Nieuwe monumenten 1970-2000: Het Gildenkwartier van Hoog Catharijne Nieuwe monumenten 1970-2000: Het Gildenkwartier van Hoog Catharijne

Nieuwe monumenten 1970-2000: Het Gildenkwartier van Hoog Catharijne

Nieuwe monumenten 1970-2000: Het Gildenkwartier van Hoog Catharijne
Gildenkwartier in aanbouw, 1977 (Wim Uilenbroek, Het Utrechts Archief)
Welke gebouwen zijn kenmerkend voor de periode 1970-2000 en bijzonder genoeg om bewaard te blijven? Nadat de afgelopen jaren monumenten uit de wederopbouwtijd zijn aangewezen, wordt nu een lijst gemaakt van mogelijke nieuwe gemeentelijke monumenten uit de jaren zeventig, tachtig en negentig. In 2020 bespreekt Arjan den Boer in elke DUIC Krant een gebouw uit deze periode.

Welke gebouwen zijn kenmerkend voor de periode 1970-2000 en bijzonder genoeg om bewaard te blijven? Nadat de afgelopen jaren monumenten uit de wederopbouwtijd zijn aangewezen, wordt nu een lijst gemaakt van mogelijke nieuwe gemeentelijke monumenten uit de jaren zeventig, tachtig en negentig. In 2020 bespreekt Arjan den Boer in elke DUIC Krant een gebouw uit deze periode.

Als er iets kenmerkend is voor Utrecht dan is het wel Hoog Catharijne. Het Radboudkwartier en Boven Clarenburg werden in 1973 geopend, maar waren in de jaren zestig ontworpen. Al snel volgde het Godebaldkwartier, dat toen trouwens nog niet overdekt was. Het Gildenkwartier — waar nu de Mediamarkt zit — kwam eind 1977 gereed en had een heel andere bouwstijl. Zoals de Telegraaf schreef: ‘door veranderde architectonische ideeën maakt het nieuwe deel niet zo’n massieve indruk’.

Hoewel de ontwikkelaar en architect dezelfde waren, was de tijdgeest veranderd. De stemming sloeg om door protesten tegen de singeldemping en sloop van het Jugendstil-gebouw ‘De Utrecht’. Grootschalige nieuwbouw bleek niet persé vooruitgang. Een nieuwe generatie architecten paste het structuralisme toe, een bouwstijl met oog voor de menselijke maat. Ze deelden grote bouwvolumes op in kleinere onderdelen, verbonden door lage tussenruimtes. Na veel discussie werd het ontwerp van Herman Hertzberger gekozen voor Muziekcentrum Vredenburg. Daar hoorde een voetgangersvriendelijk plein bij zonder de geplande autoweg over het Vredenburg en Achter Clarenburg.

Honingraat-patroon

Terwijl het puin van ‘De Utrecht’ werd geruimd en de palen voor het muziekcentrum geslagen werden, ontwierp Goof Spruit (1921-2018) het Gildenkwartier. Hij was een van de drie hoofdarchitecten van Hoog Catharijne. De ‘lintvormige struktuur’ van het Godebaldkwartier en Boven Clarenburg verruilde hij voor geschakelde paviljoens in een honingraat-patroon. De bouwhoogte werd beperkt zodat de Domtoren zichtbaar bleef vanaf de Vleutenseweg, maar ook om ‘het complex beter te kunnen laten afvloeien naar het niveau van de aangrenzende stad’. In plaats van glas en beton kreeg het Gildenkwartier baksteen als gevelbekleding, mede gezien ‘de eis tot een energiebewust ontwerp’.

De verschijningsvorm was anders, maar de opbouw vergelijkbaar: een onderbouw voor parkeren en logistiek, een verhoogd winkelniveau en een bovenbouw met kantoren en appartementen. Het Gildenkwartier telde 26 winkels, 40 ‘dakterraswoningen’ en daartussenin 25.000 m² kantoorruimte voor de Rabobank. De tweekamerappartementen ‘Gildeveste’ boden ‘een prachtig panorama en beschikken over royale balkons, dubbele beglazing, luxe keuken en geluiddempende voorzieningen’, volgens een advertentie. De appartementen kregen donkergroene gevelplaten; dakterrassen gaven het complex een groene uitstraling.

