Conservator Moderne Kunst Marja Bosma (66) neemt na 33 jaar afscheid van het Centraal Museum. Met haar laatste tentoonstelling ‘Ik ga weg’ laat ze een selectie zien van de kunstwerken die ze voor het museum aankocht en werken van kunstenaars met wie ze nauw samenwerkte, zoals Thomas Huber, Robbie Cornelissen en Ienke Kastelein. In die ruim dertig jaar stond Marja aan de wieg van allerlei tentoonstellingen, van grote internationale namen tot Utrechtse kunstenaars. Zo was onder meer verantwoordelijk voor de eerste solotentoonstelling van Marlene Dumas. Volgens artistiek directeur Bart Rutten zorgde Marja voor “toonaangevende werken” in de collectie.

Hoe voelt het om na al die jaren weg te gaan bij het Centraal Museum?

“Er kwamen een paar dingen samen, of beter gezegd: ze botsten. Een paar jaar voor corona werd duidelijk dat ik MS heb. En toen kwam ook nog de coronacrisis. Het werd steeds minder en daar had ik veel moeite mee. Nu heb ik er vrede mee. Dat komt door die MS. Dat heeft het zo veranderd, omdat ik het gewoon niet meer kan. Langzamerhand ga ik toch richting een rolstoel, maar ik heb vooral veel minder energie. Ik heb voor mijn functie heel veel gereisd en dat kan ik niet meer. Een half jaar geleden heb ik me aangemeld bij revalidatiecentrum De Hoogstraat. Dat heeft me goed gedaan. Het is niet alleen fysiek, maar ook psychisch. Daar heb ik het meer leren accepteren. Mijn vertrek gaat gelukkig langzaam. Ik moet hier nog het een en ander opruimen en afmaken. Deze zomer vertrek ik echt. Ik bouw het langzaam af.”

Hoe was de opening van jouw laatste tentoonstelling?

“Die was overweldigend. Iedereen was er, ik voelde me heel erg vereerd. Een half jaar geleden zag ik er als een berg tegenop. Door de MS kon ik mijn oorspronkelijke functie voor een groot deel al niet meer doen. Ik werkte al veel korter en daarom stelde het gewoon minder voor. Ik wilde daarom eigenlijk helemaal geen toespraken et cetera. Wat moet je dan zeggen? Maar als ik nu op de opening terugkijk, was het fantastisch. De drie directeuren van het museum met wie ik gewerkt heb, Sjarel Ex, Edwin Jacobs en natuurlijk Bart Rutten, hebben alle drie een toespraakje gehouden. Dat was heel fijn en hartverwarmend.”

Ben je blij met de tentoonstelling?

“Ik ben er hartstikke blij mee. Binnen een minuut had ik het verzonnen. Ik heb hier zoveel rondgelopen, daarom kon ik lang niet alle kunstenaars laten zien. Ik laat werken zien van kunstenaars die we hebben aangekocht in het museum, dus het is geen tentoonstelling met bruiklenen. Ik wil laten zien wat we de afgelopen 33 jaar hebben gedaan. En dit is natuurlijk lang niet alles, want het is een kleine ruimte. Het leuke was dat ik er ook nog een boekje bij heb gemaakt. Daarin haal ik een paar herinneringen op. Het kostte me moeite om te schrijven, omdat ik moest kiezen uit veel te veel herinneringen. Ik heb zo ontzettend veel meegemaakt, alleen al het reizen.”

Wat is je bijvoorbeeld bijgebleven van de afgelopen decennia?

“In de jaren 90 had Sjarel Ex, de eerste directeur die ik heb meegemaakt, het idee om tentoonstellingen van het Centraal Museum te laten rondreizen. Dat was natuurlijk vooral de collectie van oude kunst, onder beheer van mijn collega. Maar ik ben ook een paar keer meegegaan als koerier. Die schilderijen gingen dan in kisten en die moesten begeleid worden het vliegtuig in. Je moest zien dat de kisten goed op kratten werden gezet en in de vliegrichting stonden. Eenmaal uit het vliegtuig moesten ze gecontroleerd worden op beschadigingen. Zo ben ik in Chili geweest, maar ook in São Paulo.”

Heb je een favoriet kunstwerk in het Centraal Museum?

“Van begin af aan was een mijn favoriete kunstwerken een klein schilderij van Abraham Bloemaert uit circa 1592: Mercurius, Argus en Io. Het is een mooie voorstelling over een klassiek verhaal. Ook is het schilderij in de loop der tijd veranderd. Bloemaert had een bepaalde soort kleur voor de lucht gebruikt die geleidelijk aan is weggevallen. Verder zit er in mijn laatste tentoonstelling ook werk van Thomas Huber waar ik erg van hou, maquettes in dit geval. En ik vind Frank Halmans een zeer bijzondere kunstenaar. Van hem is zijn Stofzuigerflat te zien. De stofzuiger kan ook echt aan. Het stof komt dan in de appartementen terecht, precies andersom ten opzichte van wat er normaal gesproken gebeurt.” 

Waar ben je trots op als Utrechter?

“Op het culturele leven. Er zijn meerdere musea en galeries. We hebben de grootste Rietveld-collectie ter wereld, de Utrechtse caravaggisten hebben kunstenaars als Rembrandt, Vermeer en Frans Hals beïnvloed en nijntje is wereldwijd beroemd.”

Wat mist Utrecht?

“Een aparte plek voor specifiek Utrechtse kunstenaars, zoals Stedelijk Museum Bureau voor Amsterdam was, het oude Museum Fodor. Nu hebben we het Utrecht Lokaal in het Centraal Museum voor Utrechtse kunstenaars, maar er is zoveel talent in de stad dat een dependance ook niet zou misstaan.”

Wat is jouw mooiste herinnering aan Utrecht?

“Utrecht is heel groen. Ik heb zelf een tuin, maar er zijn ook veel openbare plekken als het Wilhelminapark. En gelukkig is ook onze museumtuin er voor Utrechters in volle glorie, met prachtig hekwerk van Couzijn van Leeuwen. Daarnaast zijn de grachten met hun werfkelders bijzonder en een fijne plek om te vertoeven.”

Wie is jouw favoriete Utrechter? 

“Dat is Dick Bruna. Hij was een geniale kunstenaar. Naast nijntje heeft hij zoveel moois gecreëerd. Het is fijn dat er in de stad niet alleen een nijntje museum is, maar ook een reconstructie van het atelier van Dick  Bruna waarin te zien is hoe hij werkte.”

Utrecht is…

“…te bescheiden. Het is een prachtige stad met een zeer rijk verleden en mooie kunst.”

De tentoonstelling ‘Ik ga weg’ is nog tot en met 21 mei te zien in het Utrecht Lokaal in het Centraal Museum.