Mensen met jarenlange psychiatrische aandoeningen, schulden, alcohol- of drugsverslaving en waarbij behandeling niet meer lijkt te helpen. Wat gebeurt er met de mensen die niet geholpen willen of kunnen worden? Om overlast zoveel mogelijk te voorkomen zijn er dan nog plekken waar mensen terechtkunnen of teams die aankloppen bij deze kwetsbaren thuis. Het gaat soms met vallen en opstaan, maar altijd met goede moed.
“Hey Alex, gaan we in november karten?”, roept een bewoner door de woonkamer. Alex Roomer draait zich om en knikt instemmend: “Denk er wel aan hè, je moet een promillage van nul hebben om mee te mogen rijden.” De bewoner reageert: “Dat weet ik, maar na het karten kunnen we daar toch wel gewoon drinken?” Het is maandagochtend in hostel Hogelanden.
De bewoners van Hogelanden hebben hier een klein eigen domein in het pand aan de Vecht in Utrecht. Daar mogen ze drinken. En dat doen ze dan ook in overvloed. In de woonkamer is het nuttigen van alcohol wél verboden.
Hier zitten momenteel 32 mannen met een zware alcoholverslaving – vaak gecombineerd met andere psychiatrische problemen – en een verleden als dak- en thuisloze. “Onze bewoners hebben jarenlang behandelingen gehad, maar zijn volgens verschillende instanties uitbehandeld”, vertelt Rogier Dirkx, begeleider van ggz-instelling Lister. “Wij gebruiken die term zelf liever niet. We proberen de kwaliteit van leven te verhogen.” De bewoners krijgen stabiliteit op het gebied van huisvesting, middelengebruik en financiën.
Perspectief
Harry wandelt over de gang en loopt zijn kamer in. Hij neemt plaats op zijn bed en pakt er een sigaret bij. Een ouderwetse radio in de hoek en een reeks aan cd’s die de volledige muur in beslag nemen verraadt een muzikale achtergrond. “Ik ben klassiek geschoold pianist”, vertelt hij direct trots. Zijn kleine kamertje is helemaal volgebouwd. Hij is al vijf jaar bewoner van het hostel, maar het is volgens hem vooral tijdelijk. Hoopvol: “Het is een beetje afwachten, maar ik zal binnenkort wel een eigen huis krijgen.”
Of dat daadwerkelijk zal gebeuren is de vraag. Over het algemeen zijn de bewoners van dit hostel langdurige bewoners. “Het doel is in principe een tijdelijk verblijf ”, vertelt Alex Roomer, hoofd van het hostel. “Alle deuren zijn geprobeerd, maar niets heeft geleid tot langdurige abstinentie (onthouding, red.). Dan komen ze hier terecht.”
Dirkx vertelt dat behandeling van de verslaving bij deze bewoners geen prioriteit heeft: “Er ligt geen focus op de verslaving, we focussen ons op de gezonde kant van de mensen. We moeten op zoek naar drijfveren, want die zijn door de verslaving helemaal weggezakt. Alles stond in het teken van de alcohol en er was geen andere focus. Dan kan ik wel met mijn vingertje omhoog roepen dat alcohol slecht voor je is, maar dat heeft ook geen zin. Wat dan nog het perspectief is? Hoop, want hoop doet leven. Momenteel zijn er vier van onze bewoners lange periode abstinent. Dat is echt bijzonder.” De bewoner Harry zegt zelf nooit een alcoholist te zijn geweest. Roomer glimlacht: “Iedereen heeft zo zijn eigen waarheid. Daar ga ik niets aan af doen.”
“Het klink misschien groot, maar we zijn er voor de stad. Voor Utrecht is het heel belangrijk dat er een plek is waar een aantal dingen geregeld is voor deze mensen. Zo wordt voorkomen dat deze mensen in de kleine criminaliteit belanden of dronken op straat voor veel overlast zorgen”, aldus Roomer.
