De uitvoering van het leerlingenvervoer in Utrecht is moeizaam van start gegaan. Dat komt vooral doordat het aanbestedingsproces veel vertraging opliep en veel kinderen lange tijd zonder vervoer zaten. Uit de evaluatie van deze periode blijkt bovendien dat er onvoldoende rekening is gehouden met risico’s, deadlines zwaarder wogen dan kwaliteit en ouders te weinig zijn betrokken.

In 2023 zijn 22 gemeenten en de provincie Utrecht gaan samenwerken om het Wmo-vervoer en het ov-vangnetvervoer (Regiotaxi Utrecht) gezamenlijk te organiseren. Begin maart 2023 is de aanbesteding voor Regiotaxi Utrecht 2024–2028 gepubliceerd.

De samenwerking moest ervoor zorgen dat mensen met een beperking veilig kunnen reizen, onder meer via vervoerders zoals Willemsen de Koning en Conexxion Taxi Services. De doelen van de aanbesteding waren verder: hogere kwaliteit, beheersbare kosten en een minder kwetsbare uitvoering.

De regio werd verdeeld in vijf gebieden: Utrecht, Eemland, Lekstroom, Utrecht West, Zuidoost-Utrecht. In de laatste drie regio’s zijn ook het leerlingenvervoer en jeugdwetvervoer in de aanbesteding opgenomen, zodat chauffeurs ruimere contracten krijgen en het vervoer efficiënter kan worden georganiseerd. Jeugdwetvervoer kan worden ingezet door ouders die niet volledig het vervoer kunnen regelen naar een jeugdhulplocatie, waardoor het kind geen hulp kan ontvangen.

Honderden kinderen zonder vervoer

Volgens het college van B&W liep de aanbesteding flinke vertraging op, waardoor de start van de uitvoering moeizaam verliep. In drie subregio’s moest namelijk een tijdelijke overbruggingsregeling worden afgesloten voor de periode van 1 augustus 2024 tot 1 januari 2025. Lopende contracten waren al gestopt, maar de nieuwe konden nog niet ingaan.

De gevolgen waren groot voor Wmo-reizigers, ouders, kinderen, scholen en betrokken medewerkers van gemeenten en de provincie. Door de vertraging kregen honderden kinderen geen vervoer naar het speciaal onderwijs. Dat was voor de deelnemende gemeenten aanleiding om een grondige evaluatie te laten doen.

Wat ging er mis?

Voor de evaluatie zijn 28 gesprekken gevoerd met 35 betrokkenen, waaronder bestuurders, beleidsadviseurs, vervoerders en ouders. Zij bekeken drie onderwerpen: het aanbestedingsproces, de samenwerking en besluitvorming, en tot slot de problemen bij de start van het vervoer.

De evaluatie laat zien dat de samenwerkingsovereenkomst onvoldoende was uitgewerkt, waardoor onduidelijk bleef wie waarvoor verantwoordelijk was. Ook zijn risico’s vooraf niet goed ingeschat of vastgelegd. Daarnaast zorgde de tijdsdruk ervoor dat juridische risico’s en deadlines zwaarder wogen dan kwaliteit en kritische reflectie.

Tot slot geven ouders aan dat zij te weinig zijn betrokken bij het opstellen van het programma van eisen, waarbij het college zich afvraagt of hun belangen – en die van Wmo-consulenten – wel voldoende zijn meegenomen bij het combineren van verschillende vormen van vervoer.

Hoe nu verder?

Volgens het college is dit de eerste keer in Nederland dat zoveel gemeenten samen een aanbesteding voor doelgroepenvervoer uitvoeren. Of de gestelde doelen – betere kwaliteit, lagere kosten en een minder kwetsbare uitvoering – nu of later bereikt kunnen worden, blijkt niet uit de evaluatie.

De gemeenten nemen de aanbevelingen over om alsnog richting die doelen te werken. De aanbevelingen vormen bovendien de basis voor keuzes na 2028, wanneer de huidige contracten aflopen. Regio’s kunnen dan besluiten om contracten te verlengen, opnieuw aan te besteden of het vervoer zelf te gaan uitvoeren. Zo onderzoekt Zuidoost-Utrecht dit jaar al de mogelijkheid om het vervoer zelf te gaan regelen.