De bomenkap en woningbouw aan Ivoordreef, de knip op het Ledig Erf, de herinrichting van de Weerdsingel, het slavernijmonument in het Griftpark en het debacle rondom het Rachmaninoffplantsoen; allemaal projecten waarbij bewoners aangeven zich niet gehoord te voelen. Dit zijn maar enkele voorbeelden. Bij veel grotere projecten menen omwonenden alleen voor de bühne gehoord te worden door de gemeente. De Rekenkamer heeft recent uitgebreid onderzoek gedaan naar het zogeheten participatiebeleid, en die concludeert ook dat er een hoop onvoldoende is.
Wat is bewonersparticipatie precies?
Bewonersparticipatie is een middel om bewoners meer te betrekken bij het maken en uitvoeren van gemeentelijk beleid. Dit betekent dat bewoners een stem krijgen in de beslissingen die over hun directe omgeving worden genomen. Heeft de buurt waarin je woont bijvoorbeeld meer fietsenrekken nodig of juist meer groen? Of moet er aan de verkeersveiligheid gewerkt worden?
Bewoners kennen hun buurt immers als geen ander, en kunnen daarom dikwijls goede adviezen geven. Als participatie op een goede manier gebeurt zorgt dit voor meer draagvlak onder de bewoners voor het beleid van de gemeente. Maar zo zegt het Rekenkameronderzoek ook, als participatie niet goed gebeurt wordt de kloof tussen burger en overheid vergroot. Participatie staat los van inspraak die burgers hebben via zienswijzen, bezwaar maken en in beroep gaan tegen besluiten van de gemeente. Dit soort inspraak is wettelijk geregeld. Participatiebeleid maakt de gemeente vooral zelf.
Wat is het beleid van de gemeente op het gebied van participatie?
Utrecht heeft sinds 2019 het actieprogramma Samen stad maken: participatie om de bewonersparticipatie te verbeteren. Ook is er een speciale leidraad die ambtenaren kunnen gebruiken om zo een participatieproces in te richten. Daarin staat bijvoorbeeld dat er drie niveaus van participatie zijn; raadplegen (vragen om meningen, ervaringen en ideeën), advies vragen (bewoners kunnen problemen, belangen en oplossingen aandragen) en co-creëren (samen een heel plan maken).
De keuze voor een niveau hangt af van het onderwerp, de impact, doelgroep en hoeveel beïnvloeding er überhaupt mogelijk is. Het is dus de gemeente die uiteindelijk kiest hoe er geparticipeerd kan worden. In het actieplan staat verder dat er drie doelen centraal staan bij participeren: 1. Inclusiviteit: meer verschillende Utrechters kunnen meedoen. 2. Betrokkenheid: mensen voelen zich betrokken bij de stad Utrecht. 3. Samen wijzer worden: kwaliteitsimpuls in plannen, beleid en projecten.
Wat heeft de Rekenkamer onderzocht?
Dat is eigenlijk vrij simpel, de Rekenkamer heeft onderzocht of de doelen die de gemeente zelf heeft geformuleerd ook behaald worden. Daarvoor hebben ze gekeken hoe participatie wordt ingericht, welke resultaten er geboekt zijn en hoe participatie verbeterd kan worden. De Rekenkamer Utrecht is onafhankelijk.
Wat zijn de conclusies van het onderzoek?
Laten we positief beginnen, volgens de onderzoekers steekt de gemeente veel energie in inwonersparticipatie. Maar het is wel nog onvoldoende. De drie doelen die de gemeente heeft gesteld zijn te vaag en kunnen niet goed gemeten worden, maar ze worden volgens de Rekenkamer ook niet behaald.
Het lukt de gemeente niet om veel verschillende inwoners te betrekken bij het maken van beleid en de uitvoering van projecten. Vaak worden dezelfde gezichten gezien. Mensen die minder taal- en digivaardig zijn worden minder goed bereikt.
Verder speelt mee dat het niet altijd duidelijk is waarom er voor een bepaalde participatieniveau wordt gekozen. Soms zijn er ook verschillende participatieniveaus bij hetzelfde onderwerp. De gemeente zou nog onvoldoende duidelijk maken wat de mate van beïnvloeding van bewoners is. Bewoners ervaren ook een gemis aan informatie tijdens het participeren, daardoor voelen ze zich minder goed betrokken. Daarnaast is het voor bewoners en de gemeenteraad onduidelijk wat er precies veranderd is aan een plan ná het participatieproces. Daarmee wordt dus ook niet duidelijk of een plan verbeterd is. Het advies van de Rekenkamer komt in grote lijnen neer op: duidelijker, transparanter en beter communiceren.