Het Gildenkwartier lijkt op betonnen pijlers te staan, waarbij het onderste niveau inspringt. Zo ontstond een halfoverdekte looproute langs het Smakkelaarsveld. Volgens de architect is ‘gestreefd naar een verzorgde en aantrekkelijke sfeer ten gerieve van de voetganger’. Er waren oorspronkelijk meubelshowrooms, later kreeg de ‘plint’ een gesloten karakter.

Singelborgh, 1977 (Wim Uilenbroek, Het Utrechts Archief)

Bijzonder onderdeel van het Gildenkwartier vormt Singelborch, een kantoorgebouw op de hoek van Catharijnebaan en Stationsstraat. Verzekeringsmaatschappij AMEV (voorheen ‘De Utrecht’) wilde zich onderscheiden van de rest. Daarom kreeg Singelborch geen baksteenbekleding maar ‘een ijle, witte metalen schort-gevel’, overigens ook omdat er balkons nodig waren voor het glazenwassen.

Bruine klomp

Het is opmerkelijk dat het kleinschalig bedoelde Gildenkwartier tegenwoordig zo weinig geliefd is. Velen vinden het een lelijke bruine klomp die eigenlijk gesloopt zou moeten worden. En dat terwijl donkere bakstenen juist in de mode zijn. De afkeer zal deels historische redenen hebben: de sloop van het gebouw ‘De Utrecht’ op deze plek en de herinnering aan de ‘junkentunnel’.

Het nieuwe Hoog Catharijne heeft inmiddels alle herinneringen aan de jaren zeventig uitgewist of verstopt achter glanzend glas en glimmende natuursteen. Ook het Gildenkwartier moet eraan geloven. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan een nieuwe ‘plint’ van zwarte natuursteen en enkele hoge ruiten. Deze ingreep is niet alleen om er vierkante meters bij te snoepen, maar zou ook de ‘dode’ onderkant tot leven brengen. Gevolg is wel een allegaartje aan bouwstijlen. Ook de lichte gevel van Singelborch is half achter de plint verdwenen. Door de overdekking van de Stationsstraat is het voorheen deels vrijstaande Gildenkwartier vastgekoekt aan de rest van Hoog Catharijne, terwijl het Stationsplein en Vredenburg juist werden ‘losgeknipt’.

Komt het Gildenkwartier in aanmerking als nieuw monument? Bettina van Santen, architectuurhistoricus bij de gemeente Utrecht die bezig is met de inventarisatie: ‘Het is dankzij de afwijkende vormgeving een heel eigen onderdeel van Hoog Catharijne, typerend voor de veranderende visie op architectuur en stedenbouw in de jaren zeventig. Recente ingrepen hebben de opzet echter nogal aangetast. Maar we nemen zeker een onderdeel van Hoog Catharijne mee, bijvoorbeeld het Stiltecentrum in het Godebaldkwartier. Niet alleen uniek als religieus erfgoed, maar ook architectonisch een pareltje.’

De nieuwe plint (Arjan den Boer)

In de serie ‘Nieuwe monumenten 1970-2000’ bespreekt Arjan den Boer gebouwen die eventueel in aanmerking komen als nieuwe gemeentelijke monumenten; ze zijn dat dus nog niet. De gemeente Utrecht rondt eind 2020 een inventarisatie af, waarna besluitvorming zal volgen.

Arjan den Boer

Arjan den Boer

Arjan den Boer is publicist over geschiedenis, design, monumenten en architectuur. Voor DUIC schrijft hij dit jaar over verdwenen villa's in Utrecht.

Profiel

39 Reacties

Reageren
  1. Katja

    Dat donkerbruine gebouw ís gewoon lelijk.

