Utrechtse aanvraag voor 2,1 miljard uit Nationaal Groeifonds moest in een week worden opgesteld Utrechtse aanvraag voor 2,1 miljard uit Nationaal Groeifonds moest in een week worden opgesteld

Utrechtse aanvraag voor 2,1 miljard uit Nationaal Groeifonds moest in een week worden opgesteld

Utrechtse aanvraag voor 2,1 miljard uit Nationaal Groeifonds moest in een week worden opgesteld
Archieffoto Uithoflijn.
De aanvraag voor 2,1 miljard euro voor de aanleg van twee nieuwe tramlijnen en station Lunetten-Koningsweg blijkt een haastklus. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) stuurde de regio Utrecht op 23 september een uitnodiging om een propositie voor de regio in te dienen, terwijl de deadline voor het indienen van de aanvraag 1 oktober was. De aanvraag voor het Nationaal Groeifonds werd dus in slechts een paar dagen opgesteld.

De aanvraag voor 2,1 miljard euro voor de aanleg van twee nieuwe tramlijnen en station Lunetten-Koningsweg blijkt een haastklus. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) stuurde de regio Utrecht op 23 september een uitnodiging om een propositie voor de regio in te dienen, terwijl de deadline voor het indienen van de aanvraag 1 oktober was. De aanvraag voor het Nationaal Groeifonds werd dus in slechts een paar dagen opgesteld.

De gemeente Utrecht werd in februari 2020 voor het eerst door het ministerie benaderd over welk type projecten in aanmerking zou komen voor het Nationaal Groeifonds. Het ministerie van I&W gaf in eerste instantie voorrang aan andere aanvragen, maar later veranderde dat.

“Op 23 september jl. gaf I&W ons te kennen dat het ministerie alsnog voornemens was een propositie rond de bereikbaarheidsopgave in de regio Utrecht in te dienen voor het NGF”, schreef de wethouder in december in een brief aan de raad.

Beoordelingscommissie

De aanvraag van de Utrechtse regio moest een week later, op 1 oktober, door het ministerie van I&W worden ingediend bij de ministeries van Financiën en Binnenlandse Zaken. Vervolgens gingen de aanvragen naar de beoordelingscommissie.

Oorspronkelijk zou al op 1 november bekend worden welke plannen doorgingen naar de beoordelingscommissie, maar dat moment werd uitgesteld. De aanvraag van de regio Utrecht kon vervolgens nog worden ‘vervolmaakt’, binnen bepaalde kaders die het kabinet stelde.

‘Deze uitnodiging bereikte het college in de tweede helft van september. […] 1 oktober was de deadline voor het indienen van de propositie’

Begin dit jaar is de beoordelingscommissie alsnog met de aanvragen aan de slag gegaan. Het plan van de Utrechtse regio voldeed aan de eisen en was compleet, maar in april bleek dat de aanvraag toch onvoldoende was om het geld toe te kennen. Het college van B&W gaat nu in antwoord op de schriftelijke vragen van de gemeenteraad uitgebreid in op het mislopen van de 2,1 miljard euro.

Budgetten afgenomen

Het college benoemt de grote woningbouwopgave die Nederland heeft, terwijl de rijksbudgetten voor bereikbaarheid en verstedelijking afgelopen decennia juist erg zijn afgenomen. Mobiliteitssystemen in de steden gaan daardoor ‘steeds verder uit de pas lopen’ met de groei, schrijft het college.

Tekst loopt door onder de foto

Ook voor Utrechtse investeringen in de infrastructuur bleek het budget beperkt. Het opzetten van een Nationaal Groeifonds leek daarvoor een oplossing. “Vorig jaar diende het Nationaal Groeifonds zich aan als een mogelijk pad naar de zo noodzakelijke investeringsimpuls”, stelt het college.

Intercitystation en tramlijnen

De Utrechtse aanvraag van 2,1 miljard euro zou gebruikt worden om de regio Utrecht bereikbaar te houden, ondanks de verstedelijking. In de plannen staat dat Utrecht Centraal zou worden ontlast door de aanleg van het nieuwe intercitystation Lunetten-Koningsweg. Twee nieuwe tramlijnen (de Merwedelijn en de Waterlinielijn) moeten Utrecht verbinden met omliggende gemeenten.

