken naar het invoeren van het lekenpraatje. Met resultaat. Door de planning voor de Senaatszaal om te gooien en in te dikken, is het alsnog gelukt ruimte voor de lekenpraatjes te creëren. Het is aan de individuele promovendi zelf om te beslissen of ze het praatje willen opnemen in hun promotieplechtigheid.
Livestream
Op de website van de universiteit is een agenda met alle promoties te vinden en kunnen de lekenpraatjes via de livestream worden bekeken. Ook is het mogelijk een lekenpraatje bij te wonen in het Academiegebouw. De ruimte in de Senaatszaal is echter beperkt, zo laat de universiteit weten. Er is plek voor maximaal tachtig mensen.
43 Reacties
ReagerenMooie ontwikkeling!
Het is werkelijk wereldvreemd en hautain om het zo te noemen. Lekenpraatje? Kom op, zeg.
Ach ja, als je al sinds je vierde jaar op school te horen krijgt dat je geweldig bent, omdat je tienen haalt, terwijl het voor jou met een hoog IQ helemaal geen prestatie is, dan kunnen we natuurlijk ook niet veel meer verwachten.
@Nina ik wens je succes met het begrijpen van een gemiddeld PhD project zonder dat mensen rekening met je houden. Jij kent geen PhD–ers schat ik zo in…
Wat wil jij nu zeggen Nina??
@Nina: De term leek heeft niks met opleidingsniveau te maken. Maar geeft aan dat degene geen kenner is van het onderwerp. Iedereen heeft nu eenmaal zijn specialisaties. Op de meeste gebieden is iedereen een leek. Als ik diep inhoudelijk begin over encryptie of genregulatie kunnen alleen ingewijde collega’s het volgen. Daarom is het fijn als er een voor niet ingewijden (de leek) uitleg is zodat ze de essentie van het verhaal enigzins mee krijgen.
Jouw gebruik van het woord “hautain” zullen bijvoorbeeld ook veel mensen niet begrijpen. En dan is het fijn als iemand uitlegt dat dat iets betekend als “uit de hoogte doen” of “op iemand neer kijgen”.
@Nina: Bij promoties zijn veelal ook familie en vrienden aanwezig, die lang niet altijd academisch geschoold zijn, laat staan dat ze thuis zijn in het vakgebied met specifieke concepten en jargon. Dan ben je in spreektaal gewoon een leek en daar is helemaal niks mis mee. Dat het voor sommige mensen tegenwoordig moeilijk te verteren zal zijn dat ze niet op alle vlakken deskundig zijn, kan ik ook niks aan doen.
Leek betekent niets anders dan niet-deskundig. Prima woord lijkt me in deze context, niks wereldvreemds aan. Meerdere malen een lekenpraatje meegemaakt. Niks geen hautain gedoe. Mocht zelfs gewoon op een stoel bijna vooraan zitten
@Nina
Dat zie je verkeerd.
Laat ik dat met een ‘uit het leven gegrepen voorbeeld’ uitleggen.
Een oncoloog kan tegen de patient de diagnose en behandelplan vertellen in vaktermen of in leken termen.
In het eerste geval krijgt de patient een verhaal in een vreemde taal te horen, begrijpt daardoor niet wat er met hem/haar aan de hand is, raakt volkomen in de stress en denkt dat ‘ie binnen een maand dood gaat want ‘kanker=dood’ en de familie gaat alvast de begrafenis regelen en de erfenis verdelen want de dood is om de hoek.
In het tweede geval krijgt de patient een verhaal in de eigen taal te horen, begrijpt daardoor wel wat er met hem/haar aan de hand is, begrijpt dus ook wat die behandelingen gaan inhouden en wat de komende tijd gaat brengen, en gaat vol optimisme de persoonlijke strijd tegen kanker aan en wordt daarin gesteund door diens omgeving omdat de patient ook kan vertellen wat er aan de hand is.
Dat is het ‘Lekenpraatje’…
Het gaat echt heel erg vaak mis in de communicatie tussen wetenschap en leken waardoor er een gigantische hoop desinformatie de wereld in wordt geholpen. Simpelweg omdat leken niet begrijpen wat er dankzij de vakterminologie in dat wetenschappelijk onderzoek staat omdat ze er niet voor hebben geleerd, terwijl de stukken die ze wel begrijpen uit verband en context worden gerukt en naar eigen goeddunken toegepast.