Bemoeizorg
Ook teammanager van Altrecht Harry Gras is actief in de zorg voor de meest kwetsbaren in Utrecht. Als teammanager van het forensisch ACT-team (Assertive Community Treatment) is hij actief in de ‘bemoeizorg’. “Het is eigenlijk vrij simpel. We proberen zorgmijders te helpen; zij accepteren geen hulp meer. Het zijn vaak mensen met een psychiatrische stoornis, maar ook alle andere problemen zien we voorbij komen. De problematiek zit vaak als een kluwen in elkaar en ze hebben van de instanties steeds een tik op de neus gehad. Meervoudig gekwetste mensen noem ik ze wel eens.”
Dit zijn de mensen die vaak als vreemd worden ervaren en overlast kunnen geven in de buurt. “Dan krijg je bewoners in de wijk die denken ‘wat moeten we met dat gajes’”, aldus Gras in een onmiskenbaar Utrechts accent. “Dat kan ik trouwens goed begrijpen. Mensen willen ook rustig kunnen wonen.”
Gras vertelt dat er vaak op de korte termijn wordt gehandeld door de politiek in Utrecht en Nederland. “Er wordt dan wat geroepen over verwarde mensen, maar dat is een politieterm. Dan wordt er ineens veel geld in de crisisopvang gestopt, maar als je het mij vraagt moet je in ambulante teams investeren. Die gaan naar de mensen toe. Aankloppen vóórdat ze in een crisis terechtkomen.” Assertief zijn en op de situatie af stappen. “Het is trekken en sleuren. Soms zijn ze boos op ons en soms zijn wij boos op hen.” Gras lacht en zegt: “Wat dat betreft is het net een gezin.”
Volgens Gras scheelt deze manier van ‘zorg buiten de muren’ de maatschappij veel geld. “Ze doen nog wel eens domme dingen onder invloed. Bij ons team is er ook een forensische component. Ze zijn dus met de politie in aanraking gekomen. Wij zijn de laatste strohalm voor deze groep en de overlast vermindert enorm als we met deze mensen contact op kunnen bouwen.”
Keuze
Soms lukt het ook het team van Gras niet om te voorkomen dat mensen hun huis kwijtraken. Dirkx vertelt: “Een man was zó extreem vervuild. Echt verschrikkelijk, de maden en vliegen kwamen uit zijn woning en zijn ontlasting lag overal. Hij moest zijn huis uit, maar hij stond met een loden pijp in de gang om te voorkomen dat we gingen opruimen. Dan komt het bemoeizorgteam. Zij kennen hem en gaan in gesprek. Uiteindelijk kwam hij hier terecht en houdt hij nu zijn eigen kamer netjes bij. Dat is vooruitgang.”
“Niemand komt enthousiast binnen, maar de mensen die bij ons komen hebben vaak niet echt een keuze. Anders belanden of blijven ze op straat”, vertelt Roomer. “Vroeger hadden we in Utrecht de tunnels onder Hoog Catharijne, waar dakloze verslaafde mensen onder erbarmelijke omstandigheden leefden en gebruikten. Onder andere uit die situatie zijn de hostels en de gebruikersruimte voortgekomen. Wij zorgen eerst voor verlichting van de stad, waarna we proberen de persoonlijke situatie te verbeteren. Dat gaat soms moeizaam en met mini-stapjes, maar je wilt echt niet terug naar de situatie zoals deze vroeger was in de Utrechtse tunnels. Dat onveiligheidsgevoel dat rond dat gebied heerste vergeet men wel eens.”
Veilig
Om ook de directe omgeving van het hostel niet tot last te zijn wordt zoveel mogelijk in overleg gedaan met de buurt. “We hebben regelmatig contact met het buurtcomité en de wijkagenten. We hebben ook de taak om te voorkomen dat onze bewoners in de buurt gaan drinken. Dan hebben we korte lijntjes met de politie. Dat lijkt simpel, maar als je dat soort dingen gaan bagatelliseren krijg je een vuilnisbelt in de buurt.”