Wat in het onderzoek ook benoemd wordt is dat het contact tussen bewoners en de gemeente tijden het participeren stroef kan verlopen met de nodige frustraties tot gevolg. “Projectmanagers ervaren participatiesessies als intensief en dan ook niet altijd als prettig.” Ook blijkt uit enquêtes die de Rekenkamer heeft gehouden dat bij een deel van de mensen het sentiment leeft dat de gemeente onvoldoende luistert en dat participatietrajecten alleen opgezet worden voor de show.
Heeft het participatiebeleid nog kans van slagen?
Het is inderdaad niet mals. Het rapport van de Rekenkamer Utrecht over de resultaten van het nieuwe participatiebeleid in de stad liegt er niet om, en er zijn aardig wat gemeenteraadsleden en bewoners die zich niet kunnen vinden in de huidige manier van werken. Het Utrechtse college van burgemeester en wethouders erkent in een reactie op het rapport van de Rekenkamer dat er ruimte voor verbetering is. “Wij zien ook dat in de afgelopen jaren inwoners soms onvoldoende hebben ervaren dat hun mening en ideeën ertoe doen.”
Het college geeft daarin al aan dat het verschillende aanbevelingen van de rekenkamer ter harte zal nemen. Zo moet er voor elk participatietraject een participatieplan komen. In het plan moeten inwoners, raadsleden en belanghebbenden kunnen zien wat ze wel en niet kunnen verwachten. Ook zegt het college dat er beter aan de deelnemers moet worden teruggekoppeld wat er met hun inbreng is gebeurd. Dat moet gebeuren via verslagen van de participatietrajecten.
“Tegelijkertijd valt het succes van participatie niet af te meten aan consensus”, kaatst het college de bal terug. “Bij de uitdagingen waar de stad voor staat, kunnen belangen botsen. (…) Dat kan ertoe leiden dat een deel van de belanghebbenden ontevreden is over de uitkomst, ook al was het participatieproces goed ingericht.” Hoe dan ook zegt het college het programma Samen stad maken verder te willen ontwikkelen, met de beschikbare capaciteit en middelen. “Want zoals we in het coalitieakkoord benadrukken willen we de grote uitdagingen waar we voor staan samen met de stad, met Utrechters aanpakken met aan de voorkant helderheid over kaders en verwachtingen.”
26 Reacties
ReagerenNog een paar aanvullingen en voorbeelden voor wat betreft volledig genegeerde bewonerspartcipatie:
– herinrichting Alexander Numankade
– problematiek Blauwkapelseweg
– verkeersoverlast Koekoekstraat
– drukte en trillingen op de willem van Noortstraat ( zie bericht van afgelopen week in Duic)
“Tegelijkertijd valt het succes van participatie niet af te meten aan consensus”, kaatst het college de bal terug. “Bij de uitdagingen waar de stad voor staat, kunnen belangen botsen. Dit is zo tekenend voor de participatiecultuur binnen de gemeente utrecht en waarom het nooit wat zal worden met participatie binnen de gemeente utrecht. Er zullen altijd belangen botsen maar als het daadwerkelijk een uitdaging is waar de stad voor staat zal dat meevallen. Waar zijn de voorbeelden dat de participatie wel gewerkt heeft en er wel brede consensus is. Probeer voor de aardigheid eens om met minder gemeentelijk belasting geld uit te geven de OZB belasting te verlagen kijken wat dat doet met de consensus.
Bindende referenda = participatie. De rest is pure quatsch.
Participatie schept verwachtingen die nooit waargemaakt kunnen worden. Neem gewoon verantwoordelijkheid voor je plannen, luister goed naar de reacties en doe er je voordeel mee. Gemeenteraadsverkiezingen zijn de enige echte vorm van participatie, de rest is inderdaad ‘voor de show’.
Meepraten is niet altijd dat de gemeente overal in mee kan, wil of moet gaan. Dat wordt wel eens vergeten. Desalniettemin, meer inspraak mag.