  2. Jasper

    Als ze nou die bruine bakstenen zwart maken, wordt het een beetje een te pruimen geheel. Nu slaat het als een tang op een varken of al draagt een plint een gouden ring het geheel is een lelijk ding…

  3. Gerard Brugmans

    Om misverstanden te voorkomen: die monumentenlijst gaat niet over mooi of lelijk, maar over kenmerkend voor een bepaalde periode. En dat zijn die HC 1.0 gebouwen natuurlijk allemaal wel. Wat er nu allemaal bij elkaar wordt geknutseld aan HC 2.0 gebouwen komt over een paar decennia dan ook weer op de lijst. Als afschrikwekkend voorbeeld, “Ter Leering ende Vermaeck” van wat men in onze tijd allemaal overhoop haalde, en als bewijs van het voortdurende onvermogen om voldoende weerstand te bieden tegen de trieste opvattingen van de vastgoedbranche.

  4. Herman

    Ook al.ziet dit deel van HC er anders uit, de overeenkomst is en blijft dat het foeilelijk is. Ook met plint.

    Op moment dat CU 2050 ofzo in beeld komt, alsnog slopen die handel.

  5. wollie

    laatste foto: rabobank had wel een gevelreiniging mogen aanbieden als dank voor jarenlang gebruik van het pand. hopelijk volgt een poetsbeurt alsnog. verder vooral behouden, als goed voorbeeld van een slecht voorbeeld…

  6. Kees

    Ach ja

    bij oplevering zag HC 1 er ook helemaal hip en happening uit (en schoon en mooi); echter zonder onderhoud en met rare en onlogische verbouwingen (en junks en door ontwerpfouten) razendsnel verloederd.

    Ik vrees dat dit met de nieuwe versie van HC nog sneller gaat gebeuren. Gewoon, omdat het een zeer lage bouwtechnische kwaliteit heeft (zeer slecht in elkaar gezet) en het qua ontwerp waarschijnlijk zeer snel gedateerd gaat aanvoelen. Als er op het onderhoud bezuinigd gaat worden (gaat vast gebeuren over een paar jaar), dan blijft er weinig van over.

    En dan zijn we weer terug waar het allemaal mee begon, ook met dezelfde problemen, maar wel 80 miljoen ofzo aan belastingeld leger.

  7. G.H.

    Als dit wangedrocht op de Monumentenlijst komt te staan betekent dat dat het nooit meer gesloopt gaat worden. Just saying.

  8. Fred

    By far het lelijkste, meest afschuwelijke, pijn aan de doende gebouw van Utrecht-centrum. H

    Utrecht CS is totaal onzichtbaar weggemoffeld achter deze lelijke kolos. Vergelijk dat eens met de ruimtelijkheid rond Rotterdam Centraal…

  9. Massegast

    Het is wel makkelijk roepen: slopen die handel! Maar het betekent wel kapitaalvernietiging. Riek Bakker wilde het in haar UCP-plannen ook slopen en er een hellend stationsplein van maken. Kosten toen: 100 miljoen Euri. Zo simpel is dat slopen dus niet. Het complex is wel toe aan een enorme opknapbeurt. Zowel binnen (het staat stijf van de asbest), als buiten. Na zo’n opknapbeurt zouden de meningen weleens kunnen veranderen….denk ik.

  10. Marko

    Ik vond Singelborch altijd een opvallend element in het geheel. Beetje space age design. Dat zou nu juist weer gewaardeerd moeten worden, zou je denken.

    En de appartementen bovenop Gildenkwartier zijn ook bijzonder. Het is erg zonde dat men over de jaren heen het exterieur zo heeft laten verloederen waardoor het er treurig, goedkoop en afgeleefd uit zag.

    De nieuwe zwarte plint is een zwaktebod en doet afbreuk aan eigenlijk alles. Het is onherstelbaar verknoeid.

  11. Bart

    Het is natuurlijk niet alleen een lelijk gebouw het is ook nog eens verschrikkelijk slecht onderhouden. Vergelijk die foto van 1977 even met nu. Ik denk dat het al een boel uitmaakt als iemand eens even een hogedrukspuit eroverheen haalt en de boel een likje verf geeft. Of is die foto uit 1977 echt totaal niet kleur correct? Ik zie ook wel dat de foto behoorlijk aan de fletse kant is maar het verschil is wel echt absurd. Oprechte vraag, want dat is echt jaren voordat ik geboren moest worden.

