Door: Maurice Hengeveld

‘Nauwelijks bezuinigingen op kunst en cultuur in Utrecht’. Dat berichtte RTV Utrecht gisteren naar aanleiding van een artikel ’s ochtends in de Volkskrant. Daarin viel te lezen dat de kunst- en cultuursector minder hard wordt geraakt door de bezuinigingen dan eerder werd aangenomen. Gemeenten korten namelijk minder dan het Rijk en de gemeente Utrecht kort met slechts 1 procent relatief weinig ten opzichte van veel andere grotere gemeenten.

Vanaf 2013 trekt de gemeente Utrecht 59,3 miljoen euro uit voor subsidie van kunst en cultuur in de stad, zo blijkt uit gezamenlijk onderzoek van Berenschot en de Volkskrant. Ten opzichte van andere grote gemeenten kort Utrecht daarmee relatief weinig op de sector. In Rotterdam bijvoorbeeld daalt het budget met 20 procent, in Den Haag met 14 procent en in Amsterdam met 10 procent. Daarmee lijkt het dat de culturele sector in de Domstad in haar handjes mag knijpen en schetst de Volkskrant een opmerkelijk ander verhaal dan de Utrechtse Adviescommissie Cultuurnota 2013-2016. Die bracht in mei dit jaar haar pre-advies uit aan wethouder cultuur Frits Lintmeijer. Van de 88 subsidieaanvragen van culturele instellingen in Utrecht adviseerde de commissie er 28 niet (meer) te honoreren. Slechts 48 instellingen zijn volgens de adviescommissie wel ‘subsidiabel’. Daaronder vallen onder meer toneelgroep ‘t Barre Land (acteerprestaties onder de maat), het Volksbuurtmuseum (te weinig bezoekers), stichting RASA (te weinig bevlogenheid), Museum Maluku (twijfels over deskundigheid om een nieuwe koers uit te zetten), Kosmopolis Utrecht (te weinig kwaliteit), de Kunstuitleen (meerjarenvisie onvoldoende) en Festival De Beschaving (inhoudelijke plannen nauwelijks gefundeerd). Slechts 48 instellingen zijn volgens de adviescommissie wel ‘subsidiabel’. Tien instellingen en twee gemeentelijke diensten die gaan verzelfstandigen krijgen een ontwikkelingsgericht advies.

In de in mei dit jaar gepresenteerde Nota Beleidsinzet gemeente Utrecht 2013-2016 in het kader van de Cultuurnota voor die periode meldt de gemeente: ‘Stevig ingrijpen is door alle bezuinigingen onvermijdelijk. Dat vraagt om inventiviteit, van ons én van de culturele sector. Twee uitgangspunten staan vast: de kaasschaaf laten wij zo veel mogelijk achterwege en het totaal van wegvallende bijdragen van het rijk en de provincie zullen wij niet (kunnen) compenseren. De culturele instellingen die nu zijn opgenomen in het cultuurconvenant dienen er rekening mee te houden dat hun subsidie met ingang van 2013 niet wordt gecontinueerd.’ Daarin klinkt een heel ander toekomstperspectief voor de Utrechtse culturele sector door dan in het Volkskrantartikel van afgelopen vrijdag. Opmerkelijk is daarbij ook, dat in de pre-adviezen van de Adviescommissie Cultuurnota 2013-2016 geen enkel bedrag wordt vermeld. Het zicht op wat er in Utrecht aan cultuursubsidies wordt uitbetaald wordt daarmee vooralsnog, wellicht bewust, buiten beeld gelaten. Pas volgend jaar wordt de hoogte van de toegekende gemeentelijke subsidies per culturele instelling duidelijk, als Utrecht de programmabegroting 2013 bekend maakt. Ook de effecten voor de afgewezen instellingen worden pas later duidelijk. Sommigen hebben deze cultuurperiode pas voor het eerst een meerjarige subsidie aangevraagd. Anderen hebben mogelijk ook een aanvraag ingediend bij landelijke of private fondsen.

Uit het gezamenlijke onderzoek van Berenschot en de Volkskrant blijkt, dat het Rijk in totaal meer bezuinigt (24 procent) op kunst en cultuur dan alle gemeenten bij elkaar (9 procent). Maar óf dat ook betekent dat Utrecht daadwerkelijk relatief weinig zal bezuinigen op afzonderlijke instellingen wordt pas in oktober duidelijk. Daarbij zal met omvangrijke programma’s als de Vrede van Utrecht en Utrecht2018 in het vooruitzicht vooral ook de verdeling van het totale subsidiebedrag een grote rol spelen. In de aanloop naar 2013 wordt aankomende dinsdag eerst nog een raadsinformatieavond gehouden over de pre-adviezen van de Adviescommissie Cultuurnota en de Nota Beleidsinzet 2013-2016. Maar of daar veel méér duidelijk wordt?