Zestig procent van de stembureaus tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in Utrecht was ontoegankelijk voor mensen met een lichamelijke beperking. Dat blijkt uit onderzoek van de Rekenkamer Utrecht.  Deze conclusie gaat in tegen het beeld dat de gemeente zelf schetst over de toegankelijkheid van stembureaus. 

De gemeente is verplicht om ervoor te zorgen dat mensen met een lichamelijke beperking kunnen stemmen. Maar tijdens de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november 2023 bleek dat zestig procent van de beoordeelde stembureaus niet toegankelijk was. Bij deze stembureaus konden Utrechters met een lichamelijke beperking niet zonder hulp stemmen. 

Te rooskleurig beeld

Deze conclusie gaat in tegen het beeld dat de gemeente zelf schetst. Zij hebben bijna alle stembureaus, zo’n 95 procent, aangemerkt als toegankelijk.

Om stembureaus toegankelijk te maken huurt de gemeente een extern bedrijf in. Dit bedrijf voert voorafgaand aan de verkiezingen een toegankelijkheidscheck uit. Eventuele maatregelen die nodig zijn om het stembureau toegankelijk te maken worden vervolgens doorgevoerd. De gemeente gaat er van uit dat deze processen goed verlopen, maar in werkelijkheid blijkt dit dus tegen te vallen. 

Volgens de Rekenkamer zijn er vooral buiten problemen met de ontoegankelijkheid van stembureaus. Dat komt onder andere door drempels die niet goed zijn overbrugd, deuren die te smal of te zwaar zijn of roosters die niet worden afgedekt. Eenmaal binnen zijn stembureaus wel voldoende bruikbaar. 

‘’Wij onderschrijven de conclusie van de Rekenkamer dat de toegankelijkheid van de stemlokalen in de gemeente verbeterd kan worden. Wij missen in het rapport de nuance dat er bij de selectie van stemlokalen ook met andere factoren dan de toegankelijkheid rekening moet worden gehouden. Helaas is het niet mogelijk om voor alle stemlokalen aan alle criteria van toegankelijkheid te voldoen’’, aldus het college. 

Volgens het college wordt er bij de beoordeling van de toegankelijkheid onder meer ook gelet op een goede spreiding over de stad en een loopafstand van maximaal 750 meter tussen het woonadres van de kiezer en het stemlokaal. Daarnaast stelt het college dat het niet in alle gevallen mogelijk is een toegankelijk stembureau te realiseren. Dat heeft volgens het college onder meer te maken met de monumentale binnenstad, met veel klinkers en kinderkopjes. 

Minder toegankelijk dan in 2019

Rekenkamer Utrecht deed in 2019 ook een onderzoek naar de toegankelijkheid van stembureaus. Vergeleken met dat onderzoek zijn stembureaus nu minder vaak toegankelijk. Dat komt doordat veel toegankelijkheidknelpunten die destijds zijn geconstateerd, niet zijn opgelost. Daarnaast zijn er nieuwe knelpunten bijgekomen.

Volgens Rekenkamer Utrecht worden zowel inwoners als de gemeenteraad ook niet goed geïnformeerd over de daadwerkelijke toegankelijkheid. ‘’Het college schetst daarmee een te optimistisch beeld van de toegankelijkheid van stembureaus’’, aldus de Rekenkamer. Het rapport zal binnenkort behandeld worden door de gemeenteraad.