In de hoop overlast tegen te gaan, heeft de winkeliersvereniging Kanaalstraat een poster ontworpen met de oproep geen geld te geven aan bedelaars. Onder de oproep, staan suggesties waar je geld kan doneren. “We zijn niet tegen het helpen van mensen.”

Een wandeling door de wijk leert dat de poster vooralsnog alleen bij de Albert Heijn achter de ramen hangt. Volgens een medewerker die achter de servicebalie staat hangt de poster er ongeveer een week. “Er zitten hier altijd bedelaars voor de deur, en soms ook in de hal. We sturen ze regelmatig weg als de klanten erover klagen, maar dat helpt niet echt”, zegt ze. Haar werk wordt er niet makkelijker op. “Ik weet welke ik aan kan spreken, en welke ik beter met rust kan laten.” Ook heeft ze er een dubbel gevoel bij. “Er zijn natuurlijk mensen die het echt moeilijk hebben. Maar vaak is het ook een verdienmodel. ”

Peter van Gool, gebiedsmanager namens de winkeliersvereniging, ziet twee soorten bedelaars. Er zijn mensen die echt hulpbehoevend zijn, maar ook veel bedelaars waar georganiseerde bendes achter zitten. Het zijn vooral de bedelaars van georganiseerde bendes die de winkeliers tegen het verkeerde been stoten. “Daar geld aan geven is goed bedoeld, maar deze bedelaars hebben weinig met liefdadigheid te maken”, zegt Van Gool.

Retouren

Ondernemers rondom de Albert Heijn hebben in verschillende maten met de bedelaars te maken. Het net geopende Besselings’ Booze zegt geen last van de bedelaars te hebben, en een beetje een dubbel gevoel te hebben over de poster bij de buren. Ook Pizzeria Mehtap, tegenover Albert Heijn, zegt geen last van bedelaars te hebben. “Albert Heijn mag de poster ophangen, maar ik zie het probleem niet echt.”

Bij supermarkt Bendi ervaren ze wel overlast. “Onze klanten worden vaak om geld gevraagd”, zegt een vaste kassamedewerker. “Dan bieden we altijd eten aan, maar dat hoeven ze vaak niet. Als klanten eten voor ze kopen, dan komen de bedelaars het soms terugbrengen voor geld. Ook dat is moeilijk”, zegt ze. “Ik werk al 35 jaar in deze straat. En er zijn echt mensen die het zwaar hebben. Die kennen we, en die steunen we.” Of ze de poster zelf ook op gaat hangen? “Nee, dat niet.”

Overlast

De mate van overlast op straat fluctueert. De laatste maanden is het volgens Van Gool weer toegenomen. “Winkelpubliek wordt opdringerig aangesproken, bedelaars komen winkels binnen of hangen tegen de puien.” Met de poster hoopt de winkeliersvereniging het bedelen minder lucratief te maken, en zo de bendes uit het gebied te weren.

Omdat bedelen in Utrecht niet verboden is, schrijft de gemeente op haar website er ook niet op te kunnen handhaven. Wel zegt ze te kunnen ingrijpen bij hinderlijk gedrag dat vaak gepaard gaat met het bedelen, zoals onnodig opdringen, achternalopen of schreeuwen. Het verbod op ‘hinderlijk bedelen’ staat ook op de poster vermeld. “Daarmee hopen we een soort bewustwording te creëren bij het winkelpubliek”, zegt Van Gool. “Ook hebben we hierover intensief contact met handhaving. Die spreken de bedelaars er vaak op aan, en dat helpt.”

Doneren

Op de poster staan suggesties waar je volgens de winkeliersvereniging beter geld kan doneren. Dat zijn de collectebussen die bij veel ondernemers op de toonbank staan. “Dit gaat gepaard met het Islamitische begrip Sadaqa, dat liefdadigheid betekent”, legt Van Gool uit. “Het geld gaat naar moskeeën en organisaties die mensen helpen die het echt nodig hebben.” Ook de website van de gemeente, de Tussenvoorziening en de stichting Stil Utrecht staan vermeld. Die laatste biedt hulp aan mensen zonder verblijfsvergunning.

Bedelverbod

De georganiseerde bedelbendes zijn al jaren een hoofdpijndossier in de gemeente. In 2021 riep de winkeliersvereniging de gemeenteraad al op een bedelverbod in te stellen. “Dat lijkt ons nog steeds een goed idee”, aldus Van Gool. “We denken dat het effectief kan zijn om de criminele structuren te weren.”

Van Gool geeft toe dat een verbod ook de ‘echte’ bedelaars raakt, al ziet hij ook voor hun een positieve kant. “Voordat de georganiseerde bendes naar Utrecht kwamen, was het duidelijker wie echt hulp nodig had. Dan kan je die hulp ook effectief geven.” De bereidheid om dat te doen is volgens Van Gool aanwezig in Lombok. “Veel ondernemers geven graag wat gratis producten.”