De wethouders Onderwijs van Utrecht, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag luiden in een brief aan minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) de noodklok over de situatie in het onderwijs. De wethouders pleiten voor een nationaal onderwijsplan voor gelijke onderwijskansen en het wegwerken van achterstanden.

De wethouders zien naar eigen zeggen dagelijks de negatieve effecten van de coronacrisis op de kansengelijkheid onder kinderen en jongeren, en de oplopende achterstanden onder kinderen in kwetsbare groepen. Een meerderheid van de kinderen, vooral uit kwetsbare gezinnen, loopt door de sluiting van de scholen achterstanden op.

Op korte termijn willen de wethouders vooral weten hoe de scholen zo snel mogelijk weer open kunnen, maar ook op lange termijn zijn maatregelen nodig. In de brief staat dat de wethouders zich al lange tijd zorgen maken om de situatie van een grote groep kinderen in hun steden.

“We weten dat de sociaaleconomische situatie van ouders voor een groot gedeelte de schoolcarrière van leerlingen bepaalt. Bijles en voorschoolse educatie kunnen hierbij helpen, maar bereiken deze groep kinderen en jongeren nog onvoldoende vanwege bijvoorbeeld geldgebrek bij ouders. Kinderen van welvarende ouders krijgen deze extra ondersteuning vaak wel”, aldus de wethouders.

Situatie verbeteren

Een structurele oplossing is volgens de wethouders nog niet in zicht en de coronacrisis heeft er op verschillende manieren voor gezorgd dat de situatie in het onderwijs is verslechterd. De problemen die voor corona al bestonden, zorgen nu volgens de wethouders, in combinatie met de negatieve effecten van de coronacrisis, voor een ‘nijpende situatie’.

De wethouders werken al samen met schoolbesturen en lokale partners om de situatie te verbeteren, maar ze willen dat het Rijk aansluit. “Bij voorkeur door een Nationaal Plan te ontwikkelen om kansenongelijkheid te bestrijden en achterstanden terug te dringen”, staat in de brief. De wethouders noemen in de brief vier maatregelen die bij kunnen dragen.

Nationaal Plan

Om te beginnen moeten alle kinderen van 0 tot 4 jaar oud gelijke toegang hebben tot peutervoorzieningen, zoals kinderdagverblijven. Dit om te voorkomen dat kinderen al op jonge leeftijd onderwijsachterstanden oplopen.

Verder moet zogenoemde ‘extra leertijd’ beschikbaar worden voor kinderen en jongeren die dat het hardst nodig hebben. “Dat mag niet afhankelijk zijn van het inkomen van de ouders. […] Voorkom drempels en maak maximaal gebruik van de mogelijkheden van voorschoolse educatie, zomerscholen, kopklassen, verlengde leertijd en hulp op maat.”

‘Vroegselectie’ aanpakken

De wethouders willen verder dat kinderen op latere leeftijd geselecteerd worden voor de onderwijsniveaus op de middelbare school. Dat gebeurt in Nederland nu op elfjarige leeftijd, terwijl dat in de meeste andere westerse landen veel later is.

“Dit is vooral in het nadeel van kinderen die iets langer nodig hebben om hun talenten te ontplooien en daardoor vaak niet het schooladvies krijgen dat bij ze past.” De wethouders willen dat veranderen door ‘vroegselectie’ aan te pakken, in te zetten op brede brugklassen en scholengemeenschappen en te investeren in loopbaanoriëntatie en studiebegeleiding.

Ook moet het lerarentekort worden bestreden. “We zien dat vooral scholen met relatief veel kinderen en jongeren met (een grotere kans op) achterstand moeite hebben om goede leraren te vinden. Terwijl juist deze groep de allerbeste leraren nodig heeft”, schrijven de wethouders. “Laten we daarom het beroep dat we terecht ‘cruciaal’ noemen niet alleen de waardering, maar ook de beloning geven die het verdient.”

Oproep

De wethouders besluiten de brief met een oproep aan de minister: “Om echt een verschil te gaan maken is het bovendien essentieel dat u andere ministeries betrekt in dit Nationaal Plan en verantwoordelijk maakt voor deze maatschappelijke opgave […] Er is een brede, integrale aanpak nodig om echt een stap te maken richting gelijkere kansen.”

De volledige brief aan de minister is hier te lezen.