Pasen – – met hóófdletter-P dus lezer –  zal voor menig godsdienstloze Nederlander vooral en voor alles Lente-ouverture zijn. Met de Paashaas als hét merkteken ervan, het oeroude symbool te onzent van vruchtbaarheid, –en met paaseieren zoeken in huiskamer of tuin als leuk begin. Maar hierbij geldt dat bij bovengenoemde categorie-Medelanders slechts een vaag besef bestaat van wat van Pasen nou eigenlijk is en waar het vandaan komt.

Wel…met Pasen gaat het in de kern om het vieren van het opstaan enkele dagen na de marteldood van een charismatische leider die wij als Jezus Christus kennen, een historische Joodse figuur die zo’ ’n tweeduizend jaar geleden ergens in dat verschroeide zand van het Midden-Oosten rondliep. Dit is hét cruciale gegeven waarop wereldgodsdienst-Christendom is gebaseerd. Want terugkeren tot levenden úit de dood, dat voor iedereen waarneembare definitieve einde van elk mensenleven? Zoiets kan natuurlijk niet, althans zuiver biologisch gezien.

Als dit dus, volgens oeroude en alsmaar doorvertelde en op enige momenten neergeschreven verhalen wel is c.q. zou zijn gebeurd? Dan is sprake van een Groot Wonder waarna de geboorte van een godsdienst, in dit geval van godsdienst-Christendom, wel het logische gevolg ervan moest zijn.

Godsdiensten zijn immers geen exacte wetenschap – ook een manier van kijken en verklaren van het leven – maar losse dan wel strak-geleide organisaties rond een of meer aanstekelijke mythes, die als zodanig als ‘heilig’ (zeer bijzonder, anders dan normaal) gekoesterd werden en worden. Joden hebben hun heilige boeken, die later als ‘’ Oude Testament’’-verzameling terecht kwamen in die fascinerende en veelzijdige bibliotheek Bijbel. Al eeuwen kennen wij dit als een ogenschijnlijk gesloten boek waarin een veelheid van teksten en ook soorten teksten na elkaar staan afgedrukt als zou het gaan om hoofdstukken, maar het is simpelweg een grote (en oeroude) bibliotheek.

Ook de Islam heeft dat in de vorm van het eigen heilige boek Kor’’an dat in grote mate op de heilige boeken van het Jodendom en Christendom blijkt te stoelen. En zo is dit bij het Boedhisme en het Hindoeïsme en andere levende godsdiensten op de wereld ook het geval: eeuwenoude verhalen met een veelal sterk-mythische inslag, bijeengebracht in een heilig boek of boeken, van waaruit en waaromheen zegmaar groepsgebeurtenissen worden gehouden. in het geval van het Christendom: kerkdiensten op zon- en specifieke feestdagen. Pasen is zo’n feestdag, maar waaraan wel een week van herdenken van de ondergang en dood van Jezus Christus vooraf gaat. Deze week zitten wij daar middenin, in de zogeheten Goede Week dus de specifieke naam voor de week vóór Pasen.

Voor sterk-beschouwende kerkdiensten in deze week schreef de Italiaanse vorst Gesualdo de Venosa (1566-1613) toonzettingen van de Responsoria et alia ad Officium Hebdoma Sanctae spectatia oftewel Antwoordverzen -op lezingen-  en Klaagliederen voor de Stille Week.

Een wilde jongen is die Gesualdo geweest. Niet alleen biografisch – hij doodde op enig moment zowel zijn vrouw als haar minnaar die hij in de echtelijke sponde in flagrante delicto aantrof – maar vooral in strikt-muzikaal opzicht. Er is namelijk geen componist te bekennen in de late renaissance die zó allemachtig gedurfd heeft ‘geëxperimenteerd’ in en met opeenvolgende samenklanken in muziek als deze Gesualdo.

Niet dat het hem daarbij eentweedrie om muzikaal experimenteren ging (lees: terzijde leggen van alle geldende regels van het componeren in zijn tijd), maar om veel sterker dan normaal de tekst van het lijden van Jezus Christus tot uitdrukking te laten komen. De zegmaar harmonische heksenketel die Gesualdo regelmatig in bovengenoemde Responsoria hanteert is echter kinderspel vergeleken met zijn toonzettingen van wereldlijke teksten. Daar waarin het element ‘ klankschildering’ tot over de grenzen van het behapbare reikt.

Komende zaterdag – ‘Stille Zaterdag’ , dus een dag voor Pasen – worden Gesualdo’s spectaculaire Responsoria uitgevoerd door het vaste solistenensemble van de Domcantorij, de Cantores Martini, dat onder leiding staat van Domcantor Remco de Graas. Het gebeurt allemaal in de Domkerk.

Het wel heel bijzondere passieconcert begint om 15.30 uur. Toegangsprijs: naar eigen inzicht én portemonnee na afloop te betalen in een collectezak of op een schaal bij de uitgang van de Domkerk.

Prettig/gezegend/vrolijk/zalig Pasen toegewenst!