Hans van Lunteren, beeldend kunstenaar in de openbare ruimte en ontwerper van het Sjanghaipark in Overvecht, heeft een eigen kijk op het vergroenen van de stad. Hij neemt ons mee door de stad op zoek naar bijzondere bomen, zaailingen. Spontaan gegroeide bomen die het beeld van de aangelegde stad doorbreken, ecologisch waardevol zijn en vaak een band met mensen aangaan. Ken jij ook een mooie zaailing van een boom? Meld deze dan op www.toevalliggroen.nl. 

Tekst: Jessica van Essen

Langs de Willem Arntszkade ligt een brede chique groenstrook. Een groenstrook met grote laanbomen die een beeldenroute flankeren. Ter hoogte van het kruispunt met de Melis Stokestraat staan, omringt met een haag, de iets minder charmante afvalcontainers. De netjes kort gesnoeide haag wordt hier doorbroken door een paar uitgegroeide takken met grote bladeren. Om dit stuk groen staat een hekje geplaatst. “Dit is de zaailling van een walnoot”, zegt Van Lunteren, “hij is al diverse keren met de mechanische snoei van de haag afgetopt. Zonde, want deze zaailing kan hier prima uitgroeien tot boom. Hij staat niemand in de weg.”

Van Lunteren blijkt niet de enige te zijn die zich om deze zaailing bekommert. Twee buurtgenoten hebben met de gemeente afspraken gemaakt over het onderhoud van de boom en zijn in de weer met een snoeischaar. Resoluut knipt een van hen er een zijtak af. “Deze mag eraf, want die andere wordt de hoofdtak,” zegt Josje van Noorden. Ze is landschapsarchitect en weet wat ze doet. Buurvrouw Ilke Genrich kijkt met ongemakkelijke blik naar de actie van Van Noorden “Ik kan dat niet hoor, snoeien. Het is een levend wezen en ik ben veel te bang dat ik de boom kapot maak.”

Ze vervolgt: “Ik had eigenlijk helemaal niet door dat hier een walnoot groeide, maar mijn bovenbuurman wees mij op de bijzonderheid ervan.” Ze was dan ook behoorlijk geshockeerd toen de gemeente de boom ineens genadeloos had afgezaagd. “We moeten samenleven en genieten van zo’n boom in plaats van hem te behandelen als een ongewenst organisme. Als we hem laten uitgroeien tot een boom geeft hij walnoten, schaduw en hij neemt ook nog CO2 op.” De band die Van Noorden met de walnoot heeft, heeft een iets ander oorsprong: “Ik heb een walnoot in de tuin en ik weet eigenlijk zeker dat dit daar een nakomeling van is.”

Van Noorden had de zaailing aangemeld bij het project ‘Toevallig Groen’ en kwam zo in contact met Van Lunteren. Gedrieën hebben ze de wijkopzichter benaderd. Deze was welwillend, mits de boom geen probleem zou worden voor het verkeer en het legen van de afvalcontainers. Alle partijen zouden hiervoor hun best doen. Als eerste moest de walnoot weer kunnen groeien. Om hem te beschermen voor de volgende mechanische snoei heeft Van Lunteren een stalen beschermhekje gemaakt.

Dit heeft gewerkt, want de walnoot steekt weer mooi boven de haag uit. En om de groei de goede kant op te leiden, nu deze snoei-actie. Een actie die niet onopgemerkt blijft door een mevrouw op de fiets die ietwat verontwaardigd “Wat zijn jullie aan het doen? Dat is een walnoot!” roept. Na wat uitleg en overtuiging dat de snoeiers het beste met de walnoot voor hebben, vertelt ze: “De walnoot is al een jaar of 6/7, ik heb al meerdere keren contact gehad met de gemeente, maar elke keer snoeien ze hem weer af. Zo zonde. Wist je dat het blad goed is tegen motjes in de wol?”

Onafhankelijk van elkaar blijken vijf buurtgenoten de zaailing omarmt te hebben. Met deze mensen, de wijkopzichter en het beschermhek aan zijn zijde, zou het de zaailing nu toch moeten lukken om uit te groeien tot walnoot dragende boom. De kikker van beeldhouwer Paulus Reinhard lijkt het vanuit zijn ooghoeken en met een glimlach allemaal gade te slaan.

De gewone walnoot (Juglans regia)

Tekst: Frank van den Brink

De gewone walnoot, of ook wel okkernoot, is een langzaam groeiende boom die wel 20 meter hoog kan worden.

De boom groeit graag op een bodem met veel voedingsstoffen, kalk en vocht en maakt een brede kroon met zware takken. Notenhout heeft grote waarde als meubelhout en als fineer, maar de boom wordt natuurlijk vaak aangeplant vanwege zijn noten. Mensen zijn niet de enige die deze graag eten. Ook eksters  en kauwen lusten wel een walnootje. Soms verstoppen de vogels de walnoten voor een later tijdstip, maar niet alle verstopte noten worden door de vogels opgehaald. Deze walnoten kiemen en zo ontstaat er een nieuwe zaailing walnotenboom. Nog een fijne eigenschap van de walnoot: De bladeren scheiden bij een warme zomer vaak een olie af waar vliegen en muggen niet van houden.