Utrecht is een fietsstad. Waar je ook kijkt, de fiets is overal aanwezig. Logisch. In de stad gaat de fiets sneller dan de auto. De fiets kan soms door rood. De fiets heeft eigen regels. Voor de fiets is altijd plek. Gratis en voor niets. Fietsen is vrijheid. Ook voor mij. Mijn oude Sparta haal ik dagelijks van stal. Zelfs voor een boodschap bij de supermarkt honderd meter verderop. Dan kwak ik hem tegen de muur recht naast de ingang.
Fietsers hebben een eigen praktijklogica. Onder het plein voor de Universiteitsbibliotheek is bijvoorbeeld een prachtige fietskelder gemaakt. Toch wemelt het op de Drift van de fietsen. Een fiets parkeer je zo dicht mogelijk bij de plaats van bestemming, naast de deur. Dat is een wetmatigheid. Ook in de spits pakt de fietser zijn plek. In bossen stuiven fietsers de Wittevrouwenstraat in, wriemelen tussen de auto’s door en weten een plek vóór de auto te bemachtigen waardoor de auto’s stapvoets erachter aan rijden. Gaat goed.
De gemeente wil nog meer mensen op de fiets krijgen. Prima. Maar hoe om te gaan met de weerbarstige praktijk? Utrecht heeft een traditie van fietsplannen. In de jaren negentig introduceerde Utrecht als eerste stad in Nederland de fietsstraat in de Burgemeester Reigerstraat. De pilot liep drie jaar. Peanuts bij de huidige plannen: de Reigerstraat is straks maar een fractie in een robuust netwerk van zes hoofdfietsroutes die de hele stad doorkruisen. Er komt een gloednieuw wegdek over bestaande wegen waar vaak niks aan mankeert.
Niemand botst, niemand struikelt
Ik deed laatst een stukje van de paarse hoofdfietsroute tussen Maarssen en Nieuwegein. De route langs het water van het Amsterdam-Rijnkanaal en het Merwedekanaal is erg mooi. De wegen ook. Hier zie je nog oude sfeervolle landweggetjes. Ze zijn volop in gebruik door fietsers, racefietsers, joggers en wandelaars. Het gaat allemaal langs en door elkaar. Niemand botst, niemand struikelt over een diep liggend putje of een scheur in de weg. De sfeer is goed.
Waarom dan de hele route met nieuw rood asfalt bedekken en het obstakel Spinozabrug het hoofd bieden met een tunnel ter waarde van drie miljoen euro? En dat is dan nog maar één route. Ook door het Wilhelminapark, de Springweg, de Herenstraat, de Leidseweg, de Voorstraat komen hoofdfietsroutes. In de Prins Hendriklaan ligt al rood asfalt. De fietsstraat is een zware ingreep, vergelijkbaar met een busbaan of een wandelstraat in een winkelgebied. Het is een uiting van het masterplandenken.
Het verharde olifantenpad is meteen een vrolijk succes
Vanuit de praktijk ontstaan andere soorten verbindingen. Deze zomer heeft Meer Merwede (een gezamenlijke gebiedsaanpak van het industriegebied aan de Merwedekanaalzone, red.) in samenwerking met skaters en Stadswerken een bijzonder pad aangelegd. Een olifantenpaadje van de Balijebrug naar de Wilhelminalaan is met betonnen platen verhard. Skaters mogen graag de helling af stunten op weg naar het Skatepark iets verderop. En ook fietsers maken dankbaar gebruik van de niet officiële short cut voor langzaam verkeer. Het verharde olifantenpad is meteen een vrolijk succes. Belangrijker: het zet aan het denken over het nieuwe maken van de stad. Ook wegen kun je mede vanuit de praktijk vormgeven. Dat levert een heel ander soort stad op: nieuw Utrecht.
Marijke Orthel
Nieuw Utrecht
In deze reeks columns over de stad nemen leden van de vereniging Nieuw Utrecht bij toerbeurt de pen ter hand.
