Rondleiders van Gilde Utrecht vertellen over verborgen en onbekende plekken in de stad.

Een lange gestalte in brons, herdersstaf, ogen gesloten en een serene glimlach op het gelaat. Adriaan Floriszoon Boeyens, de latere paus Adrianus VI. In zijn tijd een van de belangrijkste spelers op het wereldtoneel. Zonder twijfel de meest invloedrijke Utrechter ooit.

In 1459 in de Brandstraat geboren als zoon van een scheepstimmerman. Adriaan blijkt een hele goede leerling en behaalt in 1491 in Leuven de doctorsgraad in de theologie. Binnen de academische en de kerkelijke wereld rijst zijn ster tot ongekende hoogte. Bovendien wordt hij in 1507 aangesteld als mentor van de dan 7-jarige prins Karel, de latere Karel V. En hiermee begint ook zijn diplomatieke en politieke carrière.

Met paus Leo X en keizer Karel V als broodheren krijgt hij de ene na de andere rol toebedeeld. Diplomaat, raadsman, ‘onderkoning’ van Spanje, bisschop, grootinquisiteur, kardinaal. Adriaan snakt intussen naar de rust van de studeerkamer en geeft in 1517 opdracht een huis te laten bouwen in zijn geboortestad. Daar wil hij zijn oude dag slijten.

Helaas. Problemen in Rome. Paus Leo X is overleden en laat een puinhoop achter. Het lukt de rivaliserende kardinalen maar niet om een opvolger te kiezen. Tot iemand Adriaan kandideert: een buitenstaander, een ervaren bestuurder, en – ook handig – een man van 61. De ideale tussenpaus. Witte rook.

Dapper

Het Vaticaan anno 1522: corruptie, machtsmisbruik, decadentie alom, prelaten die erop los feesten en die baantjes toespelen aan bastaardkinderen. En een lege schatkist.

De nieuwe – dappere – paus stelt al deze wantoestanden aan de kaak en begint ingrijpende hervormingen. En dat heeft hij geweten. Adrianus werd gehaat binnen zijn eigen entourage en bespot door de inwoners van Rome die hem als een barbaar zagen. Van al zijn grote plannen is niet veel terechtgekomen. Na ruim een jaar als paus overlijdt hij in 1523 na een kort ziekbed. Uiteraard gaat meteen het gerucht dat hij vergiftigd is. Niet ongebruikelijk in die tijd. Recent is gebleken dat hij waarschijnlijk is overleden aan de gevolgen van een nierbekkenontsteking.

Het Paushuize is indertijd het grootste privéhuis in de stad. Hij heeft het nooit gezien. En Adriaan zelf is snel in de vergetelheid geraakt. In 1580 ging Utrecht over tot het calvinisme, het katholicisme ging ondergronds. En daarmee verdween Adriaan uit de geschiedenisboekjes. Zo gaat dat. Maar gelukkig: sinds een aantal jaar is deze grote Utrechter weer prominent aanwezig: verheven en ontstegen van de aardse realiteit.