Als je over de Maliesingel rijdt richting Maliebaan zie je rechts, tegenover de Sterrenwacht direct na de spoorwegovergang, een futuristisch gebouwtje op een witte onderbouw. Het is de huiskapel van de Nikola Kommuniteit, een woongemeenschap die zijn thuis heeft in enkele naastgelegen herenhuizen.

De kapel is gebouwd in 1997 naar ontwerp van de toen pas afgestudeerde Delftse architecten Kees Regtop en Inez Ligtvoet. Een eerder, meer conservatief ontwerp werd door de Schoonheidscommissie afgekeurd. De plattegrond van de huidige kapel is een halve cirkel, met daarop in grijs-zwart zink de wand en het dak dat, net als de twee torens van de Sterrenwacht, uit twaalf radiale segmenten bestaat. Vrij hoog in de gebogen wand bevindt zich een horizontale band van vensters. De achterwand van de kapel bestaat uit vierkante blokken Duitse hardsteen die aan een aluminium profiel bevestigd zijn. De achtermuur oogt buiten door verwering grijs, binnen zijn de blokken mooi diepgroen en er zijn allerlei onregelmatigheden in te zien, waaronder fossielen. Van binnen doet de kapel open maar warm aan, waarbij de gebogen wand en het plafond – met spotjes als een sterrenhemel – van hout zijn, evenals een lange lage bank. Voor de achtermuur is plaats voor een lessenaar, altaar of ander ‘hulpstuk’ voor de dienst.

De opvallendheid van het gebouwtje wordt versterkt doordat het op een oude wit gepleisterde onderbouw staat, een voormalige tandartspraktijk. Die is nu vanuit het eerste woonhuis bereikbaar en bevat de huiskamer van de woongemeenschap en de bibliotheek.

Oorsprong
De Nikola Kommuniteit is genoemd naar de heilige Sint-Nicolaas. Nikola is de Russische vorm hiervan en een inspiratiebron was een bundel Russische legenden van Nikola. De kommuniteit is in 1964 gesticht door drie protestantse studenten die naar een spirituele woongemeenschap op zoek waren die was geënt op het christendom, maar niet bij een kerk aangesloten. Dit was de begintijd van de oecumene. De groep wilde openstaan voor mensen met verschillende levensstaat, geaardheid en religieuze achtergrond. Eén van de stichters wilde monnik worden, maar niet overgaan tot de rooms-katholieke kerk. De twee anderen traden na enige tijd in het huwelijk en kregen kinderen.

Na korte tijd op de Oude Kamp gehuisd te hebben, kochten de drie het pand Maliesingel 63/64 – een huis met twintig kamers – en zo kon de gemeenschap gaan groeien. Er werd een economische structuur gevormd, waarbij men eigen bezit inbracht, en er kwam een bestuur en kommuniteitsraad voor de praktische zaken. Later werden de panden Maliesingel 59 en 61 aangeschaft. De kommuniteit had op zijn hoogtepunt 17 bewoners. Niet allen waren lid. Sommigen betaalden alleen voor kost en inwoning en ook waren er vaak logé(e)s. Daarnaast was en is het mogelijk om lid te zijn zonder in het Maliesingel-complex te wonen. En nog altijd wordt dankbaar gebruik gemaakt van vrijwilligers. Soms afkomstig uit andere religieuze gemeenschappen, zoals de remonstranten en de oud-katholieken. Er zijn nu nog 10 bewoners en daarom zal binnenkort een van de huizen verkocht worden.

Middenin de samenleving
De kapel wordt dagelijks gebruikt voor zogenaamde getijdendiensten: een ochtendgebed van 8.00-8.15 uur en een avondgebed van 19.30-19.55 uur, waarbij verschillende voorgangers uit eigen huis voor de invulling zorgen. De middagdienst is in de Domkerk, dagelijks van 12.30-12.55 uur. In alle diensten is stilte en meditatie een belangrijk onderdeel. Er is ruimte voor verschillende geloofsopvattingen, en soms zijn er ‘uitstapjes’ naar b.v. boeddhisme of hindoeïsme. Dat de gemeenschap middenin de samenleving staat blijkt wel uit de regelmatige ontvangst van gasten en de gezamenlijke maaltijden, enkele keren per week.

Natuurlijk heeft zo’n bijzonder gebouw in Utrecht een bijnaam: veel gehoord zijn ufo, kardinaalshoed en fluitketel. Eigenlijk halve ufo, kardinaalshoed of fluitketel als je goed kijkt. De leden van de Nikola Kommuniteit vinden die bijnamen niet erg. Maar na het lezen van dit stukje is het misschien een idee om het gebouw de Nikola Huiskapel te noemen. En om het misschien eens te bezoeken?