Gras gelooft dat het voor de meest problematische gevallen het belangrijkste is hen een veilige plek te kunnen bieden. “Je moet safe havens creëren. Plekken die worden gerund door ervaringsdeskundigen en begeleid worden door mensen met kennis. Uiteindelijk is behandeling maar een klein stukje van de koek. Als jij dakloos bent geweest wil je een huis. Als je een huis hebt wil je net als jij en ik gewoon met je benen op de bank een biertje open kunnen trekken”, zegt Gras. “Wij proberen dat weer beetje bij beetje op de rails te krijgen.”
Het tragische geval Shiamkoemar
In Utrecht zijn een aantal dak- of thuislozen die veel mensen zullen herkennen. De vriendelijke Shiamkoemar was er een van. Hij woonde niet meer op straat maar in Lister Hostel Hogelanden. Hij overleed tragisch in augustus toen hij in beschonken toestand in het water belandde aan de Marnedreef bij Overvecht. Shiamkoemar kreeg eerder op die avond een time-out van een begeleider bij Lister.
Een time-out is maatregel die wordt ingezet als bewoners vervelend of agressief zijn. “We doen zoveel mogelijk om mensen binnen te houden, maar soms sturen we ze even naar buiten. Dat kan een kwartier, uur of een aantal dagen zijn. Dat is maatwerk”, vertelt Alex Roomer van Lister. Een aantal keren per maand is het volgens de begeleiding nodig om een time-out in te zetten. “Soms is het een pedagogische interventie. Als het fysiek gevaarlijk is voor iemand sturen we hem niet naar buiten, maar bellen we de huisarts. Als iemand echt agressief wordt dan bellen we 112.” Niet elke time-out wordt gecommuniceerd met de politie.
Dat hij overleed nadat hij een time-out kreeg, van een uur, heeft wel veel impact gehad op de begeleiding en bewoners. “Zeker ook op degene die aan het werk was. Toch is het wel belangrijk om erbij te zeggen dat de mensen die hier wonen bijna altijd onder invloed zijn. Dan kan er altijd wat gebeuren. Hierbinnen, maar ook buiten. Dit hadden we niet kunnen voorzien.”
Fred Smit vindt dat echter te gemakkelijk. Hij is belangenbehartiger van dak- en thuislozen en vecht met zijn stichting Rechtop voor de rechtspositie van deze groep. “Het gaat me niet om de medewerker, maar om het beleid bij instanties als Lister die verwarde of dronken mensen de straat op sturen.” Smit betreurt de keus om de politie niet in te lichten over de time-out van Shiamkoemar. “Het is een exemplarisch geval. Hij was niet agressief, maar wel vervelend. Dat is echter ook de reden dat hij daar woont en de reden dat de politiek dit soort instellingen betaalt.”
Volgens Smit moet er van instellingen worden verwacht dat deze mensen niet de straat op worden gestuurd. “Ik wil er ruchtbaarheid aan geven, maar ik denk ook dat er sprake is van het overtreden van de wet.” Smit zegt dat er in de stad structureel mensen op straat worden gezet, maar dat er weinig inzicht is in deze cijfers. “Er is geen registratie. Alleen bij de instellingen zelf in een overdracht. Al jaren is er sprake van falende hulpverlening die weinig kritisch is op eigen functioneren.” Smit gaat uitzoeken of gerechtelijke stappen mogelijk zijn.
Roomer zegt dat niet alles is te voorkomen. “De conclusie is dat er duizend mensen gehuisvest zijn en we in Utrecht nauwelijks dakloosheid kennen, maar daarmee is niet alle dynamiek binnenskamers gekomen. Ook op straat wordt nog wel geleefd.”
3 Reacties
ReagerenJunks plaatsen in een veel te duur pand in het Griftpark waarbij zij in de binnenstad nog steeds tot overlast zijn is niet meer van deze tijd.
Deze uitbehandelde overlastgevers dienen buiten de stad geplaatst te gaan worden waar zij een verplichte dagbesteding dienen te gaan krijgen en niets meer of minder.
Bied meer ruimte en geld voor mensen die ooit niet voor drank en dope gekozen hebben maar ongelukkigerwijs buiten de samenleving terecht gekomen zijn.
Ik begrijp dat vele zgn welzijnswerkers hier een verdienmodel hebben wat ze in stand willen houden maar dit houd werkelijk geen pas.
