Begraafplaats Sint Barbara, aangelegd in 1875, is de laatste rustplaats van veel Utrechters, bekende en minder bekende. Kunsthandelaar Marcel Gieling komt graag in deze oase van rust met haar de enorme verscheidenheid aan graven die, verspreid over ruim een eeuw, een tijdsbeeld laten zien. Gieling neemt ons mee naar deze bijzondere plek vlakbij het Wilhelminapark en ontrafelt haar geheimen.

Een monument dat bol staat van de symboliek is deze kolossale steen waaruit een traploper is gehakt. Er wordt een loper voor je uitgelegd, tree voor tree, je voetstappen staan erin, hij is blijkbaar al betreden. Dit gedenkteken gemaakt van Serpentijnsteen is donkergroen van kleur en is gedeeltelijk gepolijst.

Zelf had ik voor dit beeld de naam ‘Stairway to Heaven’ in gedachten, maar de kunstenaar heeft het ‘De Loper’ genoemd. De kunstenaar is Karola Veldkamp, zij heeft zich naast haar vrije werk toegelegd op het maken van grafmonumenten en gedenktekens. Ik vind ‘De Loper’ een mooi ontwerp. Het beeld begint smal, waaiert dan wat uit om bij de onderste traptrede, waar nog een halve schoenafdruk zichtbaar is, weer te versmallen. Het beeld eindigt naar boven gericht bij de derde tree heel symbolisch in het luchtledige. Naar de hemel? Wie zal het zeggen? Ik laat het aan uw fantasie.

Karola Veldkamp is als beeldhouwer opgeleid aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam waar zijn in 1977 is afgestudeerd. Na haar afstuderen heeft zij behoorlijk aan de weg getimmerd. Beelden van haar hand zijn aangekocht door particulieren, bedrijven maar ook door diverse steden, onder andere in Amsterdam Haarlem en Heemstede.

Sinds 1995 ontwerpt zij grafmonumenten en voert ze ook uit, de beelden die zij maakt nodigen uit om naar terug te keren. Naast monumenten maakt zij ook urnen in opdracht en biedt zij nabestaanden de mogelijkheid om onder begeleiding in haar atelier een gedenksteen of urn te maken. Kennis overdragen is ook een kunst, dat doet zij niet alleen in haar atelier maar, in deeltijd ook aan de Hogere School van de Kunsten (HKU) in Utrecht

Sinds de jaren zestig is er een ontwikkeling gaande om op begraafplaatsen persoonlijker gedenktekens te (mogen) plaatsen. Het gietijzeren kant-en-klaar kruis of een treurende Maria als typisch christelijk symbool maakt steeds vaker voor uitingen die op de persoon zijn gericht. Op een begraafplaats als Sint Barbara is de verscheidenheid aan monumenten de laatste jaren enorm toegenomen. Nabestaanden vragen vaker dan voorheen een kunstenaar om een persoonlijk ontwerp te maken. Er zijn dan ook tamelijk veel kunstenaars die zich in het maken van grafkunst zijn gaan specialiseren.

In mijn vorige columns schreef ik al vaker over de brede keuze aan materialen en steensoorten waaruit een keuze voor een gedenkteken kan worden gemaakt. De steensoort die voor dit monument is gebruikt is Serpentijnsteen. Deze steensoort is afkomstig uit Afrika (Zimbabwe) en miljoenen jaren oud. Serpentijnsteen kent verschillende kleurgradaties, variërend van licht- tot donkergroen. Ook is er een verschil in hardheid. De donkergroene variant is harder dan de lichtere kleuren en zeer geschikt voor toepassingen in de buitenlucht.

Dit gedeeltelijk gepolijste en gedeeltelijk geruwde monument is een fraai voorbeeld hoe grafkunst kan worden toegespitst op persoonlijke wensen van de nabestaanden. Misschien kan ik u wel verleiden tot een wandeling in dit monumenten hof en oase van rust in Utrecht-Oost.