  12. Kadoendra

    Als je visueel met dit soort goedkope projectontwikkelaars bouwsels wordt geconfronteerd is het raadzaam om een zeer goede letselschade advocaat in de arm neemt!

    Wat echt een nieuw monument was was het kleine gebouwtje wat tot midden jaren ’80 naast de Neude flat stond.
    Bij dit gebouwtje, genaamd “De Windhoek”, verkochten ze hele lekkere biologische broodjes.
    Het gebouwtje was ontworpen door de beroemde architecten Ton Alberts en Max van Huut.
    Maar de eigenaars van het gebouwtje kregen problemen met gasten van de gemeente en daarom staat er nu naast de Neude flat een enorm lelijke plastic vreetschuur.

    https://nl.wikipedia.org/wiki/Architectenbureau_Alberts_en_Van_Huut
    https://nl.wikipedia.org/wiki/Het_Zandkasteel_%28gebouw%29

  13. n Utrechter

    Zoals veel Utrechters al heel lang hebben gezegd, HC had nóóit gebouwd mogen worden!

  14. D.

    Deel van de plintbebouwing krijgt een superlaag plafond. Ben benieuwd of dit wel verhuurd kan/gaat worden.

  15. VincentZ

    Ik ben het helaas eens (helaas want ik pijnig wekelijks mijn ogen aan dit gedrocht) met de meeste reacties. Wat mij betreft is het gehele blok tot aan het Moreelse park een lelijk gezwel dat je beter kunt verwijderen. Een voorbeeld van stadsverwoesting zonder dat er bommen aan te pas kwamen.
    De bak en gevelstenen die momenteel in mode zijn, zijn inderdaad donker maar vaak dieprood of purper tot zwart en hebben een diepe kleurintensiteit. Veel meer verzadigd dan de bruine stenen van het Gilde Veste. Die vergelijking gaat wat mij betreft mank, het is eerder de trespa van de jaren zeventig en gaat nooit mooi gevonden worden.
    Verder : er zijn genoeg jaren zeventig panden die wel op de lijst kunnen. Ik ben geen voorstander van monument plaatsing omdat het een brute ingreep en tijdsbeeld verhaald . Dan had de gedempte Singel cq korste snelweg er zeker ook op gemoeten.

  16. wollie

    wie heeft trouwens dat ‘THE MALL’ op de plint bedacht? een zielloze millennial die zichzelf ‘city marketeer’ noemt? *pakt een teiltje*

  17. Rinke Doornekamp

    Het gebouw De Utrecht, Het station van Van Ravesteyn , De fraaie huizen langs de Catharijnesingel en in de zijstraten van de oude Stationswijk ontworpen door Jan David Zocher. Alles gesloopt t.b.v. het foeilelijke Hoog Catharijne, waar hebben we het dan noch over…?

  18. Wim Barmentloo

    @Rinke Doornekamp Ja hoor. De Singel was aan de buitenkant mooi. Een stukje Leidsekade ook (incl De Utrecht) maar wat er achter lag verborg het kwaad van de 50/60er jaren. Verpauperde logementen, opiumkits en verder heel veel armoede etc. Die verpaupering heeft Zocher niet meegemaakt maar gelukkig zijn er nogal wat getuigenissen over die naoorlogse periode die er niet om liegen, Het station van Ravesteyn. Had het in Meppel gelegen ja dan had de gebruikswaarde mee kunnen gaan. . Het voldeed aan niets meer, te klein, geen ruimte voor infrastructuur. Onlogische structuur etc, etc. Dankzij HC etc kent jouw en mijn binnenstad een ongekende bloei Ik ken de binnenstad nog toen de werven er haveloos bij lagen op de Oude Muntkelder na en dwaalichten als Feuchtinger/ Kuipers nadachten over trams door de gedempte OudeGracht. Er zal veel mis zijn geweest met het oude Hoog Catharijne maar het heeft mijn binnenstad een vitalisering gegeven die je nergens aantreft.

