Bauhaus? Dit vraagt om een uitleg. Ik kom er later in dit artikel op terug. Laat ik bij het begin beginnen. Digna Weiss wordt in 1943 in Zeist geboren en groeit daar op. Na een vervelende lagereschooltijd, waar ze met haar dyslexie veel werd gepest, mag ze tot haar eigen verbazing toch naar het Jordan Lyceum. Als ze in 1962 met een diploma op zak het lyceum verlaat begint ze in datzelfde jaar een studie aan de Academie voor Beeldende Kunst in Arnhem. Ze studeert er schilderen en grafiek en slaagt in 1967 voor haar eindexamen. De grote wereld wacht.

Al vanaf haar veertiende jaar schildert Digna Weiss en krijgt al jong beeldhouwlessen van Frits Kat (1922-1975), een lokale beeldhouwer. Hij adviseert haar om in Arnhem naar de kunstacademie te gaan. De academie Artibus in Utrecht ligt meer voor de hand, maar de docenten in Arnhem zijn jonger en progressiever. Bovendien woedt er op Artibus een generatieconflict tussen oudere en jongere docenten, hierdoor vallen veel lessen uit en van een goede opleiding is in die jaren nauwelijks sprake. Digna krijgt in Arnhem o.a. les van Peter Struycken (*1939), toen een jong en bevlogen docent, nu een ‘gearriveerd’ kunstenaar. Struycken deelt het gedachtegoed van ‘Bauhaus’, een opleidingsinstituut voor beeldende kunstenaars, architecten en musici dat van 1919 tot 1932 in Weimar, later Dessau en daarna een jaar in Berlijn gevestigd is. Bauhaus streeft naar verbinding tussen beeldende kunst, architectuur en muziek. Bauhaus wil door middel van vorm en kleur een betere wereld scheppen. Ook ijvert men voor een grote maatschappelijke betrokkenheid en verantwoordelijkheid van kunstenaars.

Digna wordt sterk beïnvloed door de lessen van Struycken, maar merkt na haar afgeronde opleiding dat ze geen enkele affiniteit met architectuur heeft. De Bauhaus kleurenleer van Johannes Itten (Zwitserland,1888-1967) volgt ze in de eerste periode na haar opleiding grotendeels wel. Veel primaire kleuren, rood, geel en blauw al dan niet gemengd met een secundaire kleur, oranje, groen en violet. Zelf noemt Digna Weiss haar werk geometrisch-abstract. Cirkels en rechthoeken zijn terugkomende elementen in haar inmiddels grote oeuvre. Digna schildert in reeksen van schilderijen die worden onderbroken door een ‘rustperiode’ waarin ze veel tekent. Het is eigenlijk een aanloop naar een volgende reeks schilderijen

Al tijdens haar studie in Arnhem beschikt Digna over een atelier in Zeist. Het is gevestigd in een oude brouwerij die ooit behoorde aan de Broeder Gemeenschap achter het Slot Zeist. Na haar studie blijft ze daar werken. Ze schildert in die periode voornamelijk met autolakken. Die autolakken blijken een gewild artikel voor dieven die met regelmaat haar atelier bezoeken. Het merendeel van de gebouwen die ooit de broederschap toebehoorden staan in die tijd leeg en worden o.a. gebruikt door autodieven die daar hun gestolen auto’s parkeren en over spuiten. De dure autolakken die Digna voor haar schilderijen gebruikt komen daarvoor goed van pas. In haar latere carrière maken de autolakken plaats voor olieverf.

In 1967 verhuist Digna naar Utrecht, haar atelier in Zeist houdt ze aan. In 1972, na vervelende bedreigingen van de heren autodieven, verhuist ze haar atelier naar de Pauwstraat in Utrecht. Ze neemt het atelier over van de kunstenaar Ton Gouka (*1940). In 1975 verhuist ze met haar man naar een woonhuis in de Mauritsstraat waarin voldoende ruimte is om een kamer als atelier in te richten. Ze maakt er houtsneden en monotypes en schildert.

De maatschappelijke betrokkenheid en verbinding als erfgoed van Bauhaus zoals door Struycken in Arnhem als ware het een geloof werd gepredikt, laat Digna niet los. Ze zet zich dan ook een aantal jaren in voor de ‘Muurkrant’. Die krant was niet meer dan een eenvoudig gedrukte pagina vol met linkse ‘statements’ en wordt her en der op gevels geplakt. Digna wil de ‘Muurkrant’ wel verbeteren, maar dat blijkt niet eenvoudig. Haar goed bedoelde vrijwilligerswerk wordt door de linkse jongeren maar weinig gewaardeerd. Ze eisen bijna dat ze stopt met schilderen, het wordt bestempeld als een op winst beluste kapitalistische bezigheid! Ze zegt de Muurkrant gedag. De muurkrant is inmiddels ter ziele.

Ze wordt via de Beroeps Vereniging van Beeldend Kunstenaars, waarvan ze lid is, commissielid van de Beeldend Kunstenaars Regeling (BKR). Deze (rijks) kunstenaarsregeling, in 1956 in het leven geroepen, was bedoeld om de maatschappelijke onafhankelijkheid van kunstenaars te garanderen. Kunstenaars kunnen via deze regeling hun werken aan het rijk verkopen en zodoende een inkomen genereren. Om voor deze regeling in aanmerking te komen worden kunstenaars geballoteerd, ze krijgen atelierbezoek van een drietal commissieleden die een betreffende kunstenaar op zijn/haar kwaliteit beoordelen. Zelf komt ze voor deze regeling niet in aanmerking omdat haar man, fysisch geoloog aan de Universiteit van Utrecht, een inkomen heeft. In 1987 houdt deze regeling op te bestaan en moeten kunstenaars (na een korte overgangsregeling) hun eigen boontjes doppen.

Digna Weiss is getrouwd en heeft een zoon en een dochter. Ze is sinds 2005 lid van Genootschap Kunstliefde. Ze exposeert met grote regelmaat. Niet alleen bij Kunstliefde, maar ook bij galeries verspreid over Nederland.

In 2007 participeerde zij in een groepstentoonstelling met andere Kunstliefde leden in het Centraal Museum in Utrecht. In 2009 exposeerde zij tijdens een groepstentoonstelling in het Museum For Geometric Art in Dallas USA. Een portretfoto van haar is opgenomen in het nu alleen nog antiquarisch verkrijgbare boekje ‘Beeldende kunstenaars in beeld’ van de Utrechtse fotograaf Max Tosseram (*1944) dat in 1990 verscheen. Digna Weiss is een bevlogen kunstenares, een dag niet geschilderd voelt niet goed. Vanaf haar veertiende jaar schildert ze en ze wil dat wil ze blijven doen. Gelukkig maar, want ze maakt mooie en spannende schilderijen.

www.dweiss.kunstinzicht.nl

Marcel Gieling