‘Vorig jaar diende het Nationaal Groeifonds zich aan als een mogelijk pad naar de zo noodzakelijke investeringsimpuls’

“Dit is de beste investering die Nederland kan doen in gezonde mobiliteit”, zei wethouder Lot van Hooijdonk eerder over de aanvraag. “De ov-ring Utrecht maakt de bouw van 60.000 woningen en de komst van 50.000 banen mogelijk. Die moeten vooral komen rond deze ov-ring, zodat wonen, werken en voorzieningen samenkomen. Die nabijheid zorgt ervoor dat mensen minder hoeven te reizen.”

Tekst loopt door onder de foto

Archieffoto: Station Utrecht Centraal

Advies

Toch adviseerde de commissie die de aanvragen heeft beoordeeld het kabinet deze maand om de aanvraag van de regio Utrecht niet te bekostigen. De zogenoemde maatschappelijke kosten-batenanalyse zou zijn overschat en volgens de commissie is niet voldoende aangetoond dat het plan de meest sobere en doelmatige oplossing is. De commissie vindt het plan ook te omvangrijk voor het Nationaal Groeifonds, het potje waar de 2,1 miljard euro uit zou moeten komen.

Het college legt woensdag aan de gemeenteraad uit dat ze de kritiek serieus neemt, maar ook vindt dat het oordeel van de commissie “op sommige onderdelen ongefundeerd is”.

Onrealistisch

Zo vindt de commissie dat de ‘Schaalsprong OV’-voorstellen, waaronder dus het voorstel van de regio Utrecht, “te optimistisch en deels onrealistisch” zouden zijn. “Dit is niet onrealistisch, maar juist randvoorwaardelijk voor de woningbouwopgave waar Nederland zich voor gesteld ziet”, schrijft het college. “De commissie versmalt haar oordeel grotendeels tot reistijdbaten op nationale netwerken. De nationale urgentie van de woningbouwopgave en toekomstbestendige arbeidsplaatsen wordt buiten beschouwing gelaten.”

De commissie heeft volgens het college ook niet gezien dat de twee tramlijnen uit het plan regionale reisbewegingen zouden kunnen opvangen, wat de doorstroming op nationale netwerken bevordert.

‘Uiteraard nemen wij de kritiek serieus, maar tegelijkertijd vinden wij het oordeel op sommige onderdelen ongefundeerd’

Juiste potje

De commissie stelt verder ter discussie of het Nationaal Groeifonds het juiste potje is om stedelijke ov-maatregelen uit te financieren. Het plan zou daarvoor te omvangrijk zijn. Het college blijft samen met de ministeries van Infrastructuur & Waterstaat en Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties, de provincie en de regio bij het standpunt dat investeringen in de tramlijnen en het station noodzakelijk zijn. De commissie geeft dat ook aan in het advies.

Tekst loopt door onder de foto

Archieffoto Uithoflijn. Foto: Robert Oosterbroek

Twijfels

Volgens het college kijken de ministeries nu hoe moet worden omgegaan met de tweede aanvraagronde van het groeifonds. Het college ziet ruimte om voor alle onderdelen een volgende aanvroeg doen, maar er zijn ook twijfels. “Het perspectief om bij een volgende tranche wel in aanmerking te komen voor een toekenning van het NGF (Nationaal Groeifonds, red.) is beperkt”, schrijft het college.

De gemeente en de ministeries van IenW en BZK onderzoeken nu of aanvragen voor investeringen in de infrastructuur, ten behoeve van verstedelijking, überhaupt geschikt zijn voor het Nationaal Groeifonds. Ook is er binnen het Nationaal Groeifonds relatief weinig geld ten opzichte van alle ingediende voorstellen en wordt indieners gevraagd om zich bij de tweede aanvraag ook te richten op digitalisering, energietransitie en waterinfrastructuur.

De Utrechtse gemeenteraad debatteert donderdag over het mislopen van de 2,1 miljard euro.

Gekoppelde berichten

21 Reacties

Reageren
  1. Don

    Blijkbaar zijn andere instellingen wel in staat met succes een voorstel in te dienen en gehonoreerd te krijgen. Wat zegt dat over de gemeente Utrecht.

  2. Kerin Pirales

    Heb daar gewerkt, hoe het college, raad en gemeente werkt is geld en tijdverspilling.

  3. Derek

    @Don: dat zegt eerder iets over de Rijksoverheid. Die blijkbaar zo asociaal zijn om te vragen om binnen 1 week een plan op te stellen, en vervolgens bijna een half jaar de tijd te nemen om de aanvragen te beoordelen…

  4. Mark

    @Don, slechte lobby vooral van de regio Utrecht. Andere regio’s hebben meer vriendjes in Den Haag en zijn daardoor veel eerder op de hoogte van deadlines en potjes geld die er aan komen. Die hebben dus meer tijd voor een goed verhaal en meer mogelijkheden voor een handjeklap met een behandelend ambtenaar.