Alcoholisme kan genetisch doorgegeven door de ouders maar begrijp ook dat hier een beroep mag worden gedaan op de wil om af te kicken waarbij de druk tot het hoogst opgevoerd dient te worden.
Teveel bolletje aaien en oeverloos gelul van zgn hulpverleners heeft tot nu toe veel te weinig opgeleverd voor diegenen die als “echte slachtoffers”kunnen worden aangemerkt.
Tevens dient hierbij preventie als hoogste prioriteit ingezet te gaan worden waarbij we reeds langer mogen ervaren dat de regering hier fors nalatig in is.
de Groen,
U schijnt er verstand van te hebben. U hebt het echter mis. Deze opvang heeft als doel criminaliteit te bestrijden. Dat doel is gehaald.
De toename van de kwaliteit van leven van deze patienten is , in uw woorden, slechts collateral dammage.
https://www.duic.nl/algemeen/wat-als-je-nergens-meer-terechtkan/
Ik begrijp W.H.de Groen wel een beetje , ik was zelf tot overlast van mijn buren doordat ik een aantal maanden frequent en hard schreeuwde tegen de bovenburen op mijn vorige woonadres en terecht dat zij klachten hadden over mijn gedrag, ik had mijzelf geleerd steeds bozer en bizar luid te schreeuwen.
Ik wilde namelijk mijn frustraties kwijt over de bijna dagelijkse insluipingen in mijn woning en het continu verdwijnen van eigendommen. Dit heeft 5 jaar lang plaatsgevonden. De GGZ was heel begrijpelijk de mening aangedaan dat ik de incidenten/gebeurtenissen hallucineerde en deze opinie (want meer was het niet) nam iedere hulpverlener en/of instantie maar ook vrienden & familie over.
Ineens was iedereen volleerd psycholoog & psychiater en na een paar weken oefenen werd er door iedereen in mijn sociale cirkel een specifiek taaltje gesproken en waren fronsende wenkbrauwen en bezorgde blikken de gelaatstrekken van het kwartaal. Iets waar de medewerkers van de GGZ heel erg blij mee waren en zo kwam het dat ik i.p.v. slechts 1 psychiater , ik er ineens wel 20 had en iedereen gebruikte dezelfde vaktermen en spraken deze met dezelfde overtuiging uit als de psychiater die hiervoor 6 jaar gestudeerd had. Daar was ik natuurlijk niet gecharmeerd van en blijft mij tot op heden achtervolgen !
Daar kwam bovenop dat mijn eeuwige eerlijkheid over mijn drugsgebruik mij niet handig uit kwam maar gelukkig was dit uiteindelijk niet de hoofdmoot van de GGZ-opinie want in de laatste jaren is dat drugsgebruik voor lange periodes geheel verdwenen maar bleven de insluipingen gewoon doorgaan.
Uiteindelijk is mijn enorme woede jegens “iedereen” in mijn sociale cirkel gedaald en bijna geheel verdwenen ondanks dat de insluipingen nog steeds plaatsvinden maar wat betreft de GGZ moet ik nog steeds heel veel moeite doen om mijn frustraties gewoon niet te uiten. In de laatste jaren heb ik geleerd welke oorsprong de psychiatrie heeft, de rode draad die psychiatrie volgt en van welke leugens de psychiatrie zich nog steeds bedient om klanten te behouden.
En U lezer moet goed begrijpen dat alle van iedere 100 psychiatrische patiënten die zowel hulp op de korte termijn als de lange termijn ontvangen er maar 15 herstellen. Alle 100 patiënten die hulp op langere termijn krijgen, beleven nieuwe episodes als zwaarder, heftiger en langer in duur vanwege de negatieve invloeden die medicatie heeft in het leven van de patiënten.
Maar nu komt de kicker : 60 van de 100 patiënten, die korte of langere termijn hulp krijgen van een psycholoog, hersteld ! Dat zijn 4 keer zoveel patiënten uit een vergelijkbare groep ! En bovendien hebben alle 100 patiënten geen last van de negatieve effecten van medicijnen zoals ik hierboven beschreef en het verergeren van toekomstige episodes manifesteert zich bij deze GGZ patiënten niet !