  19. Ton

    Een grondige schoonmaakbuurt heeft nu zeker prioriteit.

  20. Joas

    @ Wim Barmentloo

    Hetgeen jij beschrijft geldt voor alle oude historische binnensteden en zo’n beetje alle oude stationsbuurten. Niet alleen in Nederland.

    Toch zie je dat andere historische steden hele andere plannen gemaakt hebben en ook (misschien nog wel meer) tot bloei zijn gekomen. Zonder een gedrocht van een Hoog Catherijne. Hoog Catherine heeft echt niet voor een bloei van Utrecht centrum gezorgd. Andere historische steden hebben vaak verpauperde en verloederde buurten opgeknapt en gerenoveerd. Sociale problemen staan los van gebouwen die wel degelijk potentie kunnen hebben. Daarvoor hoef je ze niet af te breken.

    En natuurlijk had het oude station meegenomen kunnen worden in een ontwerp voor een nieuw station. Misschien was het gebouw te klein, maar er had toch een hal naast gebouwd kunnen worden (?), die qua architectuur aansloot en daarmee had het oude gebouw een andere functie kunnen krijgen? Het had echt niet plat gehoeven hoor.

  21. Karin

    @ Wollie

    De makretingjongens en meisjes van Kleppierre zijn eerder bomers dan Millenials hoor. Maar dat even terzijde.

    Directie al helemaal.

    Grote kans dat dus 50 plussers verantwoordelijk zijn voor: Hoog Catherijne “The Mall”.

  22. Kadoendra

    @Wim Barmentloo

    “het heeft mijn binnenstad een vitalisering gegeven die je nergens aantreft”.

    Waar het gelijk bij de bouw van Hoog Catharijne enorm mis is gegaan is dat het toen geheel overgelaten is aan een projectontwikkelaar die kosten heeft zitten besparen door praktisch de hele handel te laten ontwerpen door een goedkope architect.
    Dus qua constructie was het allemaal prima, alleen qua architectuur was het waardeloos.
    Een stad kan zich onderscheiden van een andere stad door op een wijze manier om te springen met zijn spraakmakende en goede architectuur en dit ook weer aan weet te vullen met nieuwe spraakmakende en goede architectuur die op zijn beurt weer omgeven moet worden met een aantrekkelijke openbare ruimte.
    Deze visie was toentertijd totaal niet aanwezig bij de projectontwikkelaar van Hoog Catharijne.
    Dus wat jij “vitalisering” noemt is eigenlijk uitgedraaid op het slechts bouwen van lelijke winkelschuren door een op slechts geldbeluste projectontwikkelaar.
    Overigens is de besparing die de projectontwikkelaar toentertijd heeft weten te realiseren nu een grote kostenpost.
    Goedkoop is vaak duurkoop.

  23. Marc

    Dit monstrum is het bewaren niet waard. Het toont slechts het failliet van de architectuur uit die periode aan. Belachelijk dat we heel het stationsgebied verbouwen maar juist dit karbonkel laten staan. De sloophamer erin!

  24. Perry

    Ik lach om die op mode gebaseerde waarderingen van architectuur maar ik treur om de woede en haat emoties erbij. Zo ging ook toen de Eifeltoren was gebouwd. In veler ogen was het een metalen onding, gelukkig bedoeld om na 20 jaar te slopen.
    Iets mooi of lelijk vinden is zeer tijd en context gebonden. Het is daarmee een onbruikbaar criterium voor een duurzame lijst.
    De uitdaging voor een monumentenlijst ligt erin te bepalen wat representatief en uniek is voor een bepaalde periode of situatie. Dat is moeilijk voor gebouwen waarover de collectieve groepsmening dan eens de ene en dan weer de andere kant op uitslaat.
    Net als de Neudeflat hoort Gildeveste op de duurzame monumentenlijst. Liefst voordat alle achthoekige bouwvormen “mooi strak” zijn “gemoderniseerd”.