@ Nina
Wat een azijnpisserij. Woorden hebben een betekenis; wen er aan. Als jij als bekende (of onbekende) van de promovendus/promovenda bij een verdediging gaat zitten van een proefschift over een wetenschappelijk onderwerp waar je jezelf niet op academisch niveau in hebt verdiept, dan ben je…**tadaa!**…een leek, op dat onderwerp. Daar zit verder geen waardeoordeel aan vast.
Beste Nina, ik merk dat je de betekenis van het woord “leek” niet kent. Leek betekent dat iemand niet deskundig is op een bepaald terrein. Deze term is binnen de academische wereld een heel gebruikelijke term en heeft geen negatieve connotatie. Ik ben op een andere universiteit gepromoveerd dan Utrecht waar wel een lekenpraatje is. Ik vond het geweldig om mijn familie en vrienden vooraf aan mijn promotie op een begrijpelijke manier te vertellen over mijn onderzoek.
Leek is een normaal Nederlands woord voor iemand met weinig tot geen kennis van een bepaald vakgebied. En het is ook nogal kort door de bocht om aan te nemen dat promovendi tienen halen en een hoog IQ hebben.
Ik vind het ook een mooie ontwikkeling!
@Nina
Van Dale: Leek – iemand die van een bepaald vak weinig of geen verstand heeft
Hiermee lijkt mij dat “Lekenpraatje” precies de lading dekt. Een makkelijker te volgen praatje over het onderzoek voor mensen niet de nodige kennis hebben over het betreffende vakgebied. Tov een praatje die je aan vakgenoten zal geven, waarin de nodige vakkennis en jargon wordt verondersteld.
Er niks neerbuigend aan het woord “leek”. Zou zal een promovendi op een (totaal) ander vakgebied ook een leek zijn En waarschijnlijk zijn veel mensen ook een leek over dingen waar jij veel (beroepsmatig) van af weet.
Dus ik ben best benieuwd wat u dan zo wereldvreemd en hautain aan het woord “lekenpraatje” vind?
Curieus dat er hierboven geen enkele opmerking over het woorddeel “praatje” wordt gemaakt. Daar zit, anders dan in het woord leek, namelijk wel iets denigrerend in. Het aardige van de uitleg aan de “leken” in de zaal, meestal familie en bekenden, is onder meer dat je een klein bondgenootschapje kunt sluiten met betrekking tot de soms nogal onnozele vragen die je als promovendus/a van de zijde van de “wetenschap” op je afgevuurd krijgt.
Wat leuk, en inderdaad ook goed voor het begrip van wat de wetenschap aan het doen is. Ik ben fan!
Hé hé, eindelijk. Utrecht loopt niet bepaald voorop!
@ M.
Dat is inderdaad mijn eerste punt. En voor wie daar aan twijfelt: ja, ik weet wat een leek is.
Over mijn tweede punt hoor ik verder niemand. Je zal maar een laag IQ hebben, dan wordt je je hele schoolcarrière (onbewust…) ingeprent dat je niet goed genoeg bent, terwijl je beperkt bent door je genen en je er niets aan kunt doen. Dat zou anders moeten inmiddels.
Ik vind bondgenootschapje en wetenschap tussen aanhalingstekens denigrerend.
Hartstikke goed initiatief en alleen maar goed dat het gedaan wordt.
Uiteraard wel jammer dat beroepsazijnpisser Nina er toch weer iets negatiefs in weet te zien. Misschien dat ze het lekenpraatje in een 12-baans A27 bak moeten doen, dan is Nina een stuk enthousiaster waarschijnlijk.
@Nina U kunt het ook anders bekijken. Voor kinderen met een laag IQ is er veel aandacht op school. Het wordt snel gesignaleerd en er zijn goed uitgedachte maatregelen voor aangepaste scholing. Voor kinderen met een hoog IQ is dat minder vanzelfsprekend. Uit uw opmerking blijkt dat u het een luxe-probleem vindt dat een kind boven de norm zit, en dat het kind zelf geen moeite hoeft te doen om zich aan te passen. Bovendien kunnen we niet echt trots zijn op het kind, want het zat immers in de genen? Dat is vreemd. Maar daarin staat u niet alleen, helaas.
