Utrecht huisvest grote dichters en schrijvers. DUIC’s eigen literatuurwetenschapper en leesfanaat Merel Blom gaat op zoek naar het verhaal achter deze woordenkunstenaars en gaat met hen in gesprek over hun schrijf- en leeservaring en hun beleving van de stad Utrecht. Vanaf nu elke maand – mevrouw Blom moet even afstuderen – te lezen op DUIC.“In de tijd dat ik mijn scriptie schreef, lunchte ik hier elke dag”, vertelt Anne Broeksma. “In de tuin met een broodje Mario. Utrechtser kan niet.” We zitten in het Theehuis van de Domkerk en kijken uit op het Pandhof. Broeksma debuteerde eind vorig jaar met haar bundel Regen kosmos kamerplant en ontving daarvoor onlangs een van de C.C.S. Crone Stipendia, een beurs voor beginnende Utrechtse auteurs. Maar deze Utrechtse heeft meer in haar mars dan alleen dichtkunst.

“Vroeger gingen we weleens op vakantie naar Utrecht”, zegt Broeksma met pretogen. “Ik groeide op in Almelo en meerdere familieleden woonden hier. Ik was altijd zo jaloers op hen, in deze stad met al die mooie parken en oude gebouwen. Als zij naar Frankrijk of Italië gingen, zaten wij in hun huis. We hadden dan het gevoel dat we overal dichtbij zaten, eindelijk in het midden van het land. Gingen we naar de Efteling, het strand, Madurodam. Nu vind ik dat helemaal niet zo dichtbij meer. Maar ik wist vroeger al wel: ik wil later in Utrecht wonen.”

De dichter verhuisde in 2005 hierheen om Nederlands te gaan studeren. Ze woonde achtereenvolgens in een tuinhuisje, in Zeist, in een afbraakpand in Kanaleneiland, in Wittevrouwen, en later samen met haar (inmiddels) echtgenoot en collega-dichter Alexis de Roode op de zolder van landhuis Herteveld aan de Vecht. Nu woont het echtpaar in Zuilen en ontdekt Broeksma verborgen plekken langs de rand van de stad. Zo komt ze graag bij Strand Oog in Al.

Waardering van de stad waar je je thuis voelt

“Voor de uitreiking van de C.C.S. Crone Stipendia tijdens literatuurfestival City2Cities ben ik op en neer gekomen vanaf onze vakantie in Zweden. Dus was ik extra blij dat ik won. Was ik niet voor niets terug gekomen”, grinnikt Broeksma. “Het voelt heel fijn om zo’n prijs te krijgen van een stad waar je zelf zo van houdt en waar je je thuis voelt, om daar waardering van te krijgen. Toen dacht ik wel: nou ga ik hier echt nooit meer weg.”

De schrijfster won het Stipendium met haar debuutbundel Regen kosmos kamerplant. “Mensen wezen me erop dat er zoveel dieren in voorkomen. Daar schrok ik een beetje van”, vertelt ze. “Natuurlijk heb ik wat met dieren en ik leg graag paralellen met de natuurlijke wereld, maar dat is zo geïnternaliseerd in mijn leven dat het me niet meer opvalt. Uiteindelijk probeer ik iets te zeggen over mensen.” Ze lacht. “Misschien was het compensatie. Ik heb geen huisdieren. Soms ga ik speciaal naar het Griftpark om een varken te aaien. Ik heb wel een chronisch tekort aan dieren in mijn leven.”

“Ik hoef niet bij een dichtersgroepje”

Niet verwonderlijk werkt Broeksma bij de fondsenwerving van Greenpeace. “Ik was als kind al fan en toen ik afstudeerde, ben ik er gaan solliciteren. Ik ambieerde het niet per se om aan de organisatorische kant van de literatuurwereld te werken. Ik wilde liever schrijver zijn en daarnaast in een heel andere wereld werken. Ook heb ik ooit besloten nooit bij dichtersgroepjes te gaan. Ik vind het leuk om andere dichters te spreken bij optredens, maar schrijven is voor mij een solitaire aangelegenheid. Een drang naar zelfstandigheid, denk ik. Het voelt goed om me in meerdere werelden te kunnen begeven, zonder een definitieve ketting tussen mezelf en één wereld. Daarnaast geloof ik ook echt in de idealen van Greenpeace. Ze nemen geen geld aan van de overheid of bedrijven en trekken als een onafhankelijke waakhond bedrijven aan hun jasje.”

Daarnaast is Broeksma wel graag presentator of jurylid bij literaire evenementen. Dat doet ze vanuit haar bedrijfje Kamerplant Producties. Ze presenteerde onder meer de U-slam en wordt steeds vaker gevraagd als jurylid. Ook is de dichter betrokken bij poëzieprojecten op scholen en zet ze een Poetryslam op in geboortestad Almelo. “Ik ben heel benieuwd. Het doel is om schrijvende jongeren te bereiken. Ik hoop echt dat we nog wat nieuwe Twentse talenten ontdekken.”

De onbeholpenheid van de moderne mens

Inmiddels schrijft Broeksma zelf aan haar tweede bundel. “Het gaat vooral over onbeholpenheid van de mens in een moderne samenleving. De tragische hoekjes waar geen schijnwerper op valt, of waar juist wel een schijnwerper op valt, maar waarachter slechts een holle ruimte zit. Ik probeer ook meer het perspectief van anderen op te zoeken. Om verder te kijken dan mijn eigen leefwereld, maar ik ben me ervan bewust dat dit niet makkelijk is”. Ze vindt het grappig om te zien dat in haar nieuwe gedichten de dieren verdwenen zijn. “Ook dat is niet bewust gegaan. Blijkbaar is het nu verzadigd. Daar schrok ik ook wel weer van. Dat ze zo snel weer verdwenen als ze gekomen waren.”

Tekst Merel Blom