Tanja van der Lippe, hoogleraar Sociologie aan de Universiteit Utrecht, heeft een van de hoogste onderscheidingen in de Nederlandse wetenschap ontvangen. Het gaat om de Stevinpremie, ook wel de ‘Nederlandse Nobelprijs’ genoemd. Een prijs die aandacht schenkt aan de maatschappelijke impact van wetenschappelijk onderzoek. Tanja krijgt 2,5 miljoen euro voor verder onderzoek naar onder meer de werk-privébalans. Vorig jaar schreef ze nog het boek ‘Waar blijft mijn tijd?’, over zowel de oorzaken als mogelijke oplossingen voor tijdsdruk. We vroegen Tanja wat ze met die 2,5 miljoen gaat doen en waar ze culinair kan genieten in Utrecht.

Had je verwacht dat je deze prijs zou winnen? 

“Zulke dingen verwacht je niet. Ik heb een hele leuke baan. We werken met een heel mooi team bij de afdeling Sociologie. Als zoiets gebeurt, is dat een enorme kers op de taart. Ik ben er erg blij mee. Achteraf hoorde ik dat de rector van de universiteit, Henk Kummeling, mij heeft voorgedragen. Een internationale commissie heeft zich over de verschillende nominaties gebogen. Ik werd uiteindelijk gebeld door Marcel Levi, de voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Hij overviel me en moest het een paar keer herhalen voordat ik het geloofde. Ik zie het als een ongelofelijke eer. Ik krijg de prijs, maar ik zie het ook als een prijs voor al mijn collega’s. We gaan er allemaal van genieten.”

Wat ga je met het geld doen?

“Ik wil graag onderzoeken waarom er zo’n groot onbenut arbeidspotentieel is van vrouwen in Nederland. Waarom werken sommige vrouwen niet betaald of in kleine deeltijdbanen? Daar bestaan wel ideeën over. Dit zijn misschien wel vrouwen die (meer) kunnen en willen werken. Het gaat over hoe het eigenlijk zit met de normen en cultuur in Nederland. En hoe je die kunt veranderen. Hoe kunnen we de talenten van vrouwen benutten? En wat is de rol van kinderopvang, ouderschapsverlof en werkgevers daarbij? Kortgezegd: aan welke knoppen kunnen we draaien om dit te veranderen? Dat is belangrijk, omdat we nu een krappe arbeidsmarkt hebben.”

Heb je altijd onderzoek gedaan naar een (gezonde) werk-privébalans?

“lk ben wel onderwerp vast, maar steeds met een vernieuwende invalshoek. Lang geleden promoveerde ik hier in Utrecht met mijn onderzoek over de arbeidsverdeling tussen mannen en vrouwen. Dat ging ook al over de werk-privébalans. Daarna deed ik veel internationaal vergelijkend onderzoek over arbeidsposities. Ik ben me steeds meer gaan realiseren dat mensen verschillende rollen hebben in het leven: als werknemer of als familielid bijvoorbeeld. Al die rollen zijn van invloed op je prestaties en je welzijn. Je kan ze niet afzonderlijk begrijpen. Als iemand het goed doet op het werk, is mijn argument dat dit vaak ook komt door hoe het in iemands privéleven gaat. En andersom. Het beïnvloedt elkaar.”

Wat vind je zo leuk aan dit onderzoeksveld?

“Nederland neemt toch een bijzondere positie in. Hier werken vrouwen veel parttime. Er wordt gezegd dat het zo is, omdat die vrouwen dat willen. Maar als je de grens over gaat, heb je helemaal niet zoveel deeltijdwerk. De puzzel is nog niet helemaal gelegd in Nederland. We zijn er nog niet uit hoe dat precies komt. Ik ben me steeds meer gaan realiseren dat je aan al die knoppen moet draaien. Het is niet een fix the women approach, maar fix the system. We gaan nu met een groep van sociologen, psychologen, economen en bestuurs- en organisatiewetenschappers hiermee aan de slag. Interdisciplinair onderzoek is hard nodig, zo leren we van elkaar.”

Waar kom je tot rust in Utrecht?

“In de Botanische Tuinen op het Utrecht Science Park. Die zijn zo mooi. Daar moeten mensen echt een momentje voor pakken om daar langs te gaan. Het is er nu prachtig, zo aan het begin van de zomer. De tuinen worden met veel liefde en aandacht onderhouden.”

Wat is je lievelingsplek in Utrecht?

“Ik vind de bloemenmarkt in Utrecht erg leuk. Daar kom ik graag. Ik ken een aantal mensen die daar staan en ik denk dat sommige mij inmiddels ook wel kennen.”

Waar kan je culinair genieten in Utrecht?

“Bij Zala’s op de Trans. De eigenaar is heel aardig. Het eten is creatief, lekker en ze zijn er heel gastvrij. Het is de moderne Franse keuken, met een beetje invloed uit het Midden-Oosten.”

Waar ben je trots op als Utrechter?

“Op de fietspaden in de stad. Ik vind het heel fijn dat er meer fietspaden in Utrecht zijn gekomen.”

Utrecht is… 

“…de fijnste stad van Nederland.”