Daarentegen staat niemand raar te kijken dat talent op de voetbalclub meer aandacht krijgt, terwijl de minder begaafden gemaand worden om iets anders te zoeken. Als een kind goeie “voetbalgenen” heeft, staan we te juichen. Blijkbaar vinden we bij voetbal talent geen luxe-probleem, maar stimuleren we het. Dat is meten met twee maten.
Met uw eerste opmerking zet u uzelf echt buitenspel. Uw claim dat het geen prestatie is als je goede genen hebt, is kortzichtig.
Het is niet vreemd dat kinderen (en volwassen) zich bewust zijn van hun mindere kwaliteiten. Dat is zo op school (laag IQ), de voetbalclub (geen balgevoel), uitgaan (niet vlot/aantrekkelijk) en alle andere aspecten van het leven. Maar dat wil niet zeggen dat je “minder” bent. Maar het niet durven benoemen dat iemand onder de norm zit, is onnodig betuttelend. En niet benoemen dat iemand bovengemiddeld goed in iets is, is natuurlijk ook niet eerlijk, en zorgt uiteindelijk alleen voor een gevoel van miskenning.
@Nina: ook de grootste geleerden hebben hun beperkingen, soms zo veel en zo erg dat zij maatschappelijk niet functioneren. Terwijl mensen met een laag IQ of een stoornis vaak verbazingwekkende capaciteiten hebben. En die worden veel en veel te weinig gewaardeerd. Hier komt nog eens bij dat wij ook die mensen heel hard nodig hebben, veel meer dan de enorme hoeveelheid managers en consultants.
@ Nina
Ja, lul je er maar uit inderdaad.
Je wist oveerduidelijk niet wat het woord “leek” betekende, anders had je overduidelijk niet het woord hautain in combinatie met het woord leek gebruikt. Dat is 1.
2. Je tweede punt doet er niet toe in relatie tot het nieuws artikel. Het gaat hier helemaal niet over mensen met een laag IQ.
Overigens Nina, je laat onder zo goed als ieder artikel zien dat je een leek bent op de meeste vakgebieden. Waar komt dan toch die neiging vandaan om j eoveral mee te bemoeien/ tegenaan te bemoeien. Ik ben benieuwd. 😉
@ Utrechtvoorutrecht
Wellicht begrijp je het niet volledig, omdat je zelf geen last hebt gehad van dit schoolsysteem. Ik ook niet trouwens, maar ik heb empathie voor wie achterblijft met een minderwaardigheidscomplex. Ik kan je zeggen; dat gebeurt. Droevig.
Te hoog, te laag, teveel, te weinig. Overal waar “te” voor staat, is een probleem, behalve tevreden.
Goed kunnen leren is een talent en geen verworvenheid. Een talent benutten is een prestatie.
@ M.
We hebben inderdaad iedereen nodig om een goede maatschappij in te richten. Het ging hier om de denigrerende toon van hoog IQ naar lager IQ en niet andersom, maar je hebt gelijk dat is er ook.
@UtrechtvoorUtrecht:
“Maar het niet durven benoemen dat iemand onder de norm zit, is onnodig betuttelend. En niet benoemen dat iemand bovengemiddeld goed in iets is, is natuurlijk ook niet eerlijk, en zorgt uiteindelijk alleen voor een gevoel van miskenning.”
Ik heb in een religieus milieu zowel thuis als op school geleerd dat je in de eerste plaats, ongeacht je mogelijk- en onmogelijkheden, elkaar moet helpen en dat dat de wereld vooruithelpt. Van die les heb ik nooit spijt gehad. Het heeft mijn kijk op de mensen en de mensheid mede bepaald en bepaalt dit nog steeds, ook nu ik niet religieus meer ben. Helaas is de huidige neoliberale kapitalistische samenleving van ieder-voor-zich vooral geënt op wat ik maar de strebers en de patsers zal noemen.
@Nina Ik zie beroepsmatig dit schoolsysteem van heel dichtbij. Dat goed leren een verworvenheid is, is een hardnekkig misverstand. Het leidt tot opmerkingen zoals in uw eerste post, en hindert passend onderwijs.