Kom op DUIC, jullie mogen toch echt eens wat kritischer worden tegenover de gemeente op dit onderwerp. Al jaren is het een schijnvertoning hoe de gemeente hier mee omgaat. Ze nemen het altijd hoog op in de agenda omdat het politiek lekker klinkt, maar hun besluitvorming wordt toch ongeveer dictatoriaal genomen met een dikke neus naar de burgers.
Weet vooral een ding,het college van burgemeester en wethouders, zit er vooral voor zichzelf,en hun carrière, en de inwoners zal ze een zorg zijn.
Participatie is een illusie, met een dun laagje schroom,om het maar even op zijn Henk westbroek te zeggen.
Eén van de meest opmerkelijke “participatievormen” was een bewonersenquête rond betaald parkeren in de Bloemenbuurt: deze was in de vorm van een “stemming”. Echter, niet per bewoner, maar per adres. Betekent dus als mijn vrouw en ik vetschillend denken over de keus, dan is degeen die de post opent stemgerechtigd, de ander niet. (Bjj wijze van spreken).
M.a.w. er is géén “bewonersenquête”, maar een amateuristische “steen-papier-schaar” gedaan van het niveau van een kleuterschool. Het vertrouwen in deze B&W is mede daardoor diep gekelderd. En in dit geval óók het vertrouwen in de ambenaren, die hier dringender advies hadden moeten geven. Het woord “democratisch” is hier knetterhard door het slijk gehaald.
Het blijkt dan toch maar weer dat participeren in de praktijk iets anders is dan participeren op papier…
Participatie is…..
Inspraak avonden houden maar waar de mensen niets in te brengen hebben.
Dat hebben we in overvecht ook gemerkt, de prostitutie zone nieuwe zandpad, koopwoningen van het gas af, noordelijke rondweg, we zijn gewoon niet gehoord.
Tja, Utrecht… autos worden de stad uitgewerkt, wegen versmald, winkels in het centrum steeds minder goed bereikbaar, sneltram die niet meer zo mag worden genoemd. Alles om de stad leefbaar te houden cq te maken. Zodat we op postzegels bij de Jaarbeurs, Cartesiusweg etc duizenden mensen kunnen huisvesten in veel te dure kleine woningen met verticale tuinen en een park (op t dak hahaha.. ) kan iemand mij nog ns uitleggen hoe dit bijeen te brengen is onder de noemer leefbaar?.
Die zogenaamde participatie is vrijwel altijd slechts aanhoren en dat is iets heel anders dan echt luisteren.
Quote: “Participatie staat los van inspraak die burgers hebben via zienswijzen, bezwaar maken en in beroep gaan tegen besluiten van de gemeente. Dit soort inspraak is wettelijk geregeld. Participatiebeleid maakt de gemeente vooral zelf.”
En laat nu juist bij de wettelijk geregelde inspraak een zo sterk uitgevoerd ontmoedigingsbeleid aan de orde zijn dat wij kunnen spreken van bestuurlijke sabotage door de Gemeente Utrecht zelf.
Maar ja, wat doe je ertegen Politiek Utrecht misbruikt haar macht, om met list & bedrog, de wet inzake de ingediende zienswijze, bezwaar en beroep niet te hoeven uitvoeren. En de media zonder degelijke onderzoeksjournalisten huilen mee met de wolven op het bestuurders pluche.
Soms kan iets ook onmogelijk zijn om uit te voeren omdat het niet aansluit bij de werkwijze. Progressief linkse besturen hebben helemaal geen tijd en zin om te participeren met het volk. Dat is typerend voor deze politieke stroming en daar kiest de kiezer ook bewust voor. Participeren is meer voor de show, klinkt lekker democratisch, de burger wordt een worst voor gehouden maar past feitelijk niet in het besluitvormingsproces. Mooi geprobeerd maar ik zou hier als gemeente verder niet meer op inzetten.
“Wij zien ook dat in de afgelopen jaren inwoners soms onvoldoende hebben ervaren dat hun mening en ideeën ertoe doen.”
Soms?? SOMS?
Het is een indrukwekkend lange lijst van projecten waarbij de gemeente over de bewoners is heengelopen omdat de gemeente bij die “botsende belangen” gewoon haar zin doordrijft zowel tegen beter weten (gezond verstand) als deskundig advies in.