  25. Wim Barmentloo

    @Joas Misschien moet je eerst eens de geschiedenis van verkeersplan Feuchtinger, t/m nu lezen voordat je reageert. Vereniging Oud Utrecht heeft daar heel lezenswaardige verhalen over. Overigens ken ik geen andere steden die een vergelijkbare ontwikkeling zoals Utrecht hebben gehad. Sterker nog Utrecht is na Stockholm meest innovatieve, competitieve stad en stadsregio in Europa.
    @Kadoendra De plannen voor het oude HC dateren uit eind 50er jaren. Toen éénmaal de bouw startte ( opgehouden door het met visie en durf ingrijpen van Marga Klompé) en slechts enkele durfnotabelen, o.m. (Pieter dHondt) uit de stad die dwars gingen liggen voor het verkeersplan Feuchtinger/Kuipers). Hoog Catharijne heeft toen allerlei architectuurprijzen gekregen en heeft model gestaan. Maar we praten over een naoorlogse periode waarin overal geschiedenis en oude meuk betiteld werd als dwarsligger voor de toekomst. Het is gemakkelijk en onterecht om nu 60 jaar later af te geven op toen overal aanwezige visie op bouwen. Er was toen simpelweg bij de burger geen enkel besef over de historische waarde van binnensteden, nergens overigens. De binnenstad heeft toen onder bezielende aansturing van wethouder Hartevelt zelf gekozen voor vitalisering van de binnenstad. Een dagtrip (NS) HC groeide uit tot een dagtrip (NS) Utrecht. En plukte de vruchten van de bezoekers.

  26. wollie

    @karin utrecht blijft een studentenstad, de eerste drie en de laatste letter zullen wel gauw sneuvelen

  27. Kadoendra

    @Perry

    Om de Eiffeltoren als voorbeeld te geven voor jouw betoog is wel een heel slecht voorbeeld want ingenieur en architect Eiffel wordt heden ten dagen gezien als een zeer goed ingenieur en architect en goed gaat dus ook op voor zijn creaties.

  28. Rinke Doornekamp

    Beste Barmentloo. Ik wil er dit wel over zeggen de gemeente heeft indertijd de stationswijk bewust laten verloederen i.p.v. dat men het had gekoesterd en waar nodig restaureren. Dat in combinatie met een echt goed stedebouwkundig ontwerp, met behoud van de waardevolle elementen. En omdat de gemeente het expres naar de … heeft geholpen
    had men een excuus om alles te slopen en Betonboer Bredero zijn gang te laten gaan. Een gemiste kans om van deze buurt iets moois te maken.

  29. Ton

    @ Kadoendra. Dat is precies wat Perry zegt: ‘heden ten dagen’. Maar dat lag 100, 120 jaar gelden heel anders. We vonden windmolens toen ook lelijke achterhaalde bedrijfsgebouwen.

  30. Kadoendra

    @Ton

    “We vonden windmolens toen ook “LELIJKE” achterhaalde bedrijfsgebouwen”.

    Nee, die gedachte speelde er niet, ze waren niet meer nodig door de nieuwe technieken en dat slechts is de reden dat veel historische gebouwen gesloopt worden of gesloopt zijn.

    Denk b.v maar aan de Utrechtse stadsmuren, die zijn slechts gesloopt omdat ze niet meer functioneel waren.

    Wat een groot gevaar voor historische gebouwen is is het moment dat ze niet meer functioneel zijn in combinatie met nog niet genoteerd op de monumentenlijst.

    Dat Perry een vergelijk maakt met de Neude flat en het Het Gildenkwartier van Hoog Catharijne kan ik begrijpen, maar de Neude flat belichaamd de stedenbouwkundige geschiedenis van het begin van de bouw van kantoren in de stad Utrecht.

    Uiteraard maakt ook het Gildenkwartier deel uit van het stedenbouwkundig bouwproject van Hoog Catharijne.
    Maar de vraag blijft of iets interessant is wat nooit interessant is geweest.

