Een nieuwe muurschildering aan het Westplein in Utrecht moet het belang van de Grondwet benadrukken en in het bijzonder artikel 1. Het idee komt van twee rechtenstudenten van de Universiteit Utrecht. Dit jaar bestaat de Grondwet 175 jaar. De muurschildering is gemaakt door De Strakke Hand.
Student Marc Hanna is een van de initiatiefnemers van de muurschildering. Volgens hem kan er niet genoeg benadrukt worden hoe belangrijk de grondwet is: “De boodschap van artikel 1 is dat iedereen gelijk behandeld moet worden, er moet geen ruimte zijn voor discriminatie. De Grondwet en helemaal artikel 1 verdienen het op een voetstuk geplaatst te worden.”
Tekst gaat verder onder afbeelding
Hanna en medestudent Giel Heeringa liepen al geruime tijd rond met het idee om de Grondwet in de schijnwerpers te zetten. Ze zijn onder meer geïnspireerd geraakt door een gastcollege van Bas de Gaay Fortman. Hij is de oprichter van de Stichting Grondwetcampagne 2023. Die organisatie heeft als doel om de Grondwet weer echt tot leven te brengen in alle geledingen van onze samenleving en dit jaar te vieren dat de wet 175 jaar bestaat. Hanna vertelt: “Zijn boodschap was: draag uit hoeveel artikel 1 te bieden heeft en dat onze Grondwet heel bijzonder en belangrijk is.”
Tekst gaat verder onder afbeelding
De studenten gingen anderhalf jaar geleden aan de slag, ze zochten samenwerkingspartners, gingen aan de slag met een eerste ontwerp en opzoek naar een partij die de muurschildering ook echt kon maken. Dat werd het in Utrecht bekende collectief De Strakke Hand. Zij zijn de afgelopen weken druk geweest met de uitvoering.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Volgens Hanna is kunst, en helemaal een grote muurschildering, een goede manier om een groot en divers publiek aan te spreken. “Ik vind het ook mooi om te horen dat veel mensen de elementen in de muurschildering weer anders interpreteren. Ik vind het bijvoorbeeld mooi dat de handen op de muurschildering die het boek vasthouden laten zien hoe waardevol de Grondwet is en dat het een kostbaar bezit is. Het laat zien dat we de Grondwet moeten koesteren.”
26 Reacties
ReagerenWat is de waarde van de grondwet wanneer ca. 80% van onze wetten in de Europese Unie is gemaakt en deze in rangorde boven de grondwet staan?
Dank je wel, Marc en Giel. En alle anderen die dit mogelijk hebben gemaakt. Erg goed!
Schitterend! In meerdere steden vindt je wel muurschilderingen, maar Utrecht kenmerkt zich zelf dat het altijd over zeer relevante inhoud gaat !
Ik mis in Utrecht nog:
De Unie van Utrecht
De Utrecht vrededes verdrag.
Beide zeer relevant voor Nederlandse en internationale historie.
Top weer!
Goed gedaan. Ben blij datde herendit initiatief genomen hebben.
Mooie plek om te demonstreren voor Pegida en consorten, zeer mooie achtergrond.
“Het laat zien dat we de Grondwet moeten koesteren.”
Daar heeft dat meisje helemaal gelijk in.
Alleen is onze 175 jaar oude grondwet al in 1953 vervangen voor verdragen en regels van 100% ondemocratische supranationale geopolitiek gekleurde organisaties (VN, EU, etc.) met GW. Art. 94.
Kortom, onze grondwet is al 70 jaar een ‘dode letter’ omdat sindsdien o.a. VN en EGKS=EEG=EU (sinds november 1993) verdragen boven onze grondwet staan…
@kh: en gelukkig maar! Lang leve de EU! 🇪🇺
De ironie is wel dat NL 1 van de weinige landen in de EU is, die geen constitutie heeft, dus grondwetten hebben dan eenmaal wat minder waarde. Dat kan zomaar veranderen als we allemaal op Omzigt stemmen. Maar beetje leuk doen over grondwetten zonder constitutie heeft eigenlijk niet zoveel zin, want als mijn grondrecht overtreden word heeft succes halen bij de rechter minder kans, mits je dus een constitutie hebt waar een rechter op basis van de grondrechten mag toetsen. Dat is nu allemaal heel vaag namelijk.
Lieve help! Is straks geen blinde muur meer veilig voor de kliederaars?
Is er dan geen muur veilig meer voor dat geklieder?
