Dat de Utrechtse fotograaf Sjaak Ramakers ooit een boek zou schrijven, had ik wel verwacht. Hij heeft genoeg verhalen te vertellen. Over de fotoshoot met Bill Gates bijvoorbeeld.

De Microsoft-miljardair had een vieze bril op en Sjaak voorzag dat het dus een foto van niks zou worden. Of hij even zijn bril wilde schoonmaken. Dat wilde Gates niet, waarop de fotograaf zijn spullen pakte en overwoog op te stappen. De bril werd schoongemaakt en de foto werd mooi. Of over  de foto´s die hij van Pieter van Vollenhoven moest maken. Die werden niet gemaakt. De prins was zo druk bezig met indruk te maken op de verslaggeefster dat hij geen tijd wilde vrij maken voor de fotograaf. Dan niet. Hij zou kunnen vertellen over de reportages die hij maakte met journalist Alex Verburg en hem ondermeer bij Leah Rabin, Hugo van Lawick en de zus van de Dalai Lama bracht.  Of over de dramatische periode in zijn leven waarin hij na verkeerd voorgeschreven medicijnen op een psychiatrische afdeling van een ziekenhuis belandde.

Daar heeft Sjaak Ramakers dus niet over geschreven. Zijn debuut gaat over een paard dat bang is in het donker en een vogeltje met hoogtevrees. Een even mooi als verrassend boek.  Maar waarom dit onderwerp als hij als zoveel andere onderwerpen om een boek vroegen.  Ik vroeg het hem in de prettige lunchroom De Burgemeester achter het stadhuis. We kwamen niet direct ter zake.  De journalistiek in Utrecht kwam ter sprake, en dan specifiek het Utrechts Nieuwsblad waar hij ooit voor werkte. (Het ging om drie dingen: “De grootste zijn in Utrecht, de beste in Utrecht en lol hebben”). Het drama Sanoma passeerde( “Ik heb voor ze gewerkt, maar altijd geweten dat het alleen maar om rendement gaat. Soep of bladen verkopen? Als het maar geld oplevert”).  En de Utrechtse actualiteit (“Waarom moet bioscoop “t Hoogt eigenlijk naar die nieuwe bibliotheek? Het staat toch prima waar het nu staat”)

Sjaak Ramakers is over alles uitgesproken maar niet over zijn boek. Hij schreef een verhaal over twee dieren die een mankement hebben en elkaar in de beperkte ruimte van een weide steunen.  Geen familiedrama maar een breekbare vertelling. Waarom?

“Ik ben fotograaf en geen schrijver. Als fotograaf ken ik het hele proces. Dit boek was voor mij een nieuwe ervaring. Toch wist ik dat ik het ooit zou gaan schrijven. Bij mij is intuïtie altijd de belangrijkste raadgever geweest. Geluk moet je pakken als het langskomt. Ik heb het gepakt. Eigenlijk al vijftien jaar geleden toen ik in Drongelen woonde. Elke dag als ik ’s avonds de laatste kilometers op een B-weg naar huis reed, zag ik, in het licht van mijn koplampen een paard in de wei staan. Daar sta je dan als paard dacht ik, je kan geen kant op. Daar sta je dan en hoe gaat het verder met je?  Dat beeld zat in mijn hoofd en jaren later besloot ik daar een boek over te schrijven. Ik bedacht er een vogel bij. Een beest dat alles zou moeten kunnen en dat ook kon, maar niet durfde. Samen waren ze veroordeeld tot een verblijf in die weide en samen helpen ze elkaar. Ik heb een huis in Wales gehuurd en het boek geschreven. Ik had geen idee hoe het af zou lopen. Ik schreef totdat het voor mijn gevoel klaar was.”

Dat was het? Geen boodschap?

“Nee, geen boodschap, Er zijn mensen die de relatie tussen het paard en vogeltje analyseren. Is de een je moeder, de andere je zus. Misschien, maar ik heb dergelijke zaken nooit in mijn achterhoofd gehad. Iedereen mag er zijn interpretatie aangeven. Voor mij is het een boek dat ik wilde schrijven. Dat heb ik gedaan.”

Zomaar een boek?

“Dat ook weer niet. Ik begrijp het paard en die vogel. Ze zijn, net als wij mensen, veroordeeld tot elkaar. We doden de tijd, zonder een hoger doel. Ik zie zelf in het leven ook geen ander doel.  En dat het verhaal zich beperkt tot die weide, heeft alles met mij te maken. Als fotograaf heb ik 360 graden mogelijkheden, maar als ik fotografeer kom ik uiteindelijk toch tot de essentie: een portret. In dit boek probeer ik ook tot de essentie te komen. In een vervolg geloof ik niet zo. Dan moet die vogel de wei uit en dan wordt het me te groot. Vogel en paard in de wei, dat bevalt me wel.”

En dat boek waarvan ik dacht dat je het ooit zou gaan schrijven?

“Mijn leven als fotograaf? Is dat spannend?  Dat vraag ik me af. Mijn verhaal over die psychiatrische afdeling? Natuurlijk is dat een verhaal. Maar dat zit me nu veel te dicht onder mijn huid. Misschien over vijftien jaar weer.”

We lopen van de Burgemeester naar zijn studio in de Domstraat. Hebben het over het popfestival Kralingen waar ik wel was en hij niet. Sjaak moest voor Muziek Express naar een vergelijkbaar festival in Bath. Hij werd daar overigens niet toegelaten; een hilarisch verhaal

Sjaak Ramakers schreef een boek en vond dat “superleuk.” Waarom hij vijftien jaar wil wachten op een tweede boek begrijp ik niet. Er is nog zoveel te vertellen.

Paard en Vogeltje/Druk7. Pharos Uitgeverij

(tekst: Michael Kroonbergs)