Drugscriminaliteit is in Utrecht al jaren een probleem. Een probleem dat zich misschien niet altijd voor de ogen van de Utrechters afspeelt, maar er wel degelijk is. “Er gaan miljarden in om en Utrecht lijdt er onzichtbaar onder”, schreef Peter den Oudsten in december 2020 in zijn afscheidsbrief aan de gemeenteraad, toen hij het stokje overgaf aan Sharon Dijksma.
“Het lijkt mij verstandig dat de gemeenteraad de bestrijding van georganiseerde criminaliteit in de stad hoge prioriteit geeft, een hogere prioriteit dan in de afgelopen jaren”, schreef hij verder. “Neem dit probleem serieus. Zorg dat u de criminele netwerken en hun verdienmodellen verstoort. Wees niet naïef.” Nu, driekwart jaar later, komt burgemeester Dijksma met een stevig offensief dat de drugscriminaliteit in Utrecht terug moet dringen.
De nieuwe aanpak bestaat uit twee pijlers: ervoor zorgen dat kwetsbare Utrechtse jongeren niet in de drugswereld belanden of doorgroeien en voorkomen dat crimineel geld de weg naar de bovenwereld vindt. “Utrecht vormt een centrale rol in de internationale drugshandel. Daar moeten we als één overheid sterker tegen optreden, al zal het een strijd van lange adem zijn”, zegt Dijksma. In het nieuwe voorstel, ’Grenzen stellen, perspectief bieden’, schrijft zij hoe die aanpak er precies uit moet gaan zien. “We doen dat op z’n Utrechts”, zegt Dijksma. “Streng tegenover criminelen die moedwillig de fout in gaan en met een helpende hand om perspectief te bieden aan mensen die eruit willen stappen.”
“Utrecht vormt een centrale rol in de internationale drugshandel” – Burgemeester Sharon Dijksma
Het voorstel is gebaseerd op onderzoek van de gemeente, politie en instanties zoals het Openbaar Ministerie, reclassering en de Belastingdienst, maar ook de Rabobank en woningcorporaties Portaal, Bo-Ex en Mitros. Het onderzoek geeft een helder beeld van de stand van zaken in Utrecht. Vooral de cocaïnehandel in Utrecht is groot. Alleen al in de stad blijken zo’n vijftig criminele samenwerkingsverbanden actief en in de hele regio gaat het om zo’n 150 van dit soort organisaties. Die Utrechtse criminele netwerken beperken zich niet tot de provinciegrens, maar zijn te linken aan veel criminaliteit elders in Nederland en in het buitenland.
Tekst loopt door onder de afbeelding
De impact van de drugscriminaliteit op de stad is volgens het rapport ‘niet meer te negeren’. “De zichtbaarheid in het ‘gewone’ leven neemt toe. Er wordt geweld gebruikt, soms op klaarlichte dag”, is te lezen in het rapport. Vanaf 2019 zijn er in Utrecht zeker dertien beschietingen van panden, waaronder een advocatenkantoor, geweest. De afgelopen twee jaar werd er ook vier keer op personen geschoten, zes keer een handgranaat neergelegd en werden meerdere opslagplekken voor wapens ontdekt.
“De impact van de drugscriminaliteit is niet meer te negeren”
Plofkraakschool
De laatste jaren worden er in Utrecht relatief veel jongeren onder de 18 jaar opgepakt voor drugsmisdrijven. Het gaat om 25 minderjarige verdachten per 1000 inwoners. Na Amsterdam (32 per 1000 inwoners) is dat het hoogste aantal van de vier grote steden, Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht. Bij de Utrechtse politie zijn twaalf jeugdgroepen bekend die bestaan uit in totaal zo’n 125 jongeren. Bij zes van de jeugdgroepen ziet de politie duidelijk connecties met zwaardere criminelen, zoals plofkrakers en drugshandelaren. Volgens de politie is het kenmerkend dat de groepen steeds veranderen van samenstelling, omvang en onderlinge connecties.
