Voor deze rubriek volgt DUIC lokale rechtszaken die in Utrecht voor de politierechter komen. We zitten erbij in de rechtszaal en doen verslag.

De advocaat van de verdachte belt de rechtbank om te melden dat zijn cliënt niet komt opdagen en dat hij zelf later zal zijn. De rechter overlegt kort met de officier van justitie en de griffier, maar al snel blijkt dat de advocaat niet lang meer op zich zal laten wachten. “Ik voel me gemachtigd om namens de verdachte te spreken”, zegt hij bij binnenkomst. Volgens hem leidt de verdachte een zwervend bestaan en is ze verslaafd, wat waarschijnlijk verklaart waarom ze niet aanwezig is. De zaak wordt daarom bij verstek behandeld.

De vrouw wordt verdacht van een reeks diefstallen, gepleegd tussen juli 2024 en september 2025. Daarbij zou zij onder meer een zaklamp uit een auto hebben gestolen, en in een andere zaak een tas met daarin een SUP-board, pomp, peddels en een zonnebril. Ook wordt ze verdacht van de diefstal van een bankpas en een tas.

De verdachte is eerder veroordeeld en heeft nog een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee weken openstaan, plus taakstraffen van 15 en 30 uur.

Ontkenning en herkenning

Bij de diefstal van een tas op 8 juli 2024 herkennen verbalisanten de vrouw op camerabeelden aan haar loopje en haarkleur, al noemt de één haar haar blond en de ander rood. De tas werd niet gevonden bij haar toenmalige woonplek bij het Leger des Heils.

Ook bij een diefstal op 4 mei 2025 — waarbij een zaklamp en AirPods uit een auto werden gestolen — menen agenten haar te herkennen. De AirPods straalden drie dagen later aan op haar verblijfsplaats. De rechter plaatst vraagtekens bij de herkenningen, omdat onduidelijk is van welke beelden de agenten zijn uitgegaan.

In een derde zaak, op 9 mei 2025, zou de vrouw opnieuw spullen uit een auto hebben gestolen, waaronder een SUP, pomp, peddels, raamtikker en zonnebril. Camerabeelden tonen dat de blauwe tas met spullen door een man naar haar verblijfslocatie wordt gebracht en agenten zeggen haar ook hier te herkennen.

Het laatste feit betreft heling van een bankpas op 23 en 24 september. Er is negen keer mee gepind. “Ik heb die gekregen van een vriend,” zei de vrouw toen de pas bij haar werd gevonden. Daarna beriep zij zich op haar zwijgrecht beriep, net als bij de andere verdenkingen.

‘Duivelse ziekte’

De vrouw leeft op straat en verblijft soms bij het Leger des Heils. Ze heeft een langdurige drugsverslaving en een geschiedenis van prostitutie. Haar advocaat noemt de verslaving “een duivelse ziekte.”

Of er momenteel hulpinstanties betrokken zijn, weet hij niet: “Dat had ik graag van haar vernomen.” De reclassering krijgt geen contact met haar en adviseert om haar te straffen.

Onvoorwaardelijk

De officier van justitie biedt excuses aan voor het ‘rommelige’ dossier en neemt vijf minuten voor het formuleren van haar eis. Zij vindt alle feiten bewezen: de verdachte wordt volgens haar consequent herkend op beelden, en de vrouw zou een onderzoeksplicht hebben als zij de bankpas had gekregen. “Het zijn vervelende en brutale feiten,” zegt ze. “De verdachte steelt alsof het niets is.”

Volgens haar rechtvaardigen de richtlijnen en het hoge recidiverisico een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van vijf maanden. Een voorwaardelijke straf heeft volgens haar geen zin: “Daar heeft ze maling aan.” Ook wil ze dat de eerdere voorwaardelijke gevangenisstraf en taakstraffen alsnog ten uitvoer worden gelegd.

Behoedzaam omgaan met herkenningen

De advocaat pleit voor vrijspraak. Het bewijs rust volgens hem vrijwel volledig op herkenningen door agenten, die volgens hem te onduidelijk en tegenstrijdig zijn. “Ik herken haar niet,” zegt hij. “Maar ik ben haar advocaat.”

Hij benadrukt dat de verbalisanten verschillende haarkleuren noemen en dat herkenning alleen betrouwbaar is als er overeenstemming is over basiskenmerken. “Er moet behoedzaam om worden gegaan met herkenningen.”

Uitspraak van de rechtbank

De rechter gaat in op de zorgvuldigheid die vereist is bij herkenningen. Hij benadrukt dat rechters sinds uitspraken van de Hoge Raad kritischer moeten kijken naar de kwaliteit van beelden en de betrouwbaarheid van herkenningen.

Hij spreekt de vrouw daarom vrij van twee diefstallen: de diefstal van de tas op 8 juli 2024 en de diefstal van de zaklamp en AirPods op 4 mei 2025. De beelden en omschrijvingen zijn volgens hem te vaag.

De diefstal van de tas met SUP en accessoires acht hij wél bewezen, want de herkenning is duidelijker en de vrouw is met de tas gezien. Ook de heling van de bankpas wordt bewezen verklaard, omdat zij de pas in bezit had en een onderzoeksplicht had.

“Met een gevangenisstraf ga ik haar verslavingsprobleem niet oplossen”, zegt de rechter. Toch is een taakstraf gezien haar strafblad niet passend. Hij legt een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van zes weken op en laat de openstaande twee weken ten uitvoer leggen. De taakstraffen laat hij vervallen: “Ik wil de reclassering simpelweg niet verder belasten.”