Aanbevolen: ‘In stilte verzameld’, de Van Baarencollectie in het Centraal Museum | De Utrechtse Internet Courant Aanbevolen: ‘In stilte verzameld’, de Van Baarencollectie in het Centraal Museum | De Utrechtse Internet Courant

Aanbevolen: ‘In stilte verzameld’, de Van Baarencollectie in het Centraal Museum

Aanbevolen: ‘In stilte verzameld’, de Van Baarencollectie in het Centraal Museum
Expositie met schilderijen uit de nalatenschap van de Utrechtse broer en zus Lambertus(1888-1964) en Josephine(1890-1959) van Baaren. Het Centraal Museum beheert sinds 1980 deze importante verzameling waarin voornamelijk Nederlandse en Franse schilderijen uit de laat 19e en vroeg 20e eeuw. In deze collectie ook twee schilderijen van Vincent van Gogh.

Expositie met schilderijen uit de nalatenschap van de Utrechtse broer en zus Lambertus(1888-1964) en Josephine(1890-1959) van Baaren. Het Centraal Museum beheert sinds 1980 deze importante verzameling waarin voornamelijk Nederlandse en Franse schilderijen uit de laat 19e en vroeg 20e eeuw. In deze collectie ook twee schilderijen van Vincent van Gogh.

Het betreft een bijzondere collectie schilderijen, want broer en zus Van Baaren beschikten naast een flinke buidel geld ook over een goede smaak, een combinatie die zeker niet vanzelfsprekend is. Lambertus was een succesvol handelaar in onroerend goed, maar ook aannemer en architect. Zus en broer groeiden op in een streng katholiek milieu, ze bleven ongehuwd en woonden samen in een groot huis aan de Oudegracht 317, ieder in een eigen deel van het huis. Vanaf 1925 begonnen zij met het verzamelen van kunst. Zij hadden een eigen smaak, maar volgden ook de adviezen van de kunstgoeroe professor Henk Bremmer die onder andere mevrouw Kröller-Müller adviseerde bij het samenstellen van haar collectie.

Broer en zus Van Baaren waren niet de enigen in Nederland die kunst verzamelden, in Laren deed de familie Singer hetzelfde, maar de meest aansprekende naam is ongetwijfeld die van de familie Kröller-Müller die in Otterlo op de Hoge Veluwe een belangrijke collectie (Franse) kunst bijeen verzamelde. Net als de familie Singer was het de wens Lambertus van Baaren om de verzameling bijeen te houden in het pand waar hij en zijn zus hadden gewoond. De nalatenschap, waarin naast de kunstcollectie ook een flink kapitaal en onroerend goed, wordt sinds zijn dood in 1964 beheerd door de Van Baaren Stichting. Het toenmalige bestuur van de stichting realiseerde de wens van Lambertus en vestigde aan de Oudegracht 317 een museum dat in 1966 werd geopend. Door tegenvallende bezoekersaantallen moest het al weer snel de deuren sluiten waarna het Centraal Museum de collectie in beheer kreeg.

De Van Baaren collectie is in het Centraal Museum permanent ondergebracht in een hiervoor ingerichte Van Baaren Zaal waar wisselend een selectie uit de collectie, die ruim 400 schilderijen telt, wordt getoond. In de Van Baaren Zaal zijn ook meubelen van Gerrit Rietveld tentoongesteld. Deze combinatie is volgens het museum gezocht om het verschil aan te tonen tussen de ruimdenkende tijd- en stadgenoot Rietveld, die altijd naar vernieuwing zocht en het enigszins behoudende (katholieke?) aankoopbeleid van broer en zus Van Baaren. Er bevinden zich inderdaad geen werken van Picasso en Braque in de Van Baarle collectie. Maar toch, als ik langs de tentoongestelde schilderijen loop van o.a. Isaac Israëls, Jean Metzinger, Carel Willink, Charley Toorop, Else Berg en Hendrik Breitner dan valt het met het behoudende aankoopbeleid ook wel weer mee. Een prachtig abstract avant-gardistisch schilderij, gezicht op Mallorca, van Else Berg (zie foto) bijvoorbeeld zou boven of naast een Rietveldstoel niet misstaan.

De geëxposeerde schilderijen zijn opgehangen aan glazen wanden waardoor de bezoeker niet alleen de voorzijde maar ook de achterzijde van de werken kan bewonderen. De achterzijde bewonderen? Ja, want die zijn in dit geval om andere redenen wel zo interessant. Ik zie stickers van kunsthandels uit Frankrijk en Nederland, etiketten van musea waar het betreffende schilderij blijkbaar tentoongesteld is geweest, oude prijsetiketten etc. De geschiedenis van het schilderij wordt hiermee zichtbaar en maakt het zoveel interessanter. Een kunsthandelaar/collectioneur kijkt daarom eerst naar de achterzijde van een schilderij want die verhaalt vaak meer dan de voorzijde.

In opdracht van de Van Baaren Stichting heeft Aukje Vergeest nu een korte film gemaakt met de titel ‘In stilte verzameld’ waarin beknopt de geschiedenis van deze markante Utrechtse broer en zus is vastgelegd. De film begint met een blik op het familiegraf waarin broer en zus zijn begraven. Natuurlijk op Sint Barbara in Utrecht Oost, waar anders zou een streng gelovige Utrechtse katholiek begraven willen worden? Verder komt de huidige bewoner van de woning aan de Oudegracht 317 aan het woord. Conservator van de collectie Marja Bosma, vertelt in de film over hoe zus en broer hun bijzondere leven leefden.

Een tentoonstelling die ik warm aanbeveel.

Marcel Gieling

Marcel Gieling

Marcel Gieling heeft jarenlang een kunsthandel gehad in Utrecht. Tegenwoordig heeft hij een online galerie. Schreef tevens de boeken Pinky Messchaert beeldopbouwer, '50 Utrechtse kunstenaars in beeld' en monografiën over Gerard Hordijk en de Utrechtse schilder Jan Rodrigo.

Profiel

1 Reactie

Reageren
  1. jan van beek

    Geeft u mij maar Arjan de Boer en Marcel Gieling voor mooie artikelen in Duic.

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).