De kersenbloesems op het terras van het Okura Hotel lieten het afgelopen maandag afweten, helaas. Ze hadden moeten bloeien, om een bijzonder evenement luister bij te zetten: de start van de samenwerking tussen de Kromme Rijnstreek en de Oostenrijkse regio Nordburgenland (ten zuidoosten van Wenen).

In beide gebieden is de kersenteelt belangrijk; in de Oostenrijkse regio hebben ze echter al meer kaas gegeten van marketing van streekproducten dan bij ons. Vandaar dat deze Genussregion in het kader van een Europees project de kneepjes van het vak aan de Stichtse vakbroeders komt leren.

Kersenmenu in Amsterdam

Ter ere van die samenwerking creëerde de chef van het Serre Restaurant van Hotel Okura een menu, samengesteld uit producten van beide regio’s. Pers en andere genodigden waren aanwezig om te genieten al dat lekkers. Bovendien kan het publiek nog tot en met 21 april kennismaken met diezelfde gerechten; wijnen uit de regio Leithaberg (ook Nordburgenland) begeleiden het geheel.

Nu zult u zich afvragen: wat heeft dit in hemelsnaam met geschiedenis te maken? Die Beukers schrijft toch altijd over historische onderwerpen? Klopt, en daar kom ik dan ook zo op, nog even geduld.

Boomgaarden langs de Kromme Rijn

Voor mij, en met mij waarschijnlijk veel andere Utrechters, hoort een fietstochtje naar de dichtstbijzijnde  kersenboomgaard tot de favoriete weekendbestedingen in de zomer. Kersen en de boomgaarden langs de Kromme Rijn zijn al eeuwen nauw met Utrecht verbonden. Om het fruit sneller naar de stad te vervoeren, vanwaar het naar andere Nederlandse steden werd gebracht, werd in 1635 bijvoorbeeld een speciale vaart tussen de Kromme Rijn bij Cothen en de Langbroekerwetering bij Nederlangbroek gegraven, de Cothergrift. Zelfs een speciaal type trekschuit, de Kromme Rijnder, werd ontwikkeld, geschikt voor de kronkelende en regelmatig dichtslibbende rivier.

Tot in de kersentijd

Deze wetenswaardigheden haal ik uit het boek Tot in de kersentijd, een schitterend werk over verleden, heden en toekomst van de kersenteelt in de Kromme Rijnstreek. Het verscheen al een paar jaar geleden, en is bij Theo Vernooy, kersenteler in Cothen, nog verkrijgbaar. Van Vernooy, die ook aanwezig was in het Okura Hotel, leerde ik die middag een en ander over de geschiedenis van de kersenteelt, bijvoorbeeld het woord ‘wrak’. Daarmee worden kersen bedoeld die ongeschikt zijn voor verkoop ten behoeve van verse consumptie. Vroeger, tot aan het eind van de 20ste eeuw, ging ‘wrak’ naar de varkens, als voer.

Tegenwoordig echter maken ze er jam, sap of wijn van. ‘Nieuwe’ streekproducten, die op eigen wijze een stuk geschiedenis levend houden door het verhaal wat er bij te vertellen is. Zo zijn er wel meer ‘invented traditions’: sinds een jaar of acht wordt het eerste mandje kersen aangeboden aan een burgemeester of ander hooggeplaatst persoon. Ook op die manier wordt enerzijds aandacht gevraagd voor de kersen van de Kromme Rijnstreek, anderzijds voor de rijke geschiedenis die daarmee samenhangt.

Vernooy zelf stond aan de wieg van het boek. Hij realiseerde zich dat de sterke verhalen die in zijn jeugd in de kersentijd verteld werden, dreigden te verdwijnen, evenals de hele cultuur die er om het telen van kersen in de Kromme Rijnstreek hing. ‘Want het leven in de Kromme Rijnstreek speelde zich vroeger grotendeels af rondom de kersenpluk. … Veel kersenboomgaarden zijn verdwenen, maar de sfeer vind je nog steeds in de overgebleven boomgaarden.’

Kersenfestival

In het boek is ruim aandacht voor de verhalen van diverse betrokkenen: boeren, fruittelers, wraksters, een notaris. Historische en moderne foto’s verlevendigen het geheel, evenals recepten en een kersenwoordenlijst. Een van de andere initiatieven om de kersencultuur tussen Utrecht en Wijk bij Duurstede levend te houden, is het jaarlijkse Kersenfestival in de boomgaard van Theo en Martine Vernooy, dit jaar op 29 en 30 juni. Voor wie eens in een stuk plattelandsgeschiedenis wil duiken: van harte aanbevolen.

www.kersenfestival.nl