De grondwet, zucht. Waaraan niet meer mag worden getoetst. Met dank aan Winnie Sorgdrager, waarvan akte.
ik ben weer heel blij , met deze prachtige aanvulling van ‘n enorme grote kale wand in Utrecht , maar ook blij met de muurschilderingen , die in diverse Drentse steden en dorpen zijn opgedoken van de Strakke Hand met als onderwerp Vincent van Gogh …onder anderen in Hoogeveen en Nieuw Amsterdam …..
in gelijke gevallen gelijk behandeld
Door de hoogste rechter misschien, maar daar hebben de meeste mensen niks aan
Helaas heeft de grondwet in Nederland geen waarde. Nederland is namelijk het enige ontwikkelde land met een grondwet, maar zonder grondwettelijk hof! Het is rechters (volgens de grondwet) verboden om nationale wetgeving te toetsen aan de grondwet. Artikel 1 is dus niet meer dan een papieren werkelijkheid. Dat is ook de reden dat de overheid altijd wegkomt met het discrimineren van mensen met een migratieachtergrond (zie onder andere de ‘leefbaarometer’, ‘fraudescorekaart’, ‘CAS’, ‘LSI’, ‘SyRI’, de ‘verdeelsleutel’ van JenV, en de algoritmen van de DUO).
@Koel Hoofd. Niet alleen de Grondwet, maar ook de internationale verdragen zijn tot stand gekomen met medewerking van de democratisch gekozen volksvertegenwoordiging. Helaas mag de Grondwet niet aan de wetten getoetst worden. Maar erger is dat de Nederlandse overheid zowel de regels van de internationale wetgeving als van de Grondwet regelmatig schendt en dat mede hierdoor het vertrouwen in de overheid zienderogen afneemt. Goed dat er een kunstwerk is dat ons aan het bestaan en daarmee het belang van de Grondwet benadrukt.
Ik bedoelde vanzelfsprekend dat de wetten helaas niet aan de Grondwet getoetst mogen worden. Het is te hopen dat dit en vele andere problemen onder een nieuwe regering eens grondig aangepakt gaan worden, maar ik ben daar verre van optimistisch over. Fijn overigens dat dit deel van de ontstane narigheid op democratisch en rechtsstatelijk gebied hierboven inmiddels ook door anderen benoemd is en dat een openbare herinnering aan de Grondwet hiertoe een aanleiding vormt.
Wat een geklets van vooral Ihsan, maar ook anderen kunnen er wat van.
@Ihsan: Artikel 1 Grondwet komt bijna letterlijk overeen met artikel 14 EVRM. Daaraan kan de rechter wél toetsen, immers Nederlandse wetgeving mag niet in strijd zijn met Europese.
Je wil op twee tegenstrijdige punten onrust stoken. Enerzijds geldt er in Nederland geen toets op discriminerende wetgeving volgens jou, en anderzijds is het probleem dat toetsing aan artikel 1 Grondwet niet kan. Die twee kunnen niet allebei waar zijn, want een toetsing van wetgeving aan het gelijkheidsbeginsel bestaat al.
Grappig dat je SyRI noemt, want dit is precies door een toetsing aan het EVRM nooit in gebruik genomen. Zie: https://nos.nl/artikel/2321704-anti-fraudesysteem-syri-moet-van-tafel-overheid-maakt-inbreuk-op-priveleven
Dit is niet een pleidooi tegen een constitutioneel hof (al twijfel ik sterk of dat alle problemen zou oplossen zoals men nu lijkt te denken), en de zorg over discriminatie is terecht.
De waarde van de Grondwet, beste Peter, Koel Hoofd, Paul ‘Nederland heeft geen constitutie’ Rond en anderen, is dat de rechter wel degelijk handelingen aan de Grondwet kan toetsen en dat ook geregeld doet. Je bent beschermd door de Grondwet, en het is nogal pervers om hier te roepen dat dat niet zo is. Ik zeg het maar even, om nietsvermoedende lezers niet het idee te geven dat de meerderheid de Grondwet waardeloos acht, wel de luidruchtige minderheid hier.
Toetsen van wetgeving aan de Grondwet kan niet. Dus de Nederlandse wetgever (ho, hadden we het over democratie?) kan in theorie wetten maken die strijdig zijn met de Grondwet. Maar juist toetsing aan het EVRM (een van die 80% Europese wetten die ‘boven’ de Grondwet staat in de woorden van Peter) lost dat op.
Wat is het nu precies waar al dat geroeptoeter over gaat?
@Meester Feester en Kevin Simm. Inderdaad, zoals jullie aangeven zijn we als Nederlanders aangewezen op Europese wetgeving voor onze basale grondrechten. Aan de Nederlandse ‘grondwet’ hebben wij dus niets. Dit vinden jullie dus wenselijk? Het is niet de EU die de grondrechten van Nederlanders zou moeten waarborgen. Het is toch diep triest dat een overheid haar eigen wetten niet op een constitutionele basis durft te laten toetsen?
