De gemeenteraad is donderdagochtend in een raadsinformatiebijeenkomst bijgepraat over de crisis- en nafase van de tramaanslag in Utrecht van 18 maart. Vijf vertegenwoordigers van belangrijke betrokken organisaties kwamen aan het woord.

Een maand geleden schreef Jan van Zanen in een brief aan de gemeenteraad dat de nafase van de tramaanslag is aangebroken. Er is inmiddels opdracht gegeven tot een (leer)evaluatie voor de veiligheidsinstanties en dat zal zich richten op het in beeld brengen van uitdagingen, dilemma’s en leerpunten.

Thema’s zijn de samenwerking tussen de verschillende betrokken partijen, besluitvorming, communicatie, maatschappelijke impact en de overgang naar de nafase.

Sleutelmomenten

Burgemeester Jan van Zanen, Sectorhoofd Politie Stad Utrecht Liesbeth Maas, waarnemend hoofdofficier van justitie Rutger Jeuken, directeur van de GGD regio Utrecht Nicolette Rigter en gemeentesecretaris Gabriëlle Haanen vertelden aan de hand van aantal sleutelmomenten het eigen verhaal van die maandag 18 maart en de dagen erna.

Het onderzoek naar de tramaanslag is nog steeds in volle gang. Er wordt informatie verzameld en onderzocht wat er precies is gebeurd op de bewuste 18 maart. Ook het motief voor de schietpartij moet nog worden onderzocht.

Informatie

Toch werd er door de betrokkenen al teruggekeken op de impact van de gebeurtenissen. Zo vertelde Liesbeth Maas van de politie over de minuten net na de schietpartij. Het bleef lange tijd onduidelijk hoeveel locaties er was geschoten en of er meerdere schutters waren.

Dat kwam mede door een livestream op het internet waarin werd gezegd: “Ik heb niets meer te verliezen. Ik ga naar de moskee.” Met de aanslag in Christchurch enkele dagen eerder nog vers in het geheugen een onheilspellende boodschap. Het bleek een toevalligheid te zijn en een livestream van een verward persoon elders in het land te zijn. Het maakte de zaak er niet makkelijker op.

Heftig

Ook vertelde Rutger Jeuken dat er meer dan 850 meldingen, telefoontjes en video’s binnenkwamen. Er zijn uiteindelijk 14 invallen gedaan en 8 woningen doorzocht. “Dat heeft impact gehad op de bewoners, samenleving en de mensen die in eerste instantie zijn opgepakt.” Alleen hoofdverdachte Gokmen T. lijkt iets met de aanslag te maken hebben gehad. “De aanhouding was voor hen heftig, maar niet te voorkomen en toen ze naar huis konden worden gestuurd is direct gemeld dat ze niet betrokken waren bij de aanslag.”

Jeuken zegt te snappen dat er veel vragen zijn over waarom de verdachte op vrije voeten was op het moment van de aanslag. Die antwoorden zullen beantwoord worden, maar pas voor de rechter tijdens de strafzitting. Op 1 juli staat een pro formazitting gepland in de zaak. “De verwachting is niet dat het onderzoek dan al is afgerond en we weten niet wanneer dat wel het geval zal zijn”, aldus Jeuken.

Advies

Burgemeester Van Zanen noemde verder het advies aan de stadsbewoners om binnen te blijven in de uren na de aanslag een cruciaal moment. “Dat zal in alle aanstaande onderzoeken een kernvraag zijn. Wij hadden door dat het een ingrijpend besluit en advies was. De beelden van een volstrekt leeg station waren onheilspellend, maar de oproep werkte dus wel.”

Van Zanen zei verder dat er voor de gemeente, na het afkondigen van het hoogste dreigingsniveau, geen maatregelenpakket beschikbaar was. Zo reed het openbaar vervoer bijvoorbeeld niet toen het dreigingsniveau nog op 5 was. Op dat moment was het advies om binnen te blijven al wel ingetrokken. Veel studenten op de Uithof konden bijvoorbeeld niet terug naar het station. “Dat moeten we dus evalueren”, zei Van Zanen. Een draaiboek zou daar bij kunnen helpen.

Herdenkingsplek

Gemeentesecretaris Gabriëlle Haanen zei verder nog dat de communicatie van de gemeente ook binnen de eigen organisatie uitgebreid wordt geëvalueerd en dat er nog altijd een grote wens is voor een herdenkingsplek.

Tijdens de bijeenkomst waren er verder veel woorden van steun en dank richting hulpverleners en organisaties. De aanwezige raadsleden waren unaniem in het uitdrukken van het medeleven voor de nabestaanden en de waardering voor het werk van alle betrokkenen.