@M. Eens. Miskennen (“het is geen presentatie want hij is slim”) of negeren van talent is natuurlijk een extreme, streberigheid een andere. Daartussen zit een heel gebied waarbij zowel kind als omgeving meer gebaat zijn. Ik geloof in een samenleving waarin de sterkste schouders (op welk gebied dan ook) de zwaarste last dragen, maar dat mag ook best erkend worden.
@ Nina
‘Lekenpraatje’ is op geen enkele manier denigrerend. Tenzij je bij de (helaas groeiende) groep mensen hoort die denkt dat de wetenschap een elitair complot is en iedereen met een internetverbinding overal deskundig in is.
@nina:
“Te hoog, te laag, teveel, te weinig. Overal waar “te” voor staat, is een probleem, behalve tevreden.“
En televisie? Tequila?
Ik zeg dat goed kunnen leren GEEN verworvenheid is, maar een talent (= aangelegd in de genen).
Begrijpend lezen is blijkbaar nog een aandachtspuntje, Utrechtvoorutrecht 🙂
“…waarin de sterkste schouders (op welk gebied dan ook) de zwaarste last dragen…”
De sterken zijn de mensen met een hoog IQ die het zware werk doen? Ik hoop dat ik je verkeerd heb begrepen…?
@Nina 29/8/2024 – 13:49
Ik vind je reactie wel bij het tijdsbeeld passen.
Er wordt een onschuldig woord gebruikt.
Het woord heeft nul impact op je leven.
Maar je voelt je toch beledigd, gewoon, omdat het kan.
Ik zie alleen maar voordelen voor je:
Het is jouw hobby om naar het verdedigen van proefschriften, op willekeurig welk gebied, te gaan. Een hobby die je ongetwijfeld deelt met vele anderen.
Maar binnenkort, met de introductie van de lekenpraatjes, hoef je niet langer meer te verbergen dat je geen hol van het hele onderwerp of verdediging begreep. Want het is uitgelegd in taal die je wel snapt.
Sinds de termen hoogopgeleid/laagopgeleid zijn afgeschaft, mbo scholieren ook studenten worden genoemd, universiteiten bezetten en vandalisme tolereren in het kader van “de dialoog aangaan” en een term als vrouw op de helling staat, kan Nina prima klagen over de term “lekenpraatje”, wegens hautain en wereldvreemd.
Want dat was toch het enige argument wat nodig is om newspeak in te voeren? Het feit dat er iemand eventueel gekwetst door zou kunnen worden.
Dat ze verder volledig de plank misslaat over het gemak van een hoog iq in een matige zesjes cultuur als Nederland, is een andere discussie.
@W
“Te hoog, te laag, teveel, te weinig. Overal waar “te” voor staat, is een probleem, behalve tevreden.“ En televisie? Tequila?”
Wat te denken van teveel tequila?
Jozias
“@ Nina Ja, lul je er maar uit inderdaad. (…) Waar komt dan toch die neiging vandaan om j eoveral mee te bemoeien/ tegenaan te bemoeien. Ik ben benieuwd.”
Inderdaad.
@ WvR
Volgens jou zou ik mij beledigd voelen en dingen verbergen 😂😂😂
Wat een aannames!
@ WvR
Ieder diens mening.
Ik heb van dichtbij mogen aanschouwen dat kinderen van 10-11 jaar die tienen haalden hun neus optrokken voor kinderen die een 6 scoorden. Ze kunnen er niks aan doen, want dat is door dit schoolsysteem gecreëerd. Ik neem het ze verder niet kwalijk.
Triester is het kind dat op dat moment wordt uitgelachen door de “hoogscoorders”. Maar joh, dat boeit verder niet, toch?
@Nina. Ik bedoelde “geen verworvenheid”, mijn fout. Goed leren moet je leren, is mijn punt.
En de “sterksten” is natuurlijk figuurlijk, ik bedoel vanzelfsprekend niet “fysiek sterksten”. Maar dat had u zelf al bedacht, aangezien ik er nog “op welk gebied dan ook” voor u bij heb gezet.
@Nina 30/8/2024 – 19:05
“…Volgens jou zou ik mij beledigd voelen …”
Ja, gek.
Je vraagt je eigenlijk af hoe kom ik er bij kom.
Oh wacht.
