Het openingsconcert van het oude muziekfestival in de enorme Utrechtse Dom (dat nochtans een bouwfragment van 45% van de oorspronkelijke kerkgrootte is) luidde het al in: toen klonk daar een als enige bewaard gebleven miscompositie, in grootse, monumentale en meerkorige stijl, van 17^deeeuwer Georg Muffat op. Het bleek muzikale power-play in optima forma te zijn. Mahler maar dan op zijn baroks.

Maar toch was dit slechts kinderspel vergeleken met de 40stemmige (!) miscompositie van de 16^deeeuwer Alessandro Striggio die in twee concerten, gistermiddag en –avond, opklonk in dezelfde Dom. Uitvoerenden waren de vocale en instrumentale musici van het ensemble Le Concert Spirituel onder leiding van Hervé Niquet.

Door: Rob van der Hilst

Striggio was in zijn dagen kapelmeester van de zeer rijke en evenzeer machtige bankiersfamilie de Medici die het op verschillende momenten geheel voor het zeggen had in stadstaat Firenze (Florence). Met zijn creatie van de monumentale 40stemmige mis ’Ecce si beato giorno’ symboliseerde hij die macht. Niet louter op muziekpapier maar toch vooral en bovenal voor uitvoeringen tijdens kerkdiensten in de enorme Dom aldaar met zijn enorme akoestiek. In tegenstelling tot wel elders in Italië gepraktiseerd werd hanteerde Striggio nochtans wel de ‘ijzeren’ middelen van de klassieke polyfonie. Hierdoor geldt zijn mis wel als een van de meest complexe contrapuntische bouwwerken van de gehele muziekgeschiedenis.

Het is bekend dat Maëstro Striggio hiermee op reis ging door noordelijk Europa, of duidelijker: op diplomatieke missie toog naar landen en steden waarmee Firenze en de Medici’s zowel sterke handels- als bancaire relaties onderhielden. Amsterdam was een van die Europese steden: door een 16^deeeuws krantenbericht weten wij dat Striggio’s mis daar is gegaan.

In de Oude Kerk soms of in de Nieuwe? In elk geval zal het daar net zo overweldigend hebben uitgepakt als gisteren in de Utrechtse Domkerk.

Maar levert zo’n ‘monstercompositie’ eigenlijk wel boeiende muziek op? Goeie vraag. Of wilden bezoekers van de bomvolle Domkerk – schrijver dezes maakte het middagconcert mee – gewoon auditief overweldigd worden? Iets monumentaal-onmogelijks meemaken of weggezongen, weggestreken en weggeblazen worden door al die patente musici? Wel… zeg hierop maar gerust YES. Het is allemaal waar.

Echter voor tere zielen die de oude muziek vooral als feest van het kleine en van het fijne beschouwen moet Striggio’s 16^deeeuwse spierballenwerk een regelrechte horreur zijn geweest (als zij al in de Dom aanwezig waren).

Niet voor uw festivalverkenner en vrijwel zeker ook niet voor alle anderen in de Domkerk die, net als hij, wel pap van lustten van wat Niquet en zijn mensen uitserveerden. Het was simpelweg smul-len!

OPGELET: MUZIEKMARKT

Vandaag begint het tweede en tevens slotweekeinde van Utrechts 32^ste festival oude muziek. Hierin speelt zich, vandaag (vanaf 12 uur) en morgen (vanaf 10 uur), wellicht wel het meeste kermisachtige element van het gehele muziekfeest af: de Oude Muziek Markt. De locatie ervan is de middeleeuwse Nicolaikerk in de zuidelijke binnenstad.

Muziekinstrumentenmakers overal vandaan tonen er hun waren, muziekuitgevers, concertorganisaties, partituur-, boek-, CD- en DVD-verkopers zullen ongetwijfeld hun tongen blauw praten in het aanprijzen van al dat moois. Dus… Maak Dit Mee! Of beter: stort u zich erin, met de portemonnee in de aanslag natuurlijk.

Ontkomt u in de Nicolaikerk soms niet aan de indruk dat de hel er lichtjes is losgebarsten, wanneer nieuwsgierige bekijkers (heel soms kopers) de handen slaan aan al die uitgestalde klavecimbels, orgels en orgeltjes, zinken, trombones, blokfluiten, gamba’s, violen, vedels, vroege klarinetten en fagotten? En er daardoor een uniek soort kakofonie, een zonder weerga ontstaat? Dat móet dan maar even.

Het is die losse, quasi-chaotische van muziek zwangere sfeer die de Oude Muziekmarkt zo bijzonder maakt.

Veel plezier.

Maandag het laatste verslag (met beoordeling en vooruitblik op 2014)