Op pad met Oud-Utrecht: Gezichten van Utrecht Op