    Wat betreft interessant kan ik je melden (zie mijn verdere bovenstaande bericht) Dat de wisselwerking van het kleine gebouwtje van de “De Windhoek” naast de Neude flat enorm interessant was!
    Want het kleine gebouwtje van “De Windhoek” was ontworpen door zeer goede architecten en de architect van de Neude flat is een minder goede architect.
    Door o.a de wisselwerking van groot en klein in de verschillende architectuur was dat echt een plekje waar spraken was van de Ziel van Utrecht.

    Dat het gebouwtje van de “De Windhoek” plaats heeft gemaakt voor een plastic vreetschuur vind ik meer een discussie punt dan die over het Gildenkwartier.

  31. Frits

    @Rinke Doornekamp,
    Zoals velen al aan hebben gegeven, er was geen oog voor de bebouwing in de stationswijk. In die tijd zag de 19e eeuwse wijken als rijp voor de sloop, net zoals het grootste deel van de binnenstad trouwens.

    Met de wetenschap van nu kijken we daar anders tegenaan, maar goed. Wie weet hoe men over vijftig jaar tegen onze sloopplannen aankijkt? “Doodzone van die flats in Kanaleneiland”, “jammer dat de oude V&D zo is “gemoderniseerd, het was zo mooi”. Je weet nooit. Wat wel zeker is, is dat inzichten in de loop van de tijd veranderen. Het is echt nog niet zo lang geleden dat Lombok een verpauperde buurt was. Dat je als starter een huisje kocht in Oudwijk. Dat huizen in Wittevrouwen bij uitstek geschikt waren voor alleenstaande, net afgestudeerden. Dat Tuindorp toch als een wat mindere buurt werd gezien.

  32. Teunis

    Wat Wim Barmentloo zegt. Kijk hoe men toen in Rotterdam niet koos voor herstel en behoud van wat nog over was, maar voor bijna volledig tabula rasa. Kijk hoe men in Vleuten en De Meern rücksichtslos de slopershamer hanteerde. Kijk hoe men in het ontwerp van Kanaleneiland, Overvecht en de Uithof bijna alle oorspronkelijke elementen in de betreffende polders uitgumde. Dat gold toen als vooruitgang. Dromen in beton …

  33. wollie

    over dertig jaar zullen we verwonderd terugkijken dat er uberhaupt met beton werd gebouwd.

  34. Kadoendra

    @Wollie

    Ik denk het niet want beton bestaat al sinds de Romeinen.
    Overigens is beton net als steen, hout, etc een materiaal en elk materiaal laat zich vormen, alleen is de ene mens een betere of slechtere vormgever dan de andere.

  35. Joas

    @ Tenis, Frits en Wim Barmentloo

    Jullie doen aan geschiedsvervalsing en dat is wat me stoort.

    Het is helemaal niet zo dat de tijdsgeest er nu eenmaal naar was om de stationswijk plat te gooien en dat “de stad en haar inwoners” groot voorstanders waren van snelwegen dwars door het centrum en modernisme midden in het historisch hart.

    De stemming in de gemeenteraad in het voordeel van Bredero/ Hoog Catherijne (en de omliggende plannen in het stationsgebied) zijn way back met 1 stem verschil door de gemeenteraad gekomen (nagenoeg deh elft was dus tegen).

    Er was superveel weerstand tegen de plannen onder binnenstadsbewoners. Er zijn veel acties geweest, zelfs nog tijdens sloop en bouw en delen van de stationsbuurt werden gekraakt. Veel delen van de te beoogde te slopen gebieden vervielen en verpapuerden in afwachting van de sloop. Er werd simpelweg niets meer aan gedaan. Dat wil niet zeggen dat bijv. Clarenburg er verloederd en verpapuerd bijlag in de jaren zestig. Dat was niet zo.

    Historische steden als Gent en Brugge in België kenden voor de 2e wereldoorlog al restauratieprojecten om de middeleeuwse centra te behoeden, ook in naam van het toerisme. In Brugge gebeurde dit al eind 19e eeuw.

