Utrecht wil een pilot starten met aparte opvang voor buitenlandse daklozen in schrijnende omstandigheden met vaak medische en psychische problematiek. Het gaat hierbij om burgers uit landen in Midden- en Oost-Europa en mensen zonder verblijfversgunning Deze specifieke aanpak moet de huidige druk op de maatschappelijke opvang aanzienlijk verminderen. De gemeenteraad wordt gevraagd hiermee in te stemmen.

Utrecht gaat voor deze pilot gebruik maken van het landelijk project Medische Opvang Ongedocumenteerden in Amsterdam. Daar worden een aantal ongedocumenteerden met psychische problemen opgevangen en begeleid richting een verblijfsvergunning, terugkeer of reguliere opvang van de rijksoverheid. Verder worden in Utrecht ook een aantal plekken gerealiseerd door tijdelijke opvang in huizen. Dit wordt uitgevoerd door Fanga Musow, een Utrechtse particuliere organisatie die nu ongedocumenteerde vrouwen en kinderen opvangt. De pilot wordt uitgevoerd door de Poolse organisatie Barka. Door voormalig Poolse daklozen (peers) in combinatie met maatschappelijk werker in te zetten, wordt het vertrouwen van de doelgroep makkelijker gewonnen en daarnaast is er geen taalbarrière. De peers gaan actief op zoek naar de doelgroep in nauwe samenwerking met de bestaande daklozeninstellingen met als doel de daklozen weer aan het werk of naar het land van herkomst te begeleiden. In Engeland is deze aanpak zeer succesvol gebleken en zijn in vier jaar tijd 1500 EU onderdanen teruggeleid naar de landen van herkomst in Oost-Europa.

De gemeente vindt de opvang van zowel dakloze EU-onderdanen als ongedocumenteerden primair een verantwoordelijkheid van de rijksoverheid en zal daarom hierover ook overleg zoeken met het kabinet. Het is de bedoeling dat de pilot, na instemming van de gemeenteraad, start op 1 april 2012 en anderhalf jaar duurt tot 1 oktober 2013. De pilot wordt gedurende de periode intensief gemonitord en in de zomer van 2013 vindt een evaluatie plaats.