Utrecht huisvest grote dichters en schrijvers. DUIC’s eigen literatuurwetenschapper en leesfanaat Merel Blom gaat op zoek naar het verhaal achter deze woordenkunstenaars en gaat met hen in gesprek over hun schrijf- en leeservaring en hun beleving van de stad Utrecht. Om de week te lezen op DUIC.

Ingmar Heytze is een uitzonderlijke Utrechtse schrijver, niet alleen vanwege zijn dichtkunst, maar ook omdat hij nog nooit ergens anders dan in Utrecht heeft gewoond. De oud-stadsdichter vertelt over ideale schrijftafels, kunstzinnige vertelprincipes en het vaderschap.

Heytze houdt van mooie schrijftafels. Hij kocht ooit een groot jaren dertig bureau maar ontdekte dat hij voor schrijven zoveel ruimte niet nodig heeft. Het meeste van zijn werk schreef hij aan Utrechtse cafétafels. In Polmans, Karel V, Orloff en in het Springhaver. “Als schrijver is er veel te zoeken in Utrecht. De cafés zijn eigenlijk mijn kantoor,” zegt de dichter. Toch schrijft hij ook thuis, op zolder. Hij vertelt: “Het is nog steeds een wens van me om een meubelmaker te zoeken die een bureau kan maken dat precies geschikt is voor een dichter.” Klein dus, met een koeler onder het tafelblad waar je een fles kunt verstoppen, een klein laatje voor sigaren en één waar precies een laptop in past. Heytze was Utrechts Stadsdichter tussen 2009 en 2011. Nu bundelt hij zijn krachten met twaalf andere dichters, in het Utrechts Dichtersgilde. Ook vormt Heytze samen met dichteres Ellen Deckwitz en Spinvisbassist Cor van Ingen de band Asfaltfeeën. “Het compositorisch talent van Cor en teksten van Ellen en mij leveren een muzikale poëzie-ervaring op. Ik begon met dichten na het luisteren van heel veel liedjes en cabaret. Voor mij is dat ritmische van taal heel logisch. Jazztrompettist Eric Vloeimans gaf me het mooiste compliment dat ik ooit heb gekregen. Hij zei dat hij het idee had dat ik hetzelfde doe als hij: een verhaal proberen te vertellen. Ik hou ervan om mensen iets te vertellen. Met poëzie lukt me dat het beste.”

De kunst van het vertellen

Heytze is ervan overtuigd dat je veel kunstzinnige vertelprincipes waar intellectuelen hoogdravend over kunnen doen, ook in hedendaagse tv-series tegenkomt. Dat soort series gaan een verbinding aan met de tijd waarin het gemaakt wordt. “Als het gaat om literaire belangstelling, dan moet je eigenlijk kijken naar How I Met Your Mother, omdat de hele premisse van de serie al het vertellen van een verhaal is. Het is volkomen in de haak bij die serie dat er iets raars gebeurt en dat het vervolgens vier of vijf keer opnieuw wordt verteld vanuit een ander perspectief. Dat heeft alles te maken met de kunst van het vertellen.” Heytze houdt van dat soort series, omdat ze een intertekstueel, postmodern denken laten zien en toch benaderbaar blijven voor een breed publiek. Het lijkt de dichter interessant om eens zo’n soort verhaal te maken, dat zich verhoudt tot pop culture. Maar zoiets is met poëzie lastig. Het risico is dat je dan een wel heel conceptuele dichtbundel krijgt, die heel weinig mensen aanspreekt. Heytze lacht: “Poëzie is, na moderne dans, de meest gehate kunstvorm. Mensen moeten vaak al zo’n drempel over om een dichtbundel te lezen.”

Vaderschap

Na zijn jeugd in Tuindorp, zijn studententijd in de Zeven Steegjes en vijftien jaar in een appartement in het Museumkwartier waar hij aan verknocht raakte, woont Heytze nu buiten de singels. Door de komst van zijn eerste kind werd zijn appartement in de binnenstad te klein. Dat was even wennen. Heytze schreef al over zijn angst om te reizen in Scooterdagboek (2005). “Ik ben altijd ontzettend verknocht geweest aan Utrecht, maar dat heeft ook wel iets ziekelijks. Pas nu ik voor het eerst sinds jaren buiten de singels woon en van buiten naar binnen kijk, merk ik pas dat ik eigenlijk overal wel kan wonen en werken. Er is een bepaald soort rust en energie die je zoekt in plekken. Dat is het begin. Als je dat eenmaal hebt, maakt het niet meer uit waar je precies bent,” vertelt de dichter. Heytzes nieuwe bundel gaat over het vaderschap. Hij vertelt daarin over de totale existentiële paniek die hij als man doormaakte rondom de komst van zijn dochter. “Als er een kind op komst is, moet je er als man eigenlijk gewoon bij zijn en je kop houden. Terwijl veel mannen gewend zijn dat de wereld om hen draait. Voor mannen is een kind krijgen het beste wat ze kunnen doen, omdat je er wat nederiger van wordt. Het is een oefening in het stoppen met haantje de voorste zijn. Heel leerzaam.”

Tekst Merel Blom