Ze heeft het zich zeker niet kunnen voorstellen. En als dat wel zo was geweest, had ze zich geen raad geweten van afschuw.

Stel, je bent een jonge vrouw in het Utrecht van rond 1400. Je vader, of je man, is niet onbemiddeld, dankzij de wijn die hij aan de vele geestelijken in de stad levert. Maar het noodlot slaat toe: je overleeft de bevalling van je eerste kindje niet, en samen met je baby, die de geboorte ook niet overleeft, vind je een laatste rustplaats in het klooster van de Minderbroeders. Je verwanten tastten in de buidel en kochten een graf voor je in de Pandhof van de al eeuwen oude Minderbroederkerk. De broeders zorgen eeuwenlang goed voor je graf, en jaar in jaar uit zingen ze op je sterfdag een mis in jouw nagedachtenis. Totdat een groep razende protestanten daar een einde aan maakt: in 1566 slaan ze de kerk kort en klein. Enige jaren later wordt het gebouw zelfs afgebroken, en je graf verdwijnt onder de vloer van de nieuwe bestemming van de bouwval. De leden van de Staten van Utrecht lopen de eeuwen daarna over de vloer van de gang waaronder je beschilderde grafkelder is verstopt. Niemand weet meer dat jij, en met jou nog een aantal andere arme zielen, daar ligt.

Medici en biologen nemen de gang en bijbehorende gebouwen in de 19e eeuw over; ook boven de grond bevinden zich nu lijken, in de snijzalen die hier gevestigd zijn. Vanaf de jaren ’80 van de 20ste eeuw worden de medici opgevolgd door studenten die het recht bestuderen. En al die tijd lig je daar, samen met je kindje, veilig en ongeschonden.

Totdat op een kille dag in januari 2014 de werklieden van een aannemer iets dieper graven dan ze eigenlijk mogen. Het pand van de rechtenstudenten wordt verbouwd, de nieuwe tijd vraagt om een moderner pand. De stadsarcheoloog ziet toevallig dat er iets niet in orde is met de plek aan de rand van waar ze weet dat ooit de Minderbroederkerk stond , en neemt een kijkje. Bakstenen steken uit op een plek waar die niet verwacht werden. En dan gaat het snel: 48 uur later staan de camera’s van talloze media op je stoffelijk resten gericht en verdringen de journalisten zich om de rand van je graf. Je verschijnt zelfs in Hart van Nederland, het Algemeen Dagblad en de Telegraaf. Heel Nederland ziet wat er van je over is, en van de onbekende man die aan je voeteneind begraven is. Ze weten verder helemaal niets van je, behalve dat je een vrouw bent en dat er naast je een baby van maximaal enkele maanden oud begraven is. Bizar. Ongemakkelijk. Beschamend eigenlijk.

Zelf stond ik ook aan de rand van dit 14e of 15e-eeuwse graf, en voelde me ontroerd, zelfs een beetje beschaamd. Hoe zou ik het vinden, vroeg ik me af, als er in 2614 een lading journalisten (als die dan nog bestaan) boven míjn gebeente staat de turen? Daar heb ik toch niet voor gekozen? Ondanks die gevoelens heb ik, voordat ik me realiseerde wat ik aan het doen was, een foto van de onbekende vrouw uit circa 1400 op Facebook gezet. Bizar. Ongemakkelijk. Beschamend eigenlijk.

Op 29 januari 2014 vinden Utrechtse archeologen tijdens verbouwingswerkzaamheden aan de panden op Janskerkhof 2-3a twee met bijzondere kruismotieven beschilderde grafkelders met begravingen uit de 14e of 15e eeuw. Dat is sinds de jaren zestig van de 20ste eeuw niet meer voorgekomen. Gemeente en Universiteit presenteren de vondst op 31 januari, met een inleiding van de wethouder en een uitleg van de archeoloog. De grafkelders bevinden zich op een plaats waar ooit  de kloostergang van Minderbroederklooster was, dat in 1246 werd gesticht en in 1579 gesloten. In beide kelders zijn minstens zeven individuen aangetroffen. Tot nu toe zijn vergelijkbare grafkelders alleen bij de Utrechtse kapittelkerken, zoals de Domkerk, de Janskerk en de Pieterskerk, aangetroffen, maar het is voor het eerst dat ze zijn gevonden in een kloostercontext. De Afdeling Erfgoed van de gemeente Utrecht bekijkt samen met de Universiteit Utrecht of de kelders in het zicht kunnen worden gebracht. In het pand komt een onderwijscentrum van de opleiding Rechtsgeleerdheid; verwachte oplevering is in januari 2016.