“Het lukt de gemeente niet om veel verschillende inwoners te betrekken bij het maken van beleid en de uitvoering van projecten. Vaak worden dezelfde gezichten gezien.”
Hier is een hele simpele verklaring voor, namelijk kabinet Den Uyl.
Den Uyl geeft in de jaren zeventig de burger meer inspraak (voorheen stuurden mensen gewoon een brief naar een volksvertegenwoordiger, sindsdien is het een wettelijk inspraakprocedure)
Eind jaren zeventig komt het 1e Structuurschema Verkeer en Vervoer uit (SVV-1 voor de liefhebbers). Mensen (particulieren) maken gebruik van die inspraak en klimmen in de pen, zo ook een heel klein clubje milieugroepen.
10 jaar later komt SVV-II (1988) en weer geven mensen inspraak….alleen zijn de milieuclubs heel dominant aanwezig en is er nog maar een handjevol particulieren die de moeite nam om een brief te schrijven.
Saillandt detail, dat mobiliteitsplan werd in dezelfde periode gepresenteerd als de rapport van de commissie Brundtland en RIVM. Dus voordat SVV2 eindelijk werd goedgekeurd is het 2 jaar lang (NB!) in de media geweest, en sindsdien moest iedereen uit de auto de trein in en worden die files ook steeds langer.
Sinds 1990 zitten die milieuclubs op het inspraakstoeltje van de burger waarvan zij vinden dat ze diens belangenbehartigen en, presenteren ze zich ook nog eens als deskundige. Het is ook makkelijker voor de overheid om met maar een paar mensen te spreken dan met een paar honderd of paar duizend.
Dus tegenwoordig zitten bij de bekende ‘tafels’ alleen maar NGOs aan tafel en geen enkele burger. De burger wordt achteraf met plannen geconfronteerd waarbij inspraak wettelijk wel mogelijk is, maar eigenlijk moeten ze gewoon tekenen bij het kruisje.
Inspraak bij de overheid is een tijdrovende kwestie omdat de burger al met 5-0 achter staat op het moment dat die van de plannen hoort. Hij/zij kan zich eerst helemaal gaan inlezen in materie die vaak vreemd is en soms ook totaal oninteressant en het betreft stapels aan papieren tijgers die allemaal gelezen moeten worden vanwege de diverse verwijzingen in de documenten. De burger moet dat in zijn eigen tijd en gratis doen terwijl die NGOs daar subsidie voor krijgen. Daar wringt het al.
Dus mensen die geen tijd hebben die haken al af voordat ze uberhaupt zijn aangehaakt. Dan blijft er over de mensen die zich er in vastbijten omdat ze het zo belangrijk vinden dat ze er tijd vrij voor maken. Die komen in twee versies, diegene die het eens zijn met de plannen en meegaan met de wensbeleving van de gemeente, en diegene die het niet eens zijn met de gemeente en dus ook niet meegaan in die wensbeleding maar met kritiek komen. Dat geeft tweespalt in de buurt en daar zitten mensen ook niet op te wachten want het zijn wel de buren!
Zet dat in de context van de tijdsdimensie, dan krijg je mensen met te veel vrije tijd die het eens zijn met de gemeente, en mensen die tijd vrij moeten maken om zich te verweren tegen de gemeentelijke plannen.
Ergo, de gemeente ziet systematisch dezelfde koppen.
Het systeem van inspraak zoals het ooit is bedoeld is kapot gemaakt door die NGOs welke ook nog eens subsidie krijgen om hun hobby (steggelen met de overheid) uit te voeren, terwijl het voor de burger geen hobby is, deze niet betaald krijgt en ook nog eens zijn eigen tijd moet opofferen.
DIe NGOs hebben dankzij die subsidies politieke en ambtelijke belangenverstrengeling, zo zitten er diverse ‘volksvertegenwoordigers’ in de overheid met een activistisch NGO verleden. Dat mag, geen probleem mee want een volksvertegenwoordiger in een democratie wordt gekozen door het volk.
Echter….
wanneer NGOs hun invloed laten gelden via de rol van zowel volksvertegenwoordigers alsook belangenbehartigende gespreksparter alsook burger, dan is de democratie effectief ondermijnd. Want die burger staat dan compleet buitenspel als ‘jan en truus met de korte achternaam’, hoef je niet naar te luisteren behalve voor de buhne met de vraag waar de fietsenrekken komen…
Dit is een heel groot probleem en niet alleen in NEderland maar ook de EU.
