Na jaren als manager te hebben gewerkt van verschillende bands, begon Jaap van de Klomp begin jaren ‘90 een nieuw leven als fotograaf. DUIC bracht een bezoek aan zijn fotostudio aan de Oudegracht. Een gesprek over Facebook, jazzclub Persepolis en de hoogtijdagen van de Utrechtse jazzscene. “De opwinding die ik toen voelde als ik naar een concert ging, is verdwenen.”

“Ik sta anders in het leven dan veel van mijn leeftijdsgenoten. Ik heb geen gezin, geen kinderen, geen ballast. Ik kan daardoor doen wat ik zelf wil.” Aan het woord is de 73-jarige Jaap van de Klomp. De Utrechtse fotograaf zit in een stoel op het balkon van zijn appartement aan de Oudegracht. We zitten in de schaduw. Het is erg warm vandaag.

Jaap – grijze baard, zwarte spijkerbroek, blauw T-shirt – is nieuwsgierig van aard. Dus toen het internet begin jaren ‘90 opkwam, kocht hij meteen een computer. “Ik wilde weten wat het was: internet.” In april 2012 maakte hij een profiel aan op Facebook. “Ik plaatste foto’s van de kunst die ik in de loop der jaren verzameld heb en foto’s uit de tijd van Persepolis.”

Al snel stelde Jaap zichzelf de vraag: wat kan ik met Facebook nog meer doen? “Hardop zei ik: Face…Book. Ik bedacht dat het leuk zou zijn om mensen te fotograferen met hun favoriete boek voor hun hoofd.”

Jaap vroeg één van zijn modellen voor een proefopname. Het werd de eerste foto van de ‘Face Book-serie’, waarvoor Jaap inmiddels 580 boekenliefhebbers heeft geportretteerd. “Nu ben ik bezig met nieuwe projecten. Het is momenteel wat rustiger. Ik kan namelijk maar één ding tegelijk.”

The Dutch Swing College Band

Jaap van de Klomp is geboren in 1940 in Utrecht, maar groeide op in Maartensdijk en het Noord-Hollandse Zuid-Scharwoude. Als tiener kwam hij in aanraking met jazzmuziek, door een radioprogramma van de VARA waar hij elke zaterdagmiddag naar luisterde. “Het was voor mij het hoogtepunt van de week. Verder was er niet veel te doen.”

Jaap vond het een vervelende tijd. “Eigenlijk was het gewoon héél saai, de Nederlandse muziek. In Amerika had je Nat King Cole en Frank Sinatra, geweldig… Een vriend wees mij op The Dutch Swing College Band. Dat was pas opwindend! Dansmuziek? Zeker, maar dansen kon ik toen nog niet.”

In 1964 verliet Jaap zijn ouderlijk huis en verhuisde naar Utrecht. Via cafébaas Willem Slok bemachtigde hij een zolderkamer in de Voorstraat. “Ik heb het zelf nog ingericht en verbouwd tot iets bewoonbaars. Het was boven een dancing: Club 23 heette het.”

De Espressobar

In die jaren ging Jaap regelmatig naar De Espressobar onder Hotel Smits, een verzamelplaats voor Utrechtse jongeren. In 1957 hadden zij in een schuur in de Grasstraat de Modern Jazz Club Persepolis opgericht. Jaap werd een fervent bezoeker en al snel zat hij in het bestuur.

Jaap herinnert zich een krantenbericht, over de Amerikaanse saxofonist Dexter Gordon. “Hij speelde in een Club in Kopenhagen. Naar Nederland kwam hij niet: er waren hier te weinig goede jazzclubs.” Jaap probeerde Dexter Gordon naar Utrecht te laten komen, wat hem lukte. “In 1963 trad hij op onze jazzkelder. Er speelden daar altijd hele goede Nederlandse jazzmuzikanten. Rita Reys bijvoorbeeld, Pim en Ruud Jacobs, Cees See, Herman Schoonderwalt, Theo Loevendie, Mischa Mengelberg, Toon van Vliet en vele anderen.”

Het was de bloeitijd van de jazz, zegt Jaap, nadat hij twee glazen limonade heeft gehaald. “Veel had je niet nodig in die tijd. Kleedkamers bestonden er nauwelijks. Het publiek zat dicht op het podium. Je kon de muzikanten bijna ruiken.” Na Dexter Gorden lukte het om meer Amerikaanse jazzgrootheden naar Nederland te halen. Bijvoorbeeld jazzsaxofonist Johnny Griffin. “Ik organiseerde een tournee langs verschillende Nederlandse jazzclubs. Daarnaast konden we hem ook een tv- en een radio-optreden aanbieden.”

In 1967 was Jaap als manager van het Misha Mengelberg Kwartet aanwezig op het Amerikaanse Newport jazzfestival. “We waren de enige Nederlanders daar. Alle Amerikaanse jazzgrootheden leefden toen nog: Miles Davis, John Coltrane, Duke Ellington, Thelonius Monk. Ik heb ze allemaal gezien, ongelofelijk was dat.”

Een manier van leven

De intensiteit waarmee jazz toen werd uitgevoerd, bestaat nu niet meer, zegt Jaap, terugkijkend op de jaren ‘50 en ‘60. “Het bezoeken van een jazzconcert was een sensatie. De avonden in Persepolis werden goed bezocht, soms door meer dan 250 jongelui. Het zat dan mudjevol.” Het ging bij jazz niet alleen om de muziek, volgens de oud-tourmanager. “Het was een manier van leven, waar ook kunst en literatuur bij hoorde.”

Jaap vond het heel fijn om dichtbij de jazzmuzikanten te zijn, om naar hun muziek te luisteren. De ambitie om zelf jazzmuzikant te worden, heeft hij nooit gehad. “Daar had ik het talent ook niet voor.”

Of hij nog wel eens naar een jazzconcert gaat, bijvoorbeeld in het Bimhuis in Amsterdam? Tegenwoordig vrijwel niet meer, is het antwoord. “De spanning en opwinding die concerten mij vroeger gaven, is verdwenen. Ik kijk liever naar oude beelden van live-optredens op YouTube. Daar beleef ik meer plezier aan.”

Sieraden of colablikjes

Begin jaren ‘90 hield Jaap de muziekwereld voor gezien en begon hij steeds meer te fotograferen. “Dat vind ik sowieso heel leuk. Of het nu mensen, sieraden of colablikjes zijn. In de eerste jaren had ik veel zwangere vrouwen voor mijn camera. Door de opkomst van digitale camera’s is dat nu wel voorbij. Iedereen maakt zulke foto’s tegenwoordig zelf. Het is niet anders.”

Als jazz zijn eerste passie was, dan is fotografie zijn tweede passie. “Het liefst werk ik vanuit thuis. Hier heb ik een rechthoekige kamer en kan ik heel makkelijk rollen papier ophangen.” Aan straatfotografie doet Jaap niet. “Dan moet je op mensen afstappen, ongevraagd foto’s maken, voordringen. Dat kunnen andere fotografen beter dan ik.”

Jaap van de Klomp heeft twee fotoboeken uitgebracht: One Night Stand en Jazz Lives. Voor dat laatste boek fotografeerde hij de graven van tientallen Amerikaanse jazzgrootheden. Meer van zijn eigen werk is te zien op zijn website.

Tekst: Martijn Nobel | Foto’s: Jaap van de Klomp