Tekst loopt door onder de afbeelding
Verder blijkt er in Utrecht een grote groep jonge mannen die geld en status in de drugswereld krijgt door ram- en plofkraken te plegen. Vorig jaar werd in Utrecht nog een ‘plofkraakschool’ ontdekt. Jonge jongens werden daar opgeleid voor het plegen van plofkraken in binnen- en buitenland. Veel plofkrakers die internationaal actief zijn blijken dan ook uit Utrecht te komen: in 2019 werden in heel Nederland 77 plofkrakers aangehouden. Dertig van hen komen uit Utrecht, vooral uit Overvecht, Kanaleneiland en Hoograven.
Criminele carrières
Nu duidelijk is hoe de situatie in Utrecht is, is het tijd om te kijken naar wat er volgens de gemeente moet veranderen. Een van de onderdelen van het plan is het doorbreken van criminele carrières. Sommige jongeren kiezen bewust voor snel geld en een criminele carrière, anderen worden gemanipuleerd en komen, als ze er eenmaal in zitten, moeilijk weer uit het circuit. Jonge personen met een licht verstandelijke beperking zijn ook nog eens extra kwetsbaar om geronseld te worden. “Het in de criminaliteit rollen van jongeren gebeurt subtiel, in eigen buurt of via school. Ze krijgen het beeld voorgeschoteld dat drugsdealers in feite gewoon handelaren zijn die klanten een plezier doen”, zegt Dijksma. “Het is zorgelijk wanneer het beeld ontstaat dat criminaliteit normaal is. Daarom willen we de kweekvijver van criminele organisaties stoppen.”
“Het in de criminaliteit rollen van jongeren gebeurt subtiel, in eigen buurt of via school” – Burgemeester Sharon Dijksma
In de regio Utrecht zijn al verschillende programma’s voor het voorkomen van jonge aanwas in de drugscriminaliteit en voor de aanpak van zware jongens. Uit het rapport blijkt echter dat op dit moment te weinig gezamenlijke aandacht is voor de groep die daartussenin zit: de doorgroeiers in drugsgerelateerde criminaliteit. Vaak gaat het om jongeren tussen de 16 en 27 jaar die crimineel gedrag vertonen, maar nog niet in de zwaarste categorie vallen. “Voorkomen moet worden dat deze groep te ver doorgroeit in de criminaliteit, met alle gevolgen van dien.”
Voor hen zou ‘een baan met status’ een alternatief kunnen zijn voor een crimineel leven. De gemeente is dan ook aan het kijken of zulke stage- en opleidingsplekken er kunnen komen. “Belangrijk is dat deze plekken en banen een aansprekende uitstraling hebben en als reëel alternatief worden gezien voor het verdienen van geld met drugsgerelateerde criminaliteit”, staat in het rapport. Elders in het land zou succes zijn behaald met opleidingen en banen als ‘barista’, ‘werken op hoogte’ en ‘professioneel duiker’. Ook wordt gekeken of jobcoaches gemotiveerde jongeren kunnen begeleiden en verbinden aan werkgevers. Voor de groep jongeren die moeilijk te bereiken is, wil de gemeente werken met ‘credible messengers’, mensen die zelf uit de criminaliteit zijn gestapt en het gezag hebben om jongeren andere keuzes te laten maken.
“Voorkomen moet worden dat deze groep te ver doorgroeit in de criminaliteit” – Burgemeester Sharon Dijksma
Criminele geldstromen
De cocaïnehandel in de stad leidt niet alleen tot veel geweld op straat. Ook de criminele geldstromen die daarbij horen, zorgen voor problemen. In de drugshandel en de daaraan gerelateerde economie gaan miljarden om en wijkagenten zien in Utrecht criminele samenwerkingsverbanden met familieleden. De jongeren uit die families plegen de strafbare feiten op straat, terwijl oudere familieleden zich richten op het witwassen van crimineel geld. Vaak gebruiken ze daarvoor één of meerdere bedrijven. Branches die gevoelig zijn voor witwassen, zijn volgens het rapport koeriersdiensten, horeca, kappers, schoonheidssalons, zorgbedrijven, vastgoedverhuurders, slotenmakers en autobedrijven.