Nina 27/8/2024 – 21:56
“…Het is werkelijk wereldvreemd en hautain om het zo te noemen. Lekenpraatje? Kom op, zeg…”
@ WvR
Het gaat erom dat het hautain overkomt. Het was een spiegel die ik voorhield. Heeft in dit geval niks met mijn gevoel te maken, hoor. Ik lig er verder niet wakker van 🙂.
@ Nina
Het komt dus niet hautain over, want jij snapt zowel de betekenis van het woord leek als hautain niet.
En je hebt vervolgens weet ik niet hoeveel reacties nodig om je eruit proberen te lullen, maar je maakt met je betogen die niks met het artikel te maken hebben (en geen bewezen feit zijn) het alleen maar erger en je zelf alleen maar meer belachelijk.
En ja, dat mag ik vinden.
En nee, daar is niks hautains aan.
Dan moet je maar eens leren je niet te bemoeien met onderwerpen waar je geen kaas van hebt gegeten. En dat is met 70% van de onderwerpen op DUIC zo waar je jezelf mee bemoeit. Of je houdt je waffel, of je accepteert de consequentie: namelijk tegengas kregen op je foutieve en ongefundeerde beweringen. Dat hoort namelijk bij vrijheid van meningsuiting> ook de deksel op je neus krijgen.
@ Uuu
Spijtig dat je je zo ergert aan slechts mijn mening.
@ uuu
Ik erger me niet, ik reageer op jouw (in mijn ogen) rare schrijfsels.
“….uitleggen in gewone mensentaal…”
Dit staat in de titel van het artikel.
Er zijn dus gewone mensen, maar wat zijn promovendi dan eigenlijk?
Ongemerkt zit het er dus ingebakken, lijkt het.
@Nina Wat een vreemde opmerking. Het enige dat ingebakken is, lijkt uw achterdocht te zijn voor alles wat u ziet als “elite”. Het gaat om de taal, niet om de mensen. Als een agent, verpleegkundige, vakkenvuller of wie dan ook iets tegen een collega zegt, zit daar ongetwijfeld jargon in. Om hetzelfde bericht voor een breder publiek (gewone mensen) begrijpelijk te maken, zul je andere taal moeten gebruiken. Dat maakt de agent, verpleegkundige en vakkenvuller ook niet raar.
Nina weet na een week nog steeds niet wat de betekenis van het woord leek is of wat lekentaal inhoudt. Al een woordenboek erbij gepakt inmiddels Nina? Sjongejonge. Het houdt niet op, niet vanzelf.
Vakmansschap is meesterschap, daar hoort ook vaktaal bij. Iemand die niet dat specifieke vak beheerst (een leek) begrijpt over het algemeen de specifieke vaktaal niet. De nietvakman is een gewoon mens; gewone mensen taal dus.
Ik begrijp ook niet alles wat een hovenier in vaktaal zegt, maakt dat de hovinier elitair of voert hij gewoon een vak uit?
Waar komt trouwens ineens de haat tegen mensen met een opleiding op HBO of wetenschappelijk niveau vandaan? Mensen die vaak EN hun hersens gbruiken (hoeft niet, is een keuze) EN over veel doorzettingsvermogen beschikken om opleidingen te doorlopen/ stapelen en veel tijd in zelfstudie of (extra) stages te stoppen; en daar ook nog eens veel geld aan uitgeven. Alsof een aantal beroepen op die niveaus zo makkelijk zijn? Terwijl je die beroepen net zo hard nodig hebt in de samenleving als de vuilnisman en loodgieter. Overigens verdienen veel ambachten ook helemaal niet slecht en misschien zelfs wel beter dan die van een laborant/ onderzoeker. De wereld zou te klein zijn als daar vervelende opmerkingen over gemaakt zouden worden, dat loodgieters te veel zouden verdienen bijv..
Is dit een bijproduct van ‘zeer onguur rechts’ dat nu de lakens uitdeelt? U weet wel, het “wij maken de rijken NOG rijker kabinet en maken het volk wijs dat alles de schuld van links is (laatste keer links kabinet was 1977) en dat wij voor het volk opkomen, maar eigenlijk steken we de middelvinger op naar onze kiezer, we paaien ze wat met niet uitvoerbare beleidsaanpassingen, en achter de schermen en buiten het nieuws om nemen we beslissingen om de rijken nog rijker te maken, het zoveelste VVD/ CDA kabinet (VVD en PVV = VVD; BBB en NSC zijn CDA)”