    Het beste wat Utrecht nu kan doen is aangeven dat ze door het gebrek aan geld niet die 60.000 woning gaan bouwen. Dan worden ze in het Rijk misschien wel wakker.

  5. Janin

    @don: misschien waren dat wat minder grote projecten. Dus zegt dat niks over de gemeente Utrecht.

  6. WvR

    ‘…Uiteraard nemen wij de kritiek serieus, maar tegelijkertijd vinden wij het oordeel op sommige onderdelen ongefundeerd…’
    Dat kan, wellicht terecht.

    I&W vond blijkbaar de aanvraag voor 2.1 miljard op onderdelen ongefundeerd.
    Dat kan ook, en wellicht ook terecht.

    Je zult het plan moeten verkopen. En ik kan me zonder al te veel moeite voorstellen dat willekeurig welk voorstel met de woorden “Utrecht” en “Tramlijn” er in direct onder op de stapel komt te liggen.

    Uithof – Zeist Centrum: 5 kilometer tramlijn? zoiets?
    Langs het spoor heeft geen zin, daar rijdt al een treintje, die reizigers heb je al.
    Tot aan bebouwde kom Utrechtseweg in Zeist gaat het nog wel, maar daarna: Je kunt niet dwars door de woonwijken heen bouwen. Ondergronds dan? Dan zijn we wel een jaar of 15 en 2 miljard verder denk ik…

    Haal die tramlijnen d’r uit, en probeer het dan nog’ns zou ik zeggen…

  7. Yoshua

    Heel begrijpelijk dat het is afgewezen.
    Wanneer je een tramlijn wil aanleggen dwars door landgoed Oostbroek naar Zeist eindigend op industrieterrein “Het Handelscentrum” naast de afslag Zeist aan de A28 ben je niet helemaal lekker in je bovenkamer.
    Leg dan die tramlijn aan via De Bilt en Zeist centrum naar station Driebergen-Zeist.

  8. Koel Hoofd

    – De zogenoemde maatschappelijke kosten-batenanalyse zou zijn overschat
    – is niet voldoende aangetoond dat het plan de meest sobere en doelmatige oplossing is.
    – ‘Schaalsprong OV’-voorstellen, waaronder dus het voorstel van de regio Utrecht, “te optimistisch en deels onrealistisch” zouden zijn.

    Lijkt me duidelijk.
    Het GL/D66 college zit in een onrealistische groene wolk en is compleet losgezongen van de realiteit.
    Precies dat wordt ze kristalhelder duidelijk gemaakt, ze krijgen niet het geld om hun natte dure groene zaam dromen te vervullen.
    Dat het college daar niet van is gediend en de kritiek “op sommige onderdelen ongefundeerd” vind, maakt alleen maar pijnlijker duidelijk dat elke vorm van zelfreflectie ontbreekt.
    Dergelijke types moeten geen machtspositie vervullen want dan ligt een dicatuur op de loer.

    Nog een klein jaartje en dan mogen we weer stemmen.

  9. Bert

    De gemeente die door de overheid wordt gepiepeld zoals ze zelf burgert piepelt. De ironiebe

  10. Onki Stalenbeem

    Verder stond de brug open en had de hond het informatieblad opgegeten.

  11. Herman

    Als dit echt zo noodzakelijk is, dan had dat plan er sowieso moeten liggen, ongeacht dit verzoek.
    Regeren is vooruitzien, dat valt niet mee voor politici, hun horizon ligt hooguit 4 jaar verder.

  12. Bram van Reemst

    Er ligt nu een ontwerp-mobiliteitsplan tot en met 2040, het college is nu bezig de inspraakreacties te verwerken. In november was dat plan natuurlijk ook al in voorbereiding. Als die korte inzendtermijn het probleem was, ging dat vooral om het schrijven van de juiste motivering voor de commissie.