Er wordt beetje standaard met het beschuldigende NGO vingertje naar lobbyisten uit het bedrijfsleven gewezen. Maar heel vaak mogen die niet eens meepraten (tabakslobby bijvoorbeeld) en zijn diens lobbybudgetten(en dus ook hun invloed) ook vele malen kleiner dan wat NGOs hebben. Want die laatste komen wel aan tafel (desnoods afgedwongen met geweld of rechtszaken) en kunnen op elk niveau (lokaal, regionaal, landelijk, en EU) subsidie krijgen, maar worden ook gesteund door bijvoorbeeld de Vriendenloterij of door miljardairs.
Bill Gates is een bekende maar Soros is er ook eentje die je zeker niet moet onderschatten. Die man heeft namelijk een universiteit opgericht waardoor zijn denkbeelden worden verspreid op het allerhoogste niveau, namelijk via alumni onder beleidsmakers. Orban is een ex-student en hij haat Soros. Ik vraag me af waarom want beetje meer tolerantie kan geen kwaad in deze wereld.
Kortom, als de overheid de burger echt serieus wil gaan nemen, dan moeten ze stoppen met NGOs te subsidieren en de oren naar diens waanzin te laten hangen want die ondermijnen de democratie omdat ze betaald op het stoeltje van de burger zijn gaan zitten maar diens belangen helemaal niet behartigen, integendeel, ze dienen enkel de eigen waanzin (Urgenda & co wilden zo graag biomasasacentrales hebben en ze ook gekregen, miljarden om het milieu te vernietigen geregeld door milieuclubs).
Democratie moet je koesteren en verzorgen, en niet van binnen uit laten verrotten omdat het de machtshebbers uitkomt. Want dan zijn we net zo achterlijk bezig als het corrupte Rusland waar oligarchen (rijke ondernemers) de dienst uit maken….
@Realist, dat is waar, links is traditioneel totaal niet verbonden met het volk. Als links ook maar IETS representeert is ‘t het grootkapitaal en de grondbezitters. Het volk is typisch iets dat omarmd wordt door rechts, en ook alle vakbonden hebben van oudsher een basis op rechts.
O wacht. Het is een bericht van Realist dus even alles omdraaien wat er geschreven is, dan klopt het weer.
@ DUIC
Wil jullie nu eens ingrijpen op de persoon Realist (en onder welke andere pseudoniemen hij allemaal typt).
Het structureel ongefundeerd demoniseren van links en het voortdurend verspreiden van deinsformatie en feiten die geen feiten zijn, vertroebeld werkelijk ieder gesprek en iedere discussie. Het is een keertje klaar en het slaat gewoon allemaal werkelijk nergens op.
Structureel verdraait hij links en rechts. Dat komt, omdat hij zogenaamd linkse partijen of progressieve partijen als links ziet, ook al voeren ze geen links beleid. En dat demoniseren vindt ook expres plaats.
Ik roep niet op tot censuur of het snoeren van iemands mond, maar wat mensen als Realist doen is het voortdurend kapen van ieder debat en ieder gesprek en ieder fundament daaronder wegslaan. En dat alleen maar om de weg te bereiden van/ voor extreem rechts.
Met feiten heeft het weinig van doen. Met een mening ook niet, omdat het gewoon propaganda is dat hier in de reactievelden als zogenaamde mening wordt achtergelaten. Ook nog in opdracht van iets of iemand geschreven. Kwalijk, verwerpelijk en schadelijk.
@Floep
Vakbonden hebben maar 1 taak; ervoor zorgen dat loonstijgingen onder geen beding de inflatie overstijgen, zodat het werkende deel van de bevolking steeds armer wordt. En toegegeven, daar slagen ze al decennia lang jaar in jaar uit werkelijk fantastisch in.
Linkse idealen in de praktijk; de bevolking aan de staatsbedelstaf helpen onder het mom van ‘sociaal’ handelen. LOL
En voor het lijstje met voorbeelden: bouwplannen Strosteeg. A.s. vrijdag mag de gemeente alweer voor de tweede keer bij de Raad van state uitleg geven. Totaal onnodig als er participatie was geweest. Dit kost handenvol geld, voor de bewoners én de gemeente.
