De bouw van wooncomplex Change= (lees: Changes) in Leidsche Rijn werd begin 2020 met een ronkend persbericht aangekondigd. Vlakbij de Pathé-bioscoop en gelegen aan het Berlijnplein moeten 600 betaalbare huurappartementen voor ‘werkende jongeren’ verrijzen, maar al snel ontstond er onrust over het project. In 2018 al kwam verhuurder en ontwikkelaar Change= in opspraak. In Amsterdam voelden de bewoners van het eerste Change=-complex zich opgelicht en de rechter en huurcommissie stelden hen in het gelijk. Wat staat Utrecht te wachten nu deze verhuurder naar de stad komt?

Het klinkt als een droom voor starters die de afgelopen jaren steeds verder verstrikt zijn geraakt in de oververhitte woningmarkt. Change= creëert naar eigen zeggen woonruimte voor ‘werkende jongeren die op de woningmarkt tussen wal en schip vallen omdat ze geen woning kunnen kopen of huren, maar ook niet in aanmerking voor een sociale huurwoning’. Change= denkt daarbij aan ‘de werkende mbo’er’ die ‘maatschappelijk gezien niet dezelfde status heeft als een studerende leeftijdsgenoot’.

Het wooncomplex in Leidsche Rijn is in een paar jaar uit de grond gestampt en wordt volgens planning volgende maand opgeleverd. Vanaf dan kunnen de 600 kersverse bewoners hun intrek nemen in de, volgens Change=, ‘zeer betaalbare’ studio’s en de 39 atelierwoningen die het wooncomplex rijk is. Naast woningen telt het gebouw zes gezamenlijke binnentuinen, een restaurant, sportschool, flexibele werkplekken en ’24/7 camerabeveiliging met control room’. Werken, wonen, leren, leven, zorg & welzijn, mobiliteit, veiligheid en ‘de community’ staan namelijk hoog in het vaandel bij Change=.

De studio’s in het complex zijn 30 of 40 vierkante meter en bestaan uit één leef- en slaapruimte, voorzien van onder meer een ‘open keuken’ en wasmachine. De kale huur van een studio in Change= is 633,25 euro per maand, maar daar komt nog een flinke som maandelijkse servicekosten bovenop: 326,50 euro in totaal, voor voorzieningen zoals internet in de woning, gebouwbeheer, nutslasten en ‘veiligheid & community’. De studio’s komen dus uit op een huurprijs van zo’n 960 euro per maand.

Tekst loopt door onder afbeelding

Kritiek

En onder meer dat zorgt zowel in Amsterdam als in Utrecht voor kritiek op ontwikkelaar Change=. In de hoofdstad – waar Change= twee complexen heeft – is al jaren gesteggel over de contracten en kosten die huurders betalen. Verschillende huurders stapten naar de huurcommissie omdat ze ontevreden waren over de hoogte van de servicekosten.

Ook de zogenoemde ‘community-overeenkomst’ deed in Amsterdam heel wat stof opwaaien. Nieuwe huurders moesten die namelijk verplicht ondertekenen. In de overeenkomst waren kosten vastgelegd voor het lidmaatschap, een interieurpakket en internet. Bij elkaar ging het om zo’n 100 euro per maand die dus nog bovenop de maandelijkse huur en servicekosten kwam. Daartegen kwamen 250 huurders in opstand. Zij stapten naar de rechter.

De onrust bleef ook in Utrecht niet onopgemerkt. In februari 2020 bundelden de Utrechtse fracties van Student & Starter, ChristenUnie, Stadsbelang Utrecht, VVD, SP, PvdA en CDA hun krachten in schriftelijke vragen aan de wethouder. Change= had toen net aangekondigd dat het in Leidsche Rijn een nieuw wooncomplex ging bouwen, maar tegelijkertijd was er in Amsterdam dus al onrust ontstaan over de verhuurder. “In eerste instantie is dat (de komst van woningen voor starters, red.) nieuws om erg blij van te worden, maar al gauw blijkt dat het enthousiasme wel wat getemperd mag worden”, stelden de Utrechtse raadspartijen, doelend op alle kritiek. De wethouder gaf destijds aan dat met Change= afspraken zijn gemaakt over de huurprijs. Bij de servicekosten ligt dat iets anders. “De servicekosten zijn afhankelijk van de aangeboden diensten. Deze kunnen desgewenst worden getoetst door de huurcommissie”, antwoordde het college op de vragen van de partijen.

Tekst loopt door onder afbeelding

Huurcommissie en rechter

In Amsterdam gebeurde ondertussen precies dat. De huurders die naar de huurcommissie waren gestapt, kregen in juni 2021 te horen dat de gerekende servicekosten in de Amsterdamse Change=-complexen inderdaad te hoog waren. En ook de gang naar de rechtbank in Amsterdam had succes. Hoewel Change= vindt dat huisvesting in hun complexen geen doel op zich is, maar dat het juist gaat om de gemeenschap, oordeelde de rechter in juni 2021 dat Change= de kosten uit de community-overeenkomst niet apart in rekening had mogen brengen. De producten en diensten hadden volgens de rechter geleverd moeten worden als onderdeel van de maandelijkse huur- en servicekosten. Sommige Amsterdamse huurders betaalden bepaalde zaken – zoals internet – zelfs twee keer: één keer via de servicekosten en nog een keer via de community-overeenkomst. De rechter oordeelde tot slot dat verhuurder Change= de kosten voor de community-overeenkomst terug moest betalen aan de huurders en niet langer meer in rekening mocht brengen.

Discussie laait op

Het Change=-complex in Leidsche Rijn is ondertussen bijna af en wordt naar verwachting in maart 2022 opgeleverd. De discussie over de gang van zaken was in Utrecht wat naar de achtergrond verdwenen, maar laait nu weer op. De voltallige Utrechtse gemeenteraad heeft vorige week aangegeven zich – na de eerste ervaringen met de Change=-complexen in Amsterdam – zorgen te maken over hoe het er straks in Utrecht aan toegaat. “Afgelopen week ontvingen wij signalen dat Change=, ook in Utrecht, nog steeds hoge servicekosten voorschrijft aan geïnteresseerde huurders. Ook lijkt het alsof de kosten voor de community nu onder de servicekosten zijn geschaard.” De raadspartijen noemen de 326 euro aan servicekosten ‘onwenselijk’. “Betaalbare woningen zijn op deze manier helemaal niet betaalbaar. Huurders hebben recht op een normale huurprijs, zonder een gang naar de rechter te hoeven maken”, vindt de gemeenteraad. De partijen willen dus uitleg van het college.

Uit het antwoord van het college moet onder meer duidelijk worden of de gemeente naar aanleiding van de uitspraken van de huurcommissie en de rechter contact heeft gehad met Change=, over de hoogte van de servicekosten en de toepassing van de ‘community-overeenkomst’ in het complex in Leidsche Rijn. De partijen hopen bijvoorbeeld dat het college bij Change= aandringt op verlaging van de servicekosten. Ook wil de gemeenteraad weten hoe het college aankijkt tegen de totale huurprijzen. Op basis van de kale huur is namelijk sprake van sociale huur, maar ‘op basis van de totale vaste lasten is het logischer te spreken van relatief dure middenhuur’, vinden de partijen. Het college heeft een aantal weken de tijd om de vragen te beantwoorden, maar het is duidelijk dat de discussie nog niet tot een eind komt.

Wil jij DUIC steunen en een prachtig boek met de beste fotografie en verhalen van Utrecht in 2021 ontvangen? Voor 24,95 euro is DUIC in 2021 te bestellen en daarmee steun je direct onze journalistieke werkzaamheden.