Bij een cafetaria op de hoek van de straat bereidt een man een grote portie kapsalon met een dikke kwak knoflooksaus. Verderop maken twee vrouwen een plantrijke etalage voor hun boek over duurzaam stadstuinieren. Een aantal daklozen wandelt voorbij naar de opvang. In de verte glimt de gevel van advocatenkantoor Moszkowicz. Een ding hebben ze gemeen: ze delen dezelfde straat. Maar wie zijn de mensen die er wonen, werken en leven?

Afgelopen week zaterdag was de première van de VPRO-televisieserie De Voorstraat van documentairemaker Hans Pool. In tegenstelling tot zijn eerdere Poetins Olympische Droom, Van Dis in Afrika (met Adriaan van Dis) en Licht op het Noorden over Scandinavië (met Stine Jensen), bleef Pool binnen onze landsgrenzen, sterker nog, binnen 400 meter straat. Een half jaar dompelde hij zich onder in het reilen en zeilen van een van de bekendste straten van Utrecht. En met succes. Want De Voorstraat is veel meer dan een portret van één straat.

Anders dan de titel misschien doet vermoeden, is de serie van een totaal andere orde dan een gemiddelde regionale wijkreportage. Het is een portret van mensen van alle soorten en maten, die door een toevallige samenloop van omstandigheden door hetzelfde stuk asfalt verbonden zijn. Of het nu koffieschenkende hipsters, doortastende daklozenhulpverleners, idealistische bloemverkopers, of tatoeërende moeders zijn, Hans Pool is geïnteresseerd in hun verhaal. Eerder verklaarde Pool in een interview met DUIC: “We wilden een straat nemen in Nederland om een poëtisch portret te maken over de mensen en de worstelingen van het leven.” En dat is zeker gelukt. Want waar zijn de verschillen in één straat groter? De documentaireserie De Voorstraat overstijgt Utrecht, het gaat over de diversiteit die ons land kenmerkt. Met de stad Utrecht als achtergronddecor.

Diepste gevoelens

Kunstenaar Jan probeert zijn concentratievermogen, dat hij verloor door een herseninfarct, terug te winnen met een nieuwe stipjes-schilderstijl. Hans Pool weet het vertrouwen te winnen van de mensen uit de straat en hen te laten praten over hun diepste gevoelens. Dat maakt dat De Voorstaat blijft verrassen. “Ik heb wel eens aan zelfmoord gedacht,” zegt de eigenaresse van een vintage klerenwinkel, die op dat moment in grote financiële problemen zit. Er valt een drukkende stilte. Gelukkig wordt er ook veel gelachen. “Ik ben nog nooit zo gelukkig geweest,” zegt activist en liedjesschrijver Jan van Piekeren stralend. Pool laat ons mee gluren achter de gevels van de Voorstraat en dompelt ons tijdelijk onder in de wereld van de mensen uit de straat. Hoe ziet hun leven eruit? En wat maakt hen gelukkig?

De Oegandese dansleraar John vindt zijn geluk in ritmische dans, de forse Ollie zijn geluk in de vorm van zijn Chinese vrouw die hij online heeft ontmoet. Veel van de ondernemers uit de serie vinden die passie in hun bedrijf. Het stikt in De Voorstraat van non-conformistische creatievelingen die de strijd aangaan met grote modeketens en massabedrijven. Bij platenwinkel Plato zit medewerker Willem samen met een muziekfan van het eerste uur op Record Store Day naar een zeldzame vinyluitvoering te luisteren. Verwachtingsvol zitten ze aan de platenspeler gekluisterd. “Je krijgt dadelijk zo’n hele mooie echoënde gitaar erdoorheen in de zwaarste reverse stand,” zegt de klant. Wanneer de gitaarklanken klinken, zuchten ze allebei diep. “Wauw, fantastisch dit.” Dezelfde bevlogenheid zien we terug bij de werkloze Maarten die als vrijwillige kok werkt bij de daklozenopvang om iets terug te doen voor de zwakkeren in onze maatschappij.

Schaduwzijde

Maar Pool durft ook de schaduwzijde van De Voorstraat te laten zien. Want we zien hoe de straat ’s nachts wordt overgenomen door hangjongeren, dealers, verslaafden en dronkenlappen. Wijkagent Barry heeft het er maar druk mee. Toch weet Pool een fijne balans te vinden tussen de zware kost en vrolijke zaken.

Naarmate de afleveringen vorderen, kruisen ook op beeld de levens van de verschillende mensen elkaar. In de achtergrond zien we personen aan wie we eerder zijn voorgesteld. Je herkent ze, voelt bijna de behoefte om ze te groeten. De Voorstraat geeft ons een ontroerende blik achter de ruiten en gevels en dompelt ons tijdelijk in het leven van de ander. Een ding is zeker: na het zien van de serie zal De Voorstraat nooit meer hetzelfde zijn.

De eerste aflevering van De Voorstraat was zondag 16 november om 20:15 te zien op NPO2.

(Tekst Lara van de Sande)

Beelden uit de documentaireserie van de VPRO