Ik durf te wedden dat zodra er een constitutioneel hof is, als dat er zou komen, dat het geklaag over “D66-rechters” niet van de lucht is. Het klinkt allemaal wel hartstikke mooi en er zijn vast enige zinnige argumenten voor te bedenken, maar het lijkt me een illusie om te denken dat het de rechtsgang in Nederland nou zoveel zou verbeteren. Ik denk het niet, want door de bank genomen is die al dik in orde, wat niet wegneemt dat ook hier grove gemaakt worden (en dat had een constitutioneel hof waarschijnlijk ook niet voorkomen).
Verder sluit ik mij volledig aan bij Kevin Simm.
Het klopt niet wat je zegt Ihsan. We hebben niet ‘niets’ aan de grondwet en je bent niet aangewezen op Europese wetgeving. Waar haal je dat nou vandaan?
De grondwet en Europese wetgeving bestaan naast elkaar. Wanneer er sprake is van de schending van een grondrecht zal de rechter dit aan de grondwet toetsen, en/of als je wil aan het EVRM. Verstandig om die keuze bij het starten van je rechtszaak te maken want de uitleg van beide wetten kan verschillen aan de hand van jurisprudentie.
If anything, geeft de Europese laag (extra laag dus, bovenop de nationale) meer bescherming van grondrechten dan de nationale alleen. Je kunt bijvoorbeeld na de Hoge Raad ook naar het Europees hof voor de rechten van de mens stappen, als je wil.
Of het diep triest is dat de overheid haar eigen wetten niet aan de grondwet durft te laten toetsen: eigenlijk grappig, want het doel van het verbod op toetsing door de rechter is dat de wetgever die grondwettelijke toetsing zelf móet doen, namelijk bij het maken van die wetten. De gedachte daarover is democratisch: niemand staat boven de wetgever. Dat die gedachte wat archaïsch en utopisch is, en niet past bij de situatie in ons omringende landen in deze tijd, daar kan ik me wel in vinden. Ik kan me in al deze ophef trouwens toch niet aan de indruk onttrekken dat hier hypocrisie speelt: nu ineens is de rechter heilig en zou die méér macht moeten krijgen ten koste van de wetgever, terwijl rechters volgende week misschien weer allemaal D66 zouden stemmen en alle macht juist bij ons democratisch gekozen parlement hoort. Maar dat terzijde.
Bottom line, nu zitten we dus in een situatie die dubbel niet-triest is: de wetgever zou zich historisch nog altijd gebonden moeten voelen aan die toetsing, terwijl er stiekem óók rechterlijke toetsing van wetten mogelijk is, maar dan aan het EVRM. Juridisch is het misschien krom, maar in de praktijk zou ik blij zijn met het eindresultaat. Zie dus SyRI als concrete winst.
Nogmaals: ik ben niet tegen een constitutioneel hof, maar alle hype die er nu over is gaat in de praktijk nóóit ingelost worden in de vorm van daadwerkelijke verschillen in de levens van mensen. Zie het slechts als een aansporing om niet te hoge verwachtingen te koesteren.
@ihsan: “Het is niet de EU die de grondrechten van Nederlanders zou moeten waarborgen.“
Waarom niet?!
We zijn europese burgers weet je nog? Probeer wat groter te denken.
@Nico, waar heb je het over? Dat ik mij Europeaan voel betekent toch niet dat ik mij er bij neer moet leggen dat we op nationaal niveau basale rechten ontberen?
@Meester Feester, ik snap niet waarom je het over D66 rechters hebt, of over een ‘hype’. Ik ben al zeker 20 jaar een voorstander van een constitutioneel hof, en ik heb in die 20 jaar ook wel eens op D66 gestemd (is wel al weer een tijdje geleden). Die dingen hebben niets met de discussie te maken. Verder is het algemeen bekend dat de Nederland zelf niet toetsen aan de grondwet (zie onder andere de 7 discriminerende systemen die ik eerder benoemde). Dus het is broodnodig dat er de juiste instanties worden gecreëerd om er op te te zien. Velen leven in de waan dat het hier zo goed is geregeld, terwijl we het elke dag weer verder zien ontsporen.
Beetje meer kleur aan het westplein 🙂 wat word het volgende project?
Helemaal eens met Peter van 31/8 en Koel Hoofd van 31/8. We worden gewoon in de zeik genomen door EU-wetgeving