Zonnefysicus Marcel Minnaert: 50 jaar na zijn dood leven zijn ontdekkingen nog altijd voort Zonnefysicus Marcel Minnaert: 50 jaar na zijn dood leven zijn ontdekkingen nog altijd voort

Zonnefysicus Marcel Minnaert: 50 jaar na zijn dood leven zijn ontdekkingen nog altijd voort

Zonnefysicus Marcel Minnaert: 50 jaar na zijn dood leven zijn ontdekkingen nog altijd voort
Marcel Minnaert in 1967. Foto: Rob Rutten
Wie weleens op het Utrecht Science Park komt, kan zijn naam niet gemist hebben. Er is immers een gebouw van de universiteit vernoemd naar zonnefysicus Marcel Minnaert. Maandag was zijn 50ste sterfdag, maar Minnaerts werk en onderzoek leven nog altijd voort in de hedendaagse wetenschap.

Wie weleens op het Utrecht Science Park komt, kan zijn naam niet gemist hebben. Er is immers een gebouw van de universiteit vernoemd naar zonnefysicus Marcel Minnaert. Maandag was zijn 50ste sterfdag, maar Minnaerts werk en onderzoek leven nog altijd voort in de hedendaagse wetenschap.

Marcel Minnaert (12 februari 1893 – 26 oktober 1970) was een van oorsprong Vlaamse bioloog die na de Eerste Wereldoorlog vluchtte uit België. Hij kwam in Utrecht terecht, waar hij zich bekwaamde in de natuur- en sterrenkunde en bekend werd als zonnefysicus. Hij promoveerde in de Domstad in de natuurkunde en werd hoogleraar in de sterrenkunde aan de Universiteit Utrecht (UU).

Vlak voor de Tweede Wereldoorlog publiceerde hij zijn inmiddels wereldberoemde Utrecht Atlas, die van grote invloed is geweest op het onderzoeksgebied van de astronomie. In 1966 volgt The Solar Spectrum, zijn meest geciteerde werk. Ook zijn driedelige boekenserie De natuurkunde van ’t vrije veld, waarvoor hij buiten maar ook vanuit de trein observaties deed, is veelgeroemd.

Tekst loopt door onder foto

Beeld: Sonnenborgh

Sonnenborgh

In 1937 werd Minnaert directeur van Sterrenwacht Sonnenborgh. Zijn drie verdiepingen-tellende zonnespectograaf verhuisde mee van het fysisch laboratorium van de UU naar Sonnenborgh.

Minnaert deed vanaf zijn nieuwe werkplek metingen aan de zon en ontdekte op die manier dingen die nu basiskennis zijn. Zo achterhaalde hij uit welke elementen de zon bestaat en ontwierp hij meetmethoden die sterrenkundigen nu nog steeds gebruiken. Ook de introductie van het practicumonderwijs op middelbare scholen en het opzetten van de universitaire lerarenopleiding Natuurkunde waren zijn ideeën.

Tekst loopt door onder foto

Beeld: Sonnenborgh

Minnaert maakte niet alleen indruk in de wetenschap. Ook onder oud-studenten zijn de herinneringen aan Minnaert nog levendig. Zoals bij de nu 99-jarige Kees de Jager, die in Minnaerts voetsporen trad. Hij vertelt in een ode die de Universiteit Utrecht schreef ter ere van Minnaert over zijn ervaringen met de astrofysicus. “Minnaert was een buitengewoon aardige vent, een hele hartelijke man. Hij kon geweldig college geven. Toen ik hem voor het eerst hoorde spreken, was ik zo gefascineerd en onder de indruk dat ik ter plekke besloot dat ik sterrenkunde wilde studeren”, zegt hij.

Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Minnaert gevangengenomen en belande hij in Kamp Sint-Michielsgestel, waar onder andere ook de latere Nobelprijswinnaar Niko Tinbergen gevangenzat. Hij gaf zijn medegevangenen in het kamp colleges sterrenkunde en ook zijn studenten zaten niet stil.

De Jager vertelt: “Ik was in de oorlog ondergedoken in Sonnenborgh en deed illegaal tentamens. Ook bij Minnaert, toen hij terug was uit het interneringskamp. Na de oorlog kon ik al die tentamenbriefjes meenemen naar de universiteit en mijn doctoraal halen.” De Jager ging vervolgens als assistent van Minnaert aan de slag. Onbetaald, want: “’Meneer De Jager, geld speelt toch geen rol in het leven?’, zei Minnaert altijd. Ik werd collega-professor, maar ik ben hem altijd met professor blijven aanpreken.”

Verwijzingen

Minnaert overleed op 26 oktober 1970 en stelde zijn lichaam ter beschikking aan de wetenschap. Bij de UU zijn ook nu nog verwijzingen te vinden naar Minnaerts leven en manier van onderzoek doen. Voor de ingang van het Academiegebouw ligt een grote bronzen zon en op het Utrecht Science Park staat natuurlijk het Minnaertgebouw.

Tekst loopt door onder foto

Het Minnaertgebouw. Foto: Bas van Setten

Zo zijn de treinzitjes in de hal van het gebouw een knipoog naar de trein waarin Minnaert observaties deed. De minst opvallende, maar misschien wel mooiste verwijzing is het gebouw zelf: de lange zijde en ingang ervan zijn gericht op het zuiden. Omdat er geen andere gebouwen staan, heeft die kant van het gebouw een onbelemmerd zonnepad. “Het Minnaert staat centraal in de baan van de zon. Zoals de zon centraal stond in het leven van Minnaert”, schrijft de Universiteit Utrecht.

De ode van de Universiteit Utrecht aan Marcel Minnaert is hier te lezen.

3 Reacties

Reageren
  1. Bromsnor

    Bromsnor dekt dat we veel aan deze vluchteling te danken hebben.

  2. Kadoendra

    Elke goede krant voorziet de burger van goede, interessante en leuke informatie en de DUIC weet dit geregeld ook te doen!

  3. Rinke Doornekamp

    Mooi bericht!

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).