In het Griftpark in Utrecht wordt op 30 juni 2023 – tijdens Keti Koti Utrecht – een monument voor het trans-Atlantisch slavernijverleden onthuld. Dat het monument er zou komen was al besloten, maar er was nog geen locatie gekozen. Nu is die locatie dus wel bekend. Het monument wordt ontworpen door kunstenaar Patricia Kaersenhout.

Het monument komt er vanwege de rol die Utrecht heeft gespeeld in het slavernijverleden. “Met dit monument geven we ruimte aan een onderbelichte pagina van onze geschiedenis”, schrijft het college van burgemeester en wethouders in een brief aan de gemeenteraad.

“Ook Utrecht was nauw verbonden met de slavernij. Als stad voor iedereen en waar ook ruimte is voor iedereen is het belangrijk dat we ons verleden kennen. […] Dit monument zorgt voor het vergroten van het historisch besef over het trans-Atlantische slavernijverleden van Nederland en van Utrecht.”

Kunstwerkgroep

De gemeenteraad nam in juli 2020 een motie aan waarin het college werd opgeroepen om, samen met organisaties en bewoners uit de stad, een monument te plaatsen. De gemeente is dan ook in gesprek gegaan met initiatiefnemers en de gemeentelijke Adviescommissie Beeldende Kunst en Vormgeving (ABKV).

In die kunstwerkgroep zitten mensen die de achterban en nazaten van tot slaaf gemaakten uit Suriname en het Caribisch deel van Nederland vertegenwoordigen. De kunstwerkgroep heeft aan de gemeente een advies uitgebracht over de gewenste locatie, hoe het kunstwerk eruit kan komen te zien en wie het kunstwerk moet gaan maken.

Monument van vlucht en verzet

Het monument wordt gemaakt door kunstenaar Patricia Kaersenhout. Zij heeft haar ontwerp ‘Een monument van vlucht en verzet’ genoemd. Het monument krijgt de vorm van een driehoek, die verwijst naar de driehoekshandel; een systeem van uitwisselingen in drie richtingen tussen Europa, Afrika en Amerika.

Erbovenop komen de ‘Flying Africans’, figuren uit een Afrikaanse legende die terug over de oceaan ontsnappen door een magische passage. De haren van de figuren zijn gevlochten in cornrow, waarmee tot slaaf gemaakten met elkaar communiceerden.

Rondom het kunstwerk komen bakstenen, die gebruikt werden als ballast voor de schepen. Onder het monument zijn 20.000 kauri-schelpen verborgen, de prijs van een tot slaaf gemaakte. Er komt een QR-code waarmee bezoekers kunnen luisteren naar verhalen over vlucht en verzet.

Griftpark

In de zoektocht naar een goede locatie is gekeken naar Park Transwijk, Paardenveld en het Griftpark. Het Griftpark had de voorkeur van de kunstwerkgroep en wordt dus ook de definitieve locatie. De gemeente kiest voor deze plek vanwege de centrale ligging, ‘het feit dat het een stadspark voor alle Utrechters is’, het aantal bezoekers en de mogelijkheid om de wandeling Sporen van Slavernij erop te laten aansluiten.

Ook is in het park genoeg ruimte om grote groepen bewoners en bijvoorbeeld leerlingen van scholen meer te vertellen over het slavernijverleden. Ook de jaarlijkse viering van Keti Koti gaat bij het gehouden worden.

Het eerste ontwerp voor het monument wordt nu door Patricia Kaersenhout uitgewerkt naar een definitief ontwerp. Het monument wordt op 30 juni 2023 tijdens Keti Koti Utrecht onthuld.

Ken jij de verhalen achter de Utrechtse horeca uit de 20e eeuw? Arjan den Boer en Ton van den Berg hebben samen een boek over de verdwenen horeca uit deze periode gemaakt en dat is nu te bestellen in de DUIC shop! Bestel hier een exemplaar in de voorverkoop.