De trukendoos waar de psychiatrie continu een greep uit doet als een patiënt uit de psychiatrie wil stappen is eigenlijk schandalig : De Rechterlijke Machtiging (een RM) is een geforceerde behandeling door de zorgaanbieder die ieder half jaar of jaar bijna automatisch verlengt wordt. Er moet wel een rechter aan te pas komen maar een beetje gefrustreerde patiënt wordt door de psychiatrie al snel getypeerd als ‘gewelddadig, moordlustig en/of suïcidaal’ en dat zijn dan ook de toverwoorden waar iedere rechter mee akkoord gaat (het zijn ook de voorwaarden voor een RM-aanvraag) en iedere patiënt met een slecht humeur voor meerdere periodes aan vast zit.
Of oneerlijk beargumenteerde opnames van ongevaarlijke mensen die zo enorm schrikken van een plotseling gedwongen opname met IBS dat ze totaal in verwarring geen enkele goede verdediging op poten kunnen stellen binnen de 4 dagen die hij of zij daarvoor krijgt. Zelfs dood normale mensen die door hun ex-partner valselijk zijn beschuldigd en hun kalmte weten te bewaren, delven het onderspit als de psychiatrie een blik verpleegkundigen, diverse artsen en meerdere psychiaters ten tonele laat verschijnen en dan is het voor hen gewoon een kwestie van niet echt luisteren, adequaat tegenspreken van ‘de patiënt zijn of haar belevingen” en als het even kan familieleden uitnodigen die dan binnen 2 welken het complete psychiatrie jargon wordt geleerd te herhalen met bijhorende grimassen als de ‘patiënt’ het er niet mee eens is.
Of het continu drastisch afbouwen van hoge doseringen medicatie opdat de patiënt ‘decompenseert’ en of de patiënt zelf zich weer wanhopig aanmeld bij de balie of de dienders van de maatschappij een enkele taxirit verzorgen om de patiënt in verwarde toestand af te leveren bij een gesloten instelling waar er weer flink gestunt wordt met prietpraat, IBS’en, Rm’en en natuurlijk een forse dosis medicatie want de psychiatrie heeft geen andere hulp te bieden. Want of je nu een tiener van 18 bent of een doorgewinterde schizofreen zoals ik , een en dezelfde middelen worden gebruikt om je kalm en gedwee te chanteren met de beruchte keuze van “je bent gehoorzaam of je krijgt een spuit nood-medicatie in je bil” en dat laatste eindigt vaak ook nog steeds in de isoleercel of een overnachting of 2 in de politiecel in Houten. En zelfs als er geen enkel gevaar is voor andere patiënten of verpleegkundigen wordt al rap de politie gebeld als dit volgens de ‘protocollen’ zou mogen. En tja, voor verpleegkundigen was dit eerst wel een beetje raar en het verwarde hen ook wel een beetje maar ach, alles went, waar ?
Toine Goosens is volgens mij zo’n verpleegkundige die iedere tegenstander van de psychiatrie wel eventjes de oortjes wil wassen … Toine Goosens is geen psycholoog want die zouden de kwaliteit van leven van psychiatrische-patiënten niet zo hoog over de lat tillen, immers is adequate, goede zorg in de psychiatrie al ruim 50 jaar zwaar onder maat !
Harry Gras is op zeker een hele toffe gast ! Ik ken hem al ruim 20 jaar maar helaas is hij bij een concurrent gaan werken en ik kon helaas niet mee verhuizen want ja, met zo’n RM ben je verplicht een heel jaar klant te blijven van je huidige zorgaanbieder en is overdracht van een RM helaas niet mogelijk – en serieus dat vind mijn zorgaanbieder heel vervelend voor mij maar niet voor hun inkomsten want ze verdienen de laatste 6 jaar GOUD-GELD aan mij en alle anderen die ze als vaste klant mochten rekenen !!
Dank ik nu even iedere lezer die dit tot hier heeft volbracht. Ik wens U een prettige en fijne dag vandaag en ook morgen !