En, heeft u met Pasen al een terrasje gepikt, langs de Oudegracht? Een van de charmes van onze stad vind ik de gezelligheid aan de werven langs het water. Je kunt er een hapje eten, of een borreltje drinken, binnen of buiten, terwijl de boten voorbij varen. Voor de aanlevering van voornamelijk dranken heeft de gemeente al jaren een fraaie oplossing: de bierboot! De grote platte schuit met aan boord een kraan levert de vele benodigde kratten bier aan, samen met dozen wijn en palets frisdrank. Het leuke van die bierboot verder is dat hij helemaal ‘historisch verantwoord’ is.

Nou zal dat u misschien geen biet kunnen schelen, maar mij doet dat wat. Want al in de middeleeuwen waren de kelders langs de Oudegracht dé plaats waar je je kannetje wijn haalde. En die wijn werd per bootje aangeleverd vanuit Vreeswijk, over de Vaartsche Rijn en de Oudegracht. In Vreeswijk legden de grote wijnhandelaren aan om Utrecht van de geliefde (witte) Rijnwijn te voorzien. Met de kraan die vroeger ter hoogte van de Ganzenmarkt langs het water stond, konden de zware vaten op de kant getakeld worden. De meeste wijntappers en wijnhandelaren hadden hun opslag langs die Oudegracht, en dat zou tot circa 1900 zo blijven. Denk maar aan de huidige firma Van Wageningen en de Lange, die sinds 1886 aan de gracht zit, en heden ten dage naast Henri Bloem de enige overgebleven historische wijnhandelaar in Utrecht is. Rond 1900 zat aan de Oudegracht onder andere ook de firma Finjé, die zelfs de naam Stadskelder gebruikte. Finjé was dan ook tot 1915 gevestigd in kelders onder het stadhuis. Met die naam zette Finjé een oude traditie voort, want zelfs het Utrechtse stadsbestuur had korte tijd een eigen wijnkelder! Pal onder het huidige stadhuis was midden 16e eeuw de wijnkelder van de stad gevestigd. Eind 1549 werd ene Laurens van Bree aangesteld als eerste bewaarder van de stadswijnen. Hij betrok zijn vloeibare schatten van handelaren uit Nijmegen en Dordrecht en droeg in opdracht van het stadsbestuur zorg voor de levering van kannen wijn.

De exacte reden van het raadsbesluit om een stadswijnkelderbewaarder aan te stellen probeer ik om dit moment door archiefonderonderzoek te achterhalen. Dat de stad veel wijn nodig had om hoge gasten te onthalen en functionarissen mee te belonen, dat wist ik al. Maar waarom precies toen, rond 1550, een Raadskelder inrichten, terwijl Duitse steden zo’n kelder al jaren bezaten? (In Bremen kun je er nog steeds eten en drinken!)

Maar de geschiedenis van de stadswijnkelder loopt nog door. Ik schreef al dat Finjé rond 1900 de naam Stadskelder gebruikte, maar of die precies gevestigd was waar ooit de Utrechtse Raad zijn Rijnwijnen lagerde, moet ik nog uitzoeken.  In 1915 zegde de gemeente Finjé de huur op. En dan, in 1936, duikt er plots een restaurant De Raadskelder op in de archieven, gevestigd pal onder het stadhuis, met de ingang op de hoek van de Stadhuisbrug en het Oudkerkhof. Er is een fraaie reportage van de opening, met foto’s van het interieur en keurig geklede mannen en vrouwen met hoed die via een trapje afdalen in de kelders. U kent dat trapje vast wel, bent er misschien (in uw studententijd) zelfs wel eens naar beneden gegaan. Want na restaurant De Raadskelder zat er in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw een disco onder het stadhuis, kan ik mij herinneren. En nu schijnt er weer een uitgaangsgelegenheid te komen, maar daarover tast ik in het duister. Ik vroeg het al aan diverse mensen, zelfs met contacten op het stadhuis. Zonder resultaat! Weet u het misschien? Ik hoor het graag! Dan vertel ik u over enige tijd het hele verhaal van de (wijn)kelders onder de Stadhuisbrug.