Een pijl op een transformatorhuisje naast Cultuurcentrum Parnassos in de Kruisstraat wijst de weg naar de Tivolituin. De tuin is een initiatief van de buurtbewoners om de ruimte achter de voormalige Rijks HBS een nieuwe bestemming te geven. Zij hebben de tuin ingericht en ze doen ook het onderhoud.

De naam verwijst naar een tuin die hier in de negentiende eeuw was en werd begrensd door de Nachtegaalstraat, Wittevrouwensingel en Kruisstraat. In het gebied buiten de singels was nauwelijks bebouwing en het waren geliefde locaties voor uitspanningen.

De geschiedenis van Tivoli begint in 1828 wanneer amateurviolist, dansleraar en kastelein Cornelis van Leeuwen aan de Kruisstraat een park met koffiehuis opent. Hij noemt het Tivoli. Op dit terrein worden feesten, kermissen maar ook concerten gegeven door het schutterij-orkest, een harmonie- en symfonieorkest.

In 1841 komt het park in bezit van de buurman, hoogleraar zoölogie Van Lidth de Jeude, die het samenvoegt met zijn enorme tuin en er een dierentuin van wil maken. De gemeente vindt dat niet zo’n goed idee. De Van Lidth de Jeudestraat herinnert aan deze man.

Onder de volgende eigenaar groeit het park Tivoli uit tot een populair ontspanningsoord.

Er wordt in 1871 een nieuwe concertzaal in gebruik genomen, de Parkzaal, waar het Utrechts Stedelijk Orkest concerten geeft. Het orkest is voortgekomen uit het schutterij-orkest en is populair bij een groot publiek, dat wil zeggen ‘alle standen der fatsoenlijke bevolking’. Een portier bij het hek ziet erop toe dat er geen ongewenste gasten binnenkomen. Het publiek zit aan tafeltjes te roken en te praten. Er was plaats voor 1.200 personen.

Aan het eind van de negentiende eeuw laat dirigent Wouter Hutschenruyter van het USO vaste stoelenrijen plaatsen en biedt de zaal plaats aan 2.700 bezoekers. Verder is roken nu verboden en mogen er geen consumpties meer worden gebruikt.

Poppodium

In het begin van de twintigste eeuw zet het verval in door exploitatieproblemen. In 1931 volgt nog een opknapbeurt maar na de oorlog zet het verval snel door en wordt besloten tot sloop. In 1955 wordt een houten Tivoli, voor een verwachte overbruggingsperiode van drie jaar, op het Lepelenburg neergezet. De tijdelijkheid van dit gebouw komt tot uitdrukking door het rondom een boom te bouwen. Intussen wordt er op het Vredenburg een nieuw muziekcentrum gebouwd.

Het Comité Tivoli Tijdelijk kraakt het houten concertgebouw en eist geld voor een poppodium. Pas op 26 januari 1979 wordt Muziekcentrum Vredenburg geopend. Op 7 maart van dat jaar brandt het houten noodgebouw tot de grond toe af.

Na bezetting van verschillende panden lukt het de actievoerders in 1981 het NV Huis aan de Oude Gracht te bemachtigen, waar popcentrum Tivoli tot stand komt. In 2014 verhuist Tivoli naar het nieuwe muziekcentrum: TivoliVredenburg.

gildeutrecht.nl