Tekst loopt door onder afbeelding
Het OM, de politie en de Belastingdienst werken nu al samen bij het verstoren van malafide ondernemers en anderen die drugscriminaliteit faciliteren, maar de gemeente wil beter zicht krijgen op het criminele verdienmodel en waar het geld in de stad terechtkomt. “We hebben niet de illusie dat we de (inter)nationale drugseconomie kunnen doorbreken. Wel willen we met onze partners barrières opwerpen om lokaal de schaduweconomie te verstoren en daarmee de aantrekkingskracht die de drugshandel als verdienmodel heeft op inwoners van onze stad ter verkleinen”, aldus de gemeente.
“We hebben niet de illusie dat we de (inter)nationale drugseconomie kunnen doorbreken” – Gemeente Utrecht
Om beter te weten waar crimineel geld terechtkomt, moet de gemeente zicht krijgen op welke personen, samenwerkingsverbanden en criminele families welke rol spelen in Utrecht. Concreet wil de gemeente meer inzicht in branches waarin grote hoeveelheden contant geld omgaan, zoals moneytransferkantoren, detailhandel en kleine dienstverlenende ondernemingen ‘met dubieuze verdienmodellen’. Ook misbruik van vastgoedconstructies moet aan het licht komen.
De gemeente begint samen met de Rabobank een pilot waarin ‘binnen de gestelde wettelijke kaders’ informatie wordt gedeeld over ondermijningsrisico’s, zoals branches die gevoelig zijn voor witwassen. De gemeente wil zo duidelijker krijgen in welke sectoren veel met contant geld wordt betaald en in welke branches vaak sprake is van opvallend internationaal betalingsverkeer. Als uit die pilot een bepaalde branche sterk naar voren komt, kan de gemeente bijvoorbeeld beslissen om die vergunningplichtig te maken. Banken kunnen ook verder onderzoek doen naar klanten die actief zijn in die branches, zodat voorkomen wordt dat crimineel geld via banken in de bovenwereld terechtkomt.
Structureel geld nodig
Om de plannen uit te kunnen voeren, zijn meer geld en mensen nodig. De gemeente wil een structurele financiering om de stad ‘leefbaar en veilig’ te houden. “Zonder capacitaire versterking binnen vrijwel alle betrokken organisaties zal de gezamenlijke uitvoering van de strijd tegen de ontwrichtende effecten van drugsgerelateerde criminaliteit in Utrecht de komende jaren niet mogelijk zijn. De capaciteit bij politie, OM, reclassering en alle andere betrokken organisaties in het veiligheids- en sociaal domein staat bijvoorbeeld al onder forse druk zónder de intensivering van de aanpak”, stelt de gemeente.
Utrecht gaat dan ook met het Rijk om tafel om te kijken wat er aan structurele middelen mogelijk is. “In de komende maanden werken we samen met betrokken partners aan een uitvoeringsprogramma dat zo volledig mogelijk inzichtelijk maakt wat nodig is voor deze meerjarige aanpak. De gezamenlijke inzet is versterking van de hele keten, van jongerenwerk tot justitie. Waarbij uitgangspunt is dat de overheid in de bestrijding van effecten van drugsgerelateerde criminaliteit wendbaar moet zijn, al is het alleen maar omdat criminelen dat ook zijn.”
“De gezamenlijke inzet is versterking van de hele keten” – Burgemeester Sharon Dijksma
Uit de vorige week gepresenteerde Miljoenennota blijkt dat het demissionaire kabinet ruim 500 miljoen euro extra uittrekt voor veiligheid. Een deel daarvan is voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit. In een reactie op Prinsjesdag laten de regioburgemeesters, het OM en de politie weten dat dat een belangrijk stap is, maar niet genoeg. Om ‘het fundament van de organisaties in de strafrechtketen duurzaam te versterken’ roepen ze het nieuw te vormen kabinet op om structureel minimaal 1 miljard euro beschikbaar te stellen.
