Het aantal vergiftigingen door afslankmedicatie is in een jaar tijd flink toegenomen, blijkt uit cijfers van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum uit Utrecht. Dat kwam vaak door de stof semaglutide, die onder andere in merknamen zoals Ozempic en Wegovy zit. Bij meer dan een kwart van de gevallen ging het om oneigenlijk gebruik; de gebruiker kreeg het medicijn niet voorgeschreven door een arts. 

Buikpijn, misselijkheid en braken: de symptomen van vergiftiging door semaglutide zijn niet mals. In 2023 waren er in Nederland nog 41 mensen die zorgelijke effecten merkten van hun afslankmedicijn, maar een jaar later zijn dat er 75. 29 van hen gebruikten middelen zoals Ozempic zonder dat zij daar een doktersrecept voor hadden. “Risicovol”, zegt hoogleraar Dylan de Lange van het UMC Utrecht. “Je weet niet precies wat je krijgt, of het wel veilig is, wat de dosering is en of de medicatie wel geschikt is voor jou.”

Populariteit

De populariteit van middelen zoals Ozempic heeft de laatste jaren in korte tijd enorm toegenomen. Het medicijn is eigenlijk bedoeld voor diabetespatiënten, maar wordt tegenwoordig ook ingezet bij de behandeling van obesitas. Lang niet iedereen krijgt het medicijn, terwijl ze dat soms wel willen. Dat zorgt voor problematische situaties, zegt kaderhuisarts diabetes Floris Hirsch. Hij krijgt soms mensen in zijn praktijk die het afslankmiddel op eigen houtje zijn gaan gebruiken, terwijl ze niet weten waar het middel vandaan komt en of het wel goed wordt toegediend.

“Als huisarts sta ik dan voor een lastig dilemma: schrijf ik het dan toch maar zelf voor zodat mijn patiënt in elk geval het echte middel krijgt in de juiste dosering, of kijken we eerst naar andere manieren om af te vallen? Daar is niet een pasklaar antwoord op.”

Risico’s

Sommige mensen bestellen afslankmedicatie online, maar daar kleven volgens Hirsch verschillende risico’s aan. “Insuline lijkt in een spuit precies op deze medicatie, maar is levensgevaarlijk wanneer het verkeerd wordt gebruikt”, vertelt hij. “En ook overdosering van de echte afslankmedicatie is op den duur gevaarlijk: langdurig braken kan tot uitdroging en vitaminetekorten leiden.” Met name voor mensen die al een kwetsbare gezondheid hebben, zou dat voor gezondheidsschade kunnen leiden, vertelt Hirsch.

Hoewel het kopen, importeren en bezitten van medicatie zoals Ozempic zonder geldig doktersrecept illegaal is, bestaan er op het internet verschillende websites die claimen dat ze het middel verkopen. Voor honderden euro’s wordt het vermeende middel aangeboden, maar het is nooit helemaal zeker of je daadwerkelijk het juiste middel koopt, laat staan of er geen gezondheidsrisico’s zijn.