  36. VincentZ

    Wat de bovenstaande heren beweren is niet alleen geschiedvervalsing, het wordt ook gebruikt om criticasters de oren te wassen terwijl het om een ding gaat: vinden we dit gebouw monumentaal en de moeite waard. Feuchtiger, verpaupering, cityvorming zijn o.a. oorzaken van het ontstaan van HC, maar doet dat terzake? Er staat een bruin structuralistisch gebouw wat door een, ik durf te beweren, meerderheid lelijk wordt bevonden. En nu de mythe van de Eiffeltoren, wat pas na honderd de waardering kreeg die het verdiende. De elite vond het lelijk en bourgeois, de burgerij en het volk vonden het doorgaans prachtig. Dat geldt voor andere gebouwen uit de negentiende eeuw. Ook Art Nouveau werd door de elite lelijk gevonden terwijl de gemiddelde burger het prachtig vond. Dezelfde elite die het modernisme wel omarmde en propageerde. Wat mij betreft gaat de bewering: “ja maar honderd jaar terug vond men het lelijk en kijk nu eens”, volledig mank. Wij mogen nu als simpele zielen de Eiffeltoren mooi vinden van de elite die het verafschuwde. Mogen wij simpele zielen nu ook iets verafschuwen wat de elite mooi vond?

  37. De Vee

    @Arjan de Boer

    Is het niet wat makkelijk om de door de architecten zélf bedachte propagandatermen als “menselijk maat” en de “verzorgde en aantrekkelijke sfeer” zonder toetsing over te nemen en daardoor als een voor deze architectuur kenmerkende eigenschap te beschrijven?

    Wanneer je de maquette van Hoog Catharijne bekijkt, zul je merken dat dit een maquette op zeer kleine schaal is, bedoeld om vanuit een vogelvluchtperspectief te overzien. De volumina van het Gildenkwartier kunnen op deze sterk verkleinde schaal “afgeschuinde hoekjes” hebben, maar vanaf het maaiveld, zijn dit gewoon massieve blokken. Sterker nog, vanwege de getrapte massabehandeling, is het geheel niet vanaf het maaiveld te overzien, waardoor het alleen maar massiever toont. De evenzo grote rechthoekige blokken van het Godebaldkwartier en Boven Clarenburg waren in hun massaliteit niet minder, maar waren makkelijker te overzien. In die zin is het architectonisch concept van deze “structuralistische parel” niet bepaald geslaagd te noemen.

    Ja, vraag het aan een architectuurhistoricus/-historica, die het gebouw voor een leuk projectje of artikeltje kan gebruiken, en het heeft kwaliteit. Maar vraag het aan de voorbijganger – waarvan bovenstaande reacties mij een representatie afspiegeling lijken – en je krijgt een heel ander verhaal.

    Ik elk geval, ik zie graag een net zo lovend artikeltje tegemoet over de Smakkelaarsburcht, nog zo’n geestig pareltje!

  38. Arjan den Boer

    @ Joas:
    Let ook even op eigen ‘geschiedsvervalsing’. 1 stem verschil in de gemeenteraad ging over het plan van Herman Herzberger in de jaren 70, toen de tijdsgeest was omgeslagen (zoals beschreven). Plan HC werd in in 1963 met 41 tegen 2 aangenomen.

    @ De Vee:
    Ik beschrijf het verschil tussen de architectuur-opvattingen van de jaren 60 en 70. Ook geef ik duidelijk aan hoe de meeste Utrechters het ervaren (‘bruine klomp’). Mijn eigen mening is dat negatieve perceptie — hier en in het algemeen — niet zozeer aan gebouwen ligt maar aan onderhoud, gebruik, maatschappelijke ontwikkelingen etc.

  39. De Vee

    @Arjan
    Er was inderdaad een verschil in de architectuuropvattingen van de jaren ‘60 en ‘70. Maar die komt meer tot uiting in een vergelijking tussen HC en bijvoorbeeld de stadsvernieuwing die jij in je volgende artikel beschrijft.

    Ik vind het erg makkelijk om de stelling dat (negatieve) perceptie hier en in het algemeen ligt aan onderhoud, gebruik etc. Daarmee blijft de besproken architectuur dus altijd buiten schot. Het is dan jammer dat er enkel een historische context wordt gegeven, maar dat architectuurkritiek in de artikels ontbreekt.

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).