Gekoppelde berichten
Utrecht komt met aanpak om ‘centrale rol in internationale drugshandel’ te bestrijden
Utrecht komt met een hardere aanpak om de ontwrichtende effecten van drugscriminaliteit tegen te gaan.…
15 Reacties
ReagerenEen hoop politieke wind voor de bühne, maar weinig concrete maatregelen. Er zullen wel gronden ontbreken om in te kunnen grijpen en er zullen wel aanvullende wettelijke bepalingen moeten komen. Fijn om je daar achter te kunnen verschuilen
Bromsnor zegt “Hoera voor Dijksma”. Ze pakt aan, om te beginnen de koeriertjes, daarna de rest. Maatschappij ontwrichtende criminaliteit.
Dat er vervolgens een gezagsondermijnende horecaffer aan moet geloven, soit.
Douaniers en beveiligers worden omgekocht. Winkels worden beschoten. Lokale politici worden bedreigd. Concurrenten worden geliquideerd. Ambassadeurs in het buitenland lopen het risico te worden ontvoerd, om als ruilmiddel te dienen voor de vrijlating van Ridouan T. En zelfs onze minister-president is niet meer veilig.
Het gevolg van decennia lang theedrinken en wegkijken, en nu zitten we dus met de gebakken peren. Dat los je niet even op door er een paar honderd miljoen euro voor uit te trekken. Behalve meer middelen beschikbaar stellen, zal ook de wetgeving moeten worden aangepast.
Hier een rapportage over ondermijning, voor iedereen die denkt dat het wel meevalt, en voor diegenen die er meer over willen weten:
https://www.riec.nl/documenten/rapporten/2019/10/21/landelijk-beeld
“We doen dat op z’n Utrechts”, zegt Dijksma. “Streng tegenover criminelen die moedwillig de fout in gaan en met een helpende hand om perspectief te bieden aan mensen die eruit willen stappen.”
Wat weet zij nou van ‘het op zijn utrechts doen’?
We weten allemaal waar en door wie de ellende veroorzaken maar word weer niet genoemd.
De genoemde wijken zeggen al genoeg .
De strafmaat moet veel hoger ,en om ze aan een baan met status te helpen is niet zo verstandig want ze zijn zeer fraudegevaarlijk .
Ze krijgen hier alle mogelijkheden om uit te groeien tot alles wat ze maar willen het probleem is dat ze geen doorzettingsvermogen en mentaliteit daarvoor bezitten.
Er moet niet gepraat worden maar flink hard aanpakken dat is de taal die ze spreken .
Het OM politie &justitie en politiek hebben er voor gezorgd dat we nu met een berg ellende zitten.
Het word tijd om dat softe geneuzel om te zetten in daadkrachtig aanpakken en discriminatie en etnisch profileren aan de kant te schuiven zodat politie niet op hun tenen hoeft te lopen maar gewoon hun werk kunnen doen.
Een andere optie om de boel aan te pakken is er niet .
Keihard straffen, criminele families(50 stuks in Utrecht naar het schijnt) aanpakken als misdaadsyndicaten. Bij dubbel paspoort er een afpakken. Aan de andere zijde, legaliseer die rotzooi. Dan reguleren en taxeren. Bij gebruik/misbruik icm misdaad of het veroorzaken van ellende extra zwaar bestraffen. Gebruik de extra taxpoet voor investeren in scholing, kansen op de arbeidsmarkt, zorg, etc, etc.
Ik ben heel blij met Dijksma.
Maar zij heeft nu wel de ondankbare taak jaren lang wanbeleid te saneren wat criminelen heeft voortgebracht die er de hand niet voor omdraaien om moord te plegen. En dan ook nog zo achterlijk zijn dat ze onschuldige burgers afschieten in plaats van hun medecriminelen.
Geld nodig: schrap maar een paar zinloze fietsstraten van €1 miljoen per strekkende kilometer rood asfalt in een fijnmazig netwerk van 250m tussen de fietsstraten. Schrap maar subsidie van die vele nutteloze hobby projecten die enkel bestaan zodat de uitvoerders niet echt hoeven te werken. Want dat heeft wel prioriteit van het groene thee drinkende bakfiets bestuur
een narcowet en italiaanse aanpak is wat werkt, en niet dit halfzachte gedoe wat al decennia doorsukkelt!
Onze adem is al decennialang. Enige wat er is gebeurd is dat de criminelen steeds rijker, invloedrijker en gewelddadiger zijn geworden. Als een deur niet open wil moet je wellicht niet steeds harder duwen maar kijken of trekken een optie is.
