Het Openbaar Ministerie heeft een levenslange celstraf geëist tegen de verdachte van de tramaanslag op 18 maart vorig jaar. De 38-jarige Gökmen T. wordt verantwoordelijk gehouden voor de moord op 4 mensen, poging tot moord op 3 mensen en bedreiging met een terroristisch misdrijf van 17 mensen.

De officieren van justitie vinden het bewezen dat de man handelde met een terroristisch oogmerk. Dat de verdachte een terroristisch oogmerk had, blijkt uit de manier waarop hij te werk ging en uit zijn verklaringen.

“Hij heeft op klaarlichte dag op een publieke plek om zich heen geschoten en als reden daarvoor gegeven dat moslims onrecht aangedaan werd en dat hij wilde laten zien dat ‘wij’ niet van zand zijn en dat ‘jullie’ niet van diamant zijn”, aldus het Openbaar Ministerie (OM).

Hieruit zou blijken dat T. wilde aantonen dat de Nederlandse samenleving niet onaantastbaar is. Hij wilde tenminste een deel van de bevolking ernstige vrees aan te jagen. Daarmee is in juridisch opzicht een terroristisch oogmerk bewezen.

Psychologisch onderzoek

Er is psychologisch onderzoek gedaan naar de vraag hoe de verdachte tot de aanslag is gekomen. “Hieruit blijkt dat het niet zozeer een innerlijke geloofsovertuiging maar meer een met zijn persoonlijkheidsstoornis en zwakbegaafdheid samenhangende frustratie over zijn eigen tekortkomingen en mislukkingen in het leven. De radicalisering bood hem een nieuwe identiteit waarmee hij probeerde grip op zijn leven te krijgen.”

De officieren van justitie rekenen het de verdachte zeer zwaar aan dat hij om zijn eigen overtuiging kracht bij te zetten 4 volstrekt willekeurige mensen van het leven heeft beroofd, anderen zwaar heeft verwond en weer anderen ernstig heeft bedreigd.

Strafeis

Uit het onderzoek van het Pieter Baan Centrum bleek al dat Gökmen T. een persoonlijkheidsstoornis heeft en zwakbegaafd is. Hij is daardoor verminderd toerekeningsvatbaar.

Ook zijn respectloze houding tijdens het proces heeft volgens het OM meegewogen. “De totale afwezigheid van berouw, maakt de kans op recidive aanzienlijk. Dit alles afwegende komen de officieren van justitie tot de conclusie dat alleen een eis tot levenslange gevangenisstraf passend is.”

Ook is gevraagd om alle schadevergoedingen geheel of gedeeltelijk toe te kennen aan de nabestaanden, slachtoffers en hun familieleden, variërend van enkele duizenden euro’s tot ruim 280 duizend euro.

Proces

T. heeft tijdens het proces geen enkele vorm van berouw getoond. Hij zegt in een afgeluisterd gesprek in de gevangenis in Vught: “Het is beter als ik hier blijf. Als ik zou vrijkomen, zou ik namelijk doorgaan vanaf het punt waar ik gebleven was.”

Op de eerste dag van de inhoudelijke behandeling werd onder meer een reconstructie getoond van de aanslag. Ook was er spreekrecht ingeruimd voor een deel van de nabestaanden.

Een van de getuigen zei dat hij in de tram ‘niet als een ongeleid projectiel om zich heen schoot’, wat erop wijst dat T. mogelijk bewust zijn slachtoffers koos en anderen juist oversloeg.

Tijdens het proces toonde T. provocerend gedrag en bespuugde hij zijn toegewezen advocaat. Uiteindelijk werd hij uit de zaal verwijderd.

Dinsdag

Dinsdag ging de zaak verder met spreekrecht voor de nabestaanden en slachtoffers. T. reageerde minachtend op verschillende verklaringen en werd uiteindelijk ook dinsdag verwijderd uit de rechtszaal.

T’s reactie schokte de aanwezigen en nadat de rechter hem liet verwijderen kwam hij niet meer terug. Hij volgde de volgende verklaring van een slachtoffer via een video in een andere ruimte.

Wrakingsverzoek

Donderdag diende de juridisch adviseur van één van de slachtoffers een wrakingsverzoek in. De man probeerde eerder via een kort geding inzage te krijgen in de camerabeelden die zijn gemaakt tijdens de schietpartij.

De passagier wil alle beelden zien van de tramaanslag, omdat hij wil laten zien wat er precies gebeurde. T. zou zijn wapen op hem hebben gericht, maar het zou meerdere keren hebben gehaperd.

De strafeis tegen T. is onder meer dat hij deze passagier zou hebben bedreigd met een wapen, maar de man zelf stelt dat het gaat om poging tot moord. Het wrakingsverzoek werd later ongegrond verklaard.

Vrijdag gaat de rechtszaak verder. Dan is er ruimte voor het pleidooi van de advocaat van de verdachte. Dan heeft ook T. de mogelijkheid om het laatste woord te nemen. Bij de sluiting van het onderzoek, zal de rechtbank ook besluiten wanneer er uitspraak gedaan wordt.