    Over de andere projecten: de indieners daarvan zijn allemaal ook teleurgesteld, zie https://www.gebiedsontwikkeling.nu/artikelen/eerste-ronde-nationaal-groeifonds-ruim-25-miljard-naar-infrastructuur/

    In Eindhoven krijgen ze welgeteld 30 miljoen voor zelfrijdende bussen. Amsterdam mag de metro doortrekken naar Schiphol (moesten we niet minder gaan vliegen?), maar had ook nog andere plannen. Voor de Zuidelijke Randstad (Rotterdam/Den Haag) was maar liefst 8,5 miljard aangevraagd, vier keer zoveel als hier dus, waarvan 1 miljard is toegekend voor de spoorlijn tussen Delft en Schiedam. Twee innovatieve plannen (voor buisleidingen en betere vaarwegen) zijn helemaal afgewezen.

  13. Piet

    Ach geloof dat voorlopig 80% van de toekenningen naar A’dam en Rotterdam/DH gaat, het overige gaat naar Quantumtechnologie waarvan een klein beetje Eindhoven en de rest zal ook wel rond A’dam blijven hangen. Dit had je vooraf kunnen weten.

  14. Evert Bouws

    Het is de vraag of de Utrechtse plannen wel voldoende aan de doelstelling van het groeifonds. Bovendien is het niet de bedoeling van dit fonds om het tekort aan investeringen in infrastructuur te compenseren.

  15. Erwin

    @yoshua: “ Heel begrijpelijk dat het is afgewezen.
    Wanneer je een tramlijn wil aanleggen dwars door landgoed Oostbroek naar Zeist eindigend op industrieterrein “Het Handelscentrum” naast de afslag Zeist aan de A28 ben je niet helemaal lekker in je bovenkamer.”

    Want dat was de reden dat het plan is afgekeurd volgens jou…?

  16. Uuutje

    @ Evert Bouws

    Terecht punt. De redenen en doelstellingen waarvoor Utrecht aanvraagt voldoen niet aan de aanvraageisen. Dat is het belangrijkste. Ik krijg zelfs sterk de indruk dat Utrecht doorkreeg dat er geld te halen was en plannen (die er al lagen) heeft proberen om te schrijven, zodat ze wel aan de doelstellingen zouden voldoen (vandaar ook het beschreven zogenaamde tijdgebrek bij de aanvraag).

    Het groeifonds, de naam zegt het al, is bedoeld om het Nederland van de toekomst vorm te geven. Het moet toewerken naar een perspectief een horizon en is bij uitstek niet bedoeld om problemen uit het verleden op te lossen, maar om problemen in de toekomst te voorkomen.

    Het Utrechts plan lijkt vooral bedoeld om de stad nog verder te laten groeien, want dat zijn de ambities van de stad. Dit terwijl het groeifonds vooral bedoeld is voor de vraag; is het wel slim om steden als Utrecht alsmaar verder te laten groeien? Zijn er geen alternatieven te bedenken waar het hele land iets aan heeft (het is een nationaal groeifonds, niet bedoeld voor Utrechtse ambities dus)? De aanvraag van de noorderlijke provincies was in dat opzicht al een logischere dan die van Utrecht bijv..

  17. Yoshua

    @Erwin,
    Dat was niet de reden, dat zie je helemaal verkeerd.

  18. Hns

    Vooruit zien is niet de sterkste kant van onze plaatselijk politieke “lijders”, voorbeelden te over. Zelfs na lang nadenken gaat het nog vaak helemaal fout.

  19. Wim

    Eh teamlijn naar Zeist gaat dat dan niet door de waterlinie dat heilig is verklaart en waardoor het Ronald McDonald er niet gebouwd kan worden.

  20. Fred

    Inderdaad wat Piet zegt, wellicht hebben ze Utrecht ook wel bewust een zeer korte tijd gegeven zodat het bij voorbaat kansloos is.
    Alles wat niet naar Utrecht gaat, kan immers weer uitgegeven worden aan A’dam of R’dam.
    En wat Mark zegt, in Utrecht zitten gewoon niet de goede mensen die goede connecties hebben en goed kunnen lobbyen voor de stad, en dus blijft Utrecht qua ontwikkeling/infrastructuur altijd mijlenver achter bij de andere 3 grote steden.
    Terwijl in Utrecht nu juist een serieuze schaalsprong / OV-upgrade nodig is, en die andere 3 steden hebben al een uitgebreid tram / lightrail netwerk.
    Zijn die plannen in die steden (zoals de N-Z lijn in A’dam) trouwens ook allemaal de meest sobere en doelmatige oplossing ?
    Ik heb zo mijn twijfels.

  21. erwin

    @Yoshua: precies. waarom kom je dan met dat argument en dat het begrijpelijk dat het daarom afgewezen is…?

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).