@Lombokker het gevolg van decennia repressie en criminalisering van genotsmiddelen bedoel je.
Doordat festivals niet door konden gaan was de afzet van drugs onder het publiek niet mogelijk. De opslagplaatsen met drugs liggen inmiddels overvol. De Burgemeester van Utrecht is al begonnen met het afgeven van vergunningen voor festivals, een belangrijk afzetgebied voor drugs. Onlangs gaf ik het voorbeeld van het Soendafestival waar ongeveer 15.000 bezoekers met pendelbussen naar het bewaakte terrein in de polder worden gebracht. Ter bescherming laat dezelfde Burgemeester als hoofd van de politie, politiemensen op motoren en met auto’s aan de buitenkant de hele dag en avond rondrijden. Gelijktijdig vind op het festivalterrein drughandel plaats. Ik mis in de uitgebreide opsomming maatregelen om de afzetgebieden aan te pakken ?. Als er geen verkoop van drugs is hoeven drugs ook niet worden ingekocht ?.
Blij met Sharon Dijksma , omdat zij wel de ernst inziet om nu echt in te grijpen . Een echte profi burgemeester die verantwoordelijkheid toont en niet zoals veel andere vooral alleen op de winkel past.
Criminaliteit is als onkruid, met naïviteit gaat niks zomaar weg…maar woekert het steeds groter …
Wat er moet gebeuren is doodsimpel. Legaliseren. Volledig. Laat de markt haar werk doen. Snel kost cocaine nog 100 Euro per kilo. Geen lucrativiteit geen criminaliteit.
Dat is alleen wel het allerlaatste dat de overheid wil. De overheid wil immers problemen die liefst zo groot mogelijk zijn zodat ze zichzelf als (non)oplossing voor het zelf gecreeërde enorme probleem kan blijven presenteren.
Geen problemen, geen overheid.
Vergeet die jongeren toch een keer.
Pak de investeerders aan, dan heeft de overheid slagkracht.
Wanneer erbij een slager of groenteboer een granaat aan de deur wordt gehangen heeft dat niet te maken met de kwaliteit van zijn producten.
Maar van investeerders die geld en een transport hebben verloren en iemand daarvoor aansprakelijk stelt.
Vaak zijn de ondernemers die handgranaten ontvangen organisatoren voor de kleine investeerder die snel een leuk rendement wil behalen.
En dat geld bij elkaar als grote geldschieter naar voren komt.
Gaat het mis en je hebt 20 investeerders van 20.000. dan is er weleens iemand die boos en granaat of een kogel door je ramen schieten.
@Jeroen @G. Veldhuijzen @Scherpschutter
In eigen land dingen legaliseren of verkoop onmogelijk maken gaat slechts beperkte impact hebben. De afzetmarkt is Europa.
En hoe onnozel kun je zijn als je denkt dat legalisering van drugs de criminaliteit vanzelf op gaat lossen. Die gasten gaan dan echt niet ineens braaf legaal werk doen. Die gaan gewoon door naar de volgende lucratieve illegale handel. De grote jongens gebruiken het geld uit de huidige drugshandel om zich daar in te kopen. De loopjongens zijn verslaafd aan het geld dat ze krijgen en volgen daarom de grote jongens.
Decriminaliseren die handel. We gaan er niet aan ontkomen dat drugs gebruikt gaat worden, als er vanuit de overheid iets aan gedaan wordt i.p.v. alles proberen in de kiem te smoren door straffen waardoor je meer status krijgt, gebeurt er misschien nog wat.
Als je net zo makkelijk altijd veilige drugs via officiële instanties kan krijgen zal dit veel minder verkocht worden door “niet officiële instanties”.
Minder drugsdoden aan de gebruikerskant door middel van geteste veilige drugs. Minder doden aan de toeleveranciers kant omdat dit niet lucratief genoeg is.
Als een land als Nederland dit gaat doen dan gaan andere landen makkelijker overstag. Portugal heeft een hele interessante case.
Voor de leken onder ons; Google het verschil tussen legaliseren en decriminaliseren.