@Floep. Alles omdraaien betekent dat dit rechtse bestuur ervoor gezorgd heeft dat bewonersparticipatie op rolletjes loopt… Lol, was het maar zo’n feest.
Vlieg op met je participatie.. Alles dat meer dan 50.000 per jaar verdient participeert nergens aan mij , alleen den eigen portemonnaie !
Participatie bij gemeente utrecht stopt direct op de eerste dag na verkiezingen
@ SS
De vakbonden hebben geen (echte) politieke macht hoor. Wel de neoliberalen die al 30+ jaar de macht hebben.
En die hebben nu net in de jaren tachtig/ negentig (ook onder paars, de wolven in schaapskleren, want daar was de PvdA echt niet meer links en d’66 was dat al nooit) de vakbonden kalt gestellt, samen met de VVD (waar een Wilders toen nog deel van was).
Dus weer eens flink wat gelul uit jouw mond.
@An Ti
“Het structureel ongefundeerd demoniseren van links en het voortdurend verspreiden van deinsformatie en feiten die geen feiten zijn, vertroebeld werkelijk ieder gesprek en iedere discussie. ”
Wie bepaald wat desinformatie is?
Probleem van Homo sapiens is namelijk dat deze de absolute heer en meester is van het universum van de eigen perceptie. Dat geeft terminale onzekerheid want
wat is dan waar? met andere woorden, hoe weet een gek dat die gek is omdat in zijn beleving het allemaal volkomen normaal is. Hij weet dat enkel omdat anderen hem zeggen dat hij gek is, terwijl datzelfde voor hun opgaat. Die anderen kunnen namelijk ook knettergek zijn maar komen daar alleen maar achter als ze er door anderen op gewezen worden.
Communiceren is voor Homo sapiens dan ook een enorm probleem, ze communiceren zich helemaal suf maar begrijpen elkaar vaak niet.
Dan kom je uit bij taal. Taal is geen simpel werktuig om complexe gedachten mee te communiceren, taal bepaald de gedachten omdat woorden concepten zijn. Concreet voorbeeld het woord ‘tafel’, daar denkt iedereen wat anders bij maar toch weten ze allemaal wat het voorwerp is omdat ze allemaal hebben geleerd dat je er aan kan zitten. Zeg nu eens het woord tafel tegen iemand uit de rimboe die nog nooit een tafel heeft gezien….
De wetenschap probeert dat ‘wat is wat en wat is waar’ dilemma op te lossen door feiten te bewijzen met onderzoeksmethoden welke reproduceerbare resultaten opleveren want dat maakt een waarneming ‘waar’ en dus een feit.
Dat gaat op voor de bèta wetenschappen, zij kunnen tot achter de komma nauwkeurig onderzoeksresultaten reproduceren en daarmee is een waarneming een feit. Voor de alfa wetenschappen gaat dat niet op, dat is altijd per definitie een eenzijdig perspectief vanuit de onderzoeker waardoor 85% van de alfa onderzoeken géén reproduceerbare resultaten geeft maar slechts meningen uitgedrukt in woorden zijn.
Gamma wetenschap hangt daar beetje tussen in, als hun berekeningen niet kloppen of resultaten niet reproduceerbaar zijn kunnen ze zeggen dat het weer niet meewerkt…
Dus voordat je moderators oproept tot ingrijpen (i.e. censuur) terwijl je iemand de mond niet wil snoeren, een feitelijke onmogelijkheid, verplaats je eens in de wereldbeleving van een ander. Dat scheelt weer een milieuvervuilend vliegreisje naar verweggistan om daar vreemde cultuur op te snuiven.
@Chris Vergeet in dat rijtje ook de herinrichting van de Maliebaan niet. Ook hier heeft de gemeente haar vtv bedachte plan via list en bedrog erdoor gedrukt. Inspraakavonden vervangen door vrijblijvende informatieavonden. We horen u wel, maar we luisteren niet. Een prima alternatief plan van de bewoners en 3000 handtekeningen tegen de herinrichting: in de prullenbak gegooid. Later is dit scenario door de gemeente een-op-een gekopieerd om de knip op het Ledig Erf erdoor gedrukt te krijgen.