Meer weten over Nieuw Utrecht? Ga naar de website of volg ons op Facebook.
16 Reacties
ReagerenGoed en inspirerend artikel. Het onderstreept eens te meer het overmatige gebuttel van eh… van wie of wat eigenlijk? Een afdeling op het gemeentehuis waarvan de medewerkers vinden dat Utrecht een fietsstad moet en zal worden, of zoiets? Fietsen is vrijheid. Fietsen is juist buiten gebaande paden kunnen komen. Ooit schreef Godfried Bomans een aardig essay over vrijende paartjes die stiekum in een park vreeën. Iemand verzon toen, heel zorgzaam, dat dat park speciaal voor die vrijende paartjes beschikbaar moest zijn. Het park werd opengesteld, er kwamen bankjes en bordjes, paaltjes en hekjes, en meteen was de magie weg. Niemand vond het er meer leuk, niemand kwam er meer. Iets vergelijkbaars zie je nu in Utrecht gebeuren. De charme van het fietsen is weg, je hebt nu je eigen paden, banen en kleuren, en de daaraan verbonden rechten en plichten. Je weet nu waar je hoort, in plaats van: ik zie wel waar ik uitkom.
Wanneer brengt iemand binnen zo’n fietsafdeling nu eens de moed op iets NIET te regelen? Het gewoon aan de mensen zelf over te laten?
Ook ik ben het volledig met het artikel eens.
Zelf woon ik aan de Leidseweg een prachtige straat die nu ook al een fietsstraat is. Er rijden nauwelijks auto’s maar wel lekker veel fietsen.
Waarom nu rood asfalt op zo’n mooie ingerichte straat.
Ik vraag me af wat het probleem is? Wat is de noodzaak tot verandering?
Een argument dat genoemd wordt is comfort. Mijns inziens fietst de straat nu ook zalig, geen kuilen, greppels of wat dan ook, maar prachtige klinkers. Volgens de gemeente fietsen er zes- á zevenduizend fietsers per dag dat laat wel zien dat het comfort niet zo slecht is anders hadden ze wel een andere route genomen.
Volgens ons worden nu niet alle belangen afgewogen.
De historische en stedelijke kwaliteit van de Leidseweg is heel groot. Gelukkig is dat ook onderkend in de huidige inrichting met de klinkers en de monumentale armaturen, zelfs de parkeervakken zijn prachtig (door meegestrate granietkeien aangegeven). Voor de huidige inrichting is juist gekozen vanwege het historische en stedenbouwkundige belang van de Leidseweg. Een inrichting die er overigens nog helemaal goed bij ligt.
Het stedelijk beeld vraagt hier niet om rood asfalt! Net zoals dat voor de Herenroute geldt.
In deze tijd waarop er op zoveel zaken bezuinigd moet worden is het toch niet denkbaar dat er maatschappelijke middelen verspild worden aan een project waarbij elk logisch denkend mens beseft dat het geen nut heeft en zelfs de situatie zichtbaar zal verslechteren.
Bizar is ook dat een ingreep die zo’n groot effect heeft op de omgeving zonder enige vorm van inspraak wordt uitgevoerd.
Een student van mij zei vorige week dat hij vind dat al het fietsen recreatief moet zijn ook als het gaat om bijvoorbeeld woon- werk verkeer. De gemeente en de fietsersbond zouden eens met die ogen naar fietspaden kunnen kijken.
Ik ben erg vóór fietsen. Zelf bewust geen auto.
Om alles aan de fietsers over te laten: Neen!
De zin “Een fiets parkeer je zo dicht mogelijk bij de plaats van bestemming, naast de deur.” proberen velen bij het Centraal station toe te passen. Maarrrr als er 10.000 mensen vooraan bij de deur willen parkeren, er 4 fietsen op een meter passen, dan moet die deur 2,5 km lang zijn. Moet je toch nog klein kwartier lopen als je achteraan staat. Of flikker je hem dan 3 rijen dik bij de ingang?
Iedere dag schaam ik ogen uit mijn kop in het stationsgebied. Verbaas me over de volstrekte besluiteloosheid van de gemeente.
Goed idee om eerst regie te nemen op plekken die ertoe doen?
Overigens is het voor lange-afstands- en andere snelle fietsers uiterst comfortabel om over goed soepel rood asfalt te fietsen. 🙂 Op diverse trajecten kunnen we zonder.
Het allermooiste (of het allerbelachelijkste) is dat er meer en meer ge- en verboden en regels komen die dan niet worden nageleefd en waar ook niet op wordt gecontroleerd. Nou ja, één keer dan: fietsende oudjes in Amelisweerd.
Zónder al die regelaars/regelbedenkers (ook op landelijk niveau) werkt alles goed, zo niet beter. Ah, minder van dit soort mensen bespaart stad en land veel, heel veel. In alle opzichten. Toch maar eens serieus iets mee doen?
Leuk stukje, maar alleen vanuit perspectief fietsers. Nou fiets ik zelf ook graag maar parkeer hem wel waar het anderen niet hindert, in een fietsenstalling bijv. Meeste fietsers denken niet anders dan alleen vanuit de eigen comfortzone,
We zijn in de binnenstad allang het stadium
voorbij dat dit nog zo door kan gaan. De Gemeente had allang moeten zorgen voor genoeg stallingsmogelijkheden aan de rand van het kernwinkelgebied en bij het station. En ik heb onze wijkregisseur nog niet gezien voor een adequate handhaving, onbeschoft gewoon dat het nog vrij normaal is om dwars door winkelende voetgangers te fietsen en overal je fiets maar neer te kwakken. Voor een leuker en netter centrum moet de Gemeente nu echt wat meer handhaving laten zien. Maar ook de fietsers kunnen wat meer fatsoen op gaan brengen; zet je fiets nou eens gewoon in de gratis stalling op het Vredenburg of onder het stadhuis, of in de mobiele stallingen op het Neude of Mariaplaats, zo moeilijk is dat toch niet?
Ik forens bijna dagelijks op de fiets over de Spinozabrug (komend uit de richting Maarssen, langs het Merwedekanaal); die tunnel daar is toch echt wel erg handig. Al die gedachten over lekker fietsen waar je wil en zo zijn heel erg leuk, maar met al die figuren die aan de verkeerde kant vanuit Oog in Al de Spinozabrug overfietsen ook levensgevaarlijk. En dan zijn ze nog boos ook als je niet aan de kant gaat bij het inhalen. Je kunt er op wachten dat er iemand een keer een auto kopt.
Verder wat Rob zegt. Niks mis met een mooie klinkerstraat, zowel in stedelijk gebied als soms ook in landelijk gebied. Al is het soms ook wel erg prettig om lekker te kunnen doorknallen op dat rode asfalt.
Ach, in mijn tijd -toen ik begon met naar school fietsen- lagen er zelfs nog kinderkopjes op de Leidseweg 😉
Dat ging ook goed en in de stad zag het toen al zwart van de fietsers die tussen en voor de auto’s langs reden.
Rood asfalt, bah!
Tja, Ed, hoe vaak zijn we niet bezig met het invullen van dingen die anderen voor ons verzonnen hebben? Met heimwee vervuld kijk ik naar al die ruime wegen die Utrecht rijk was, naar die overzichtelijke open kruisingen, de wirwarloze belijningen, de gewone klinkers, het zwarte asfalt en de drempelloze straten en kruisingen.
Maar dat rode asfalt gaat er komen, wat ik je brom. De ambitie om zichzelf waar te maken is op de betreffende gemeentelijke afdeling niet te stuiten – men heeft er tenslotte voor gestudeerd.
Daarbij schittert die afdeling in afwezigheid bij dit soort discussies. Zoals het Ivoren Torenzitters betaamt.
de mooie Leidseweg… Op de helft van de route liggen grote hardgebakken klinkers. De trillingen die dat veroorzaakt zijn zelfs hoger dan toegestaan volgens de Arbo-normen, de postbode mág hier niet fietsen. (gemeten met een meetfiets)
Inwoners van Leidsche Rijn hebben weinig keus als ze naar Utrecht gaan: wie via de Meernbrug komt moet welhaast over de Leidseweg. geen wonder dat het er druk is.
Hoog tijd dat die fietsroute comfortabel wordt. We zitten er tenslotte ook niet op te wachten dat men besluit dan maar met de auto te gaan. De luchtkwaliteit is al slecht zat.
We gaan toch niet meemaken dat het historisch besef ondergeschikt wordt gemaakt aan een enkeling die zich verschuilt achter een trillende meetfiets? Als de Arbo ook al het wegverkeer normeert, dan wordt het de hoogste tijd dat dit instituut met een meetfiets al die te pas en te onpas rondgestrooide verkeersdrempels meet.
Dat zijn pas trillingen. Maar ik denk dat je dat hele verhaal van die meetfiets uit je duimt zuigt, Ria Glas. Een postbode die zich beklaagt over de trillingen die het wegdek in zijn fiets teweeg brengt, is geen postbode. Echte postbodes zijn bikkels, die niet voor een trillinkje vervaart zijn.
Nou ja, hoe je het ook wendt of keert: prachtig wat een wegdek aan reacties oproept. Dat plet je toch niet onder rood asfalt?
Hoewel ik er zelden gebruik van maak, heb ik dagelijks fantastisch zicht op de Leidseweg. Van de overkant van het water. Dagelijks zie ik, wanneer het rustig genoeg is, minstens de helft van de fietsers zich richting Utrecht spoeden aan de verkererde kant van de weg. Waar ook klinkers liggen. Wie wel eens over de Leidseweg fietst weet dat die kant van de weg bedoeld is als fietspad, voor fietsers die de stad uit willen. Daar zijn de klinkers zo neergelegd dat ze eens stuk prettiger fietsen. Anders zouden al die forenzen er natuurlijk geen illegaal gebruik van maken.
Kortom. Fietsers kiezen zelf wel de weg van de minste (tril)weerstand. En waarom zou je het ze moeilijker maken dan nodig? Leg op dit soort plekken gewoon de klinkers zoals het fietspad. Fietsers blij, stadshistorici blij, aanwonenden blij.
Geweldig, Koen! De stad zou er veel fraaier hebben uitgezien – en we zouden er heel wat prettiger doorheen hebben kunnen fietsen – als de Afdeling Fiets van de gemeente ook zo logisch en praktisch redeneerde. Maar iets zegt me dat dat Rode Asfalt er gewoon komt. Of we nou hoog of laag springen.
Bewoners van de Leidseweg doneren 1, 5 miljoen euro aan de Stad Utrecht ter ondersteuning van de start van de Tour de France in 2015. Het bedrag komt uit de pot van 113 miljoen die wordt uitgegeven door de Gemeente aan het plan om 5 hoofd fietsroutes te realiseren. De Leidseweg, is er namelijk al helemaal klaar voor. Het geld nodig volgens de gemeente voor alleen al het gedeelte Muntbrug tot aan het Westplein (kost alleen al 1,5 miljoen euro) willen de bewoners graag ter beschikking stellen aan de organisatie van de start Tour de France een ander prestigieus project van de gemeente. Nog niet zo lang geleden is de Leidseweg nl al volledig heringericht, mooie oude lantaarns om de karakteristieke uitstraling van de mooie huizen en straat te onderstrepen, met een gemarkeerde fietsroute, stad uit en lekker breed de stad in. Rijd in de morgen en avond eens over de Leidseweg en je ziet een organische oplossing tussen fietsers en auto’s. Niemand zit elkaar in de weg, ieder zoekt zijns weegs. Bewoners van de Leidseweg, voorstanders van de fietsroute, zijn tegen de uitvoering in rood asfalt. De politieke truc van wethouder Lintmeijer- Groen Links met in zijn kielzog de Fietsersbond, om de invoering van de hoofd fietsroutes te koppelen aan de uitvoering in rood asfalt heeft de bewoners van de Leidseweg geschokt en is hen daarbij volledig in het verkeerde keelgat geschoten. Geen respect voor inspraak procedures, doorgeschoten planvorming, in-efficiënt gebruik van gemeente gelden en het negeren van cultuurhistorisch stadsbeeld (asfalt!) hoort volgens velen ook niet bij een partij die brede belangen afweging en democratisch beginsel hoog in het vaandel heeft staan, en de verkiezingen moeten er nog aankomen.
Bewoners van de Leidseweg staan hierbij voor hun zaak, straat en wijk: fiets JA, asfalt NEE!
Aan Karl: welbeschouwd is die Lintmeijer een ramp voor Utrecht. Volgend jaar wegstemmen.
Sterkte.
Als bewoner van Rijnsweerd zijn wij aangewezen op winkels in het gebied zeg maar rondom de v Ostadelaan. Er zijn omstandigheden aan te geven dat bewoners dit met een auto doen.En zo ken ik er nog al wat.
VAnuit de wijk over de Prins Hendriklaan naar het stoplicht en dan zo snel mogelijk links af van de “Hoofd fietsroute”.
Wel dit korte stukje is al een lastig punt. De fietsers gedragen zich met 15 km per uur of de weg van hen is. een Automobilist die nog geen 30 km/hr rijdt wordt venijnig aangekeken als er wordt gepasseerd. En met respect voor de HoofdFietsroute.
Maar wat er fout gaat is dat fietsers nu echt denken een vrijbrief te hebben van auto zak door je hoeven.
We rijden midden op, met de handen los.
Met 3 of 4 naast elkaar etc. Wel dit is geen passeer beweging maar kennelijk is er wetteloosheid op deze verbinding tussen een flinke wijk vd stad en het gedeelte gelegen binnen de Watewrlinieweg.
Als er al wat ruimte is om dan maar iets over de middenheuvel te gaan om rustig te passeren, je mag iets harder dan de fietsers,met een heel licht claxon kuchje, dan wordt je aangekeken en behandeld als een onbehoorlijk stuk vreten.
Is dit nu de uitwerking van fietsers gedrag op onze mooie hoofdfietsroute?
Gemeente, plaats camera’s, posteer dienders op de Prins Hendriklaan, buiten de Waterlinieweg, en doe er iets aan. Je moet in Nederland nog steeds rechts van de weg rijden en mag uitsluitend met z’n tween naast elkaar rijden als het verkeer het toelaat. OK hier zal het dan mogen maar 3 of 4 en midden op is toch niet de bedoeling van deze milieu promotie gevoelig aangelegde Hoofdfietsroute.
Wethouder en handhavers , doe er iets aan.
wegen verkeerswet
De in Nederland geldende wegenverkeerswet erkent de hoofdfietsroute niet als een eigen entiteit met eigen in de wet vastgelegde regels. Ook is in Utrecht geen sprake van een gemeente of politieverordening die voorrangsregels of gedrag middels de wet afdwingt. Een hoofdfietsroute is geen fietspad, anders zouden er geen auto’s mogen rijden, het is geen voor de wet uitzonderlijke straat, het is gewoon de openbare weg, met alle regels die hiervoor gelden. De gemeente Utrecht die hier een verwacting naar gedrag uitspreekt mag dat doen, maar zodra er sprake is van incidenten die door wetgeving, politie of de rechter moet worden gewogen geldt de wegenverkleerswet en dat betreft voor de hoofdfietsroute als een gewone straat. De gemeente Utrecht moet hierbij uitkijken dat zij de gebruikers dus niet op het verkeerde been zet, voorrang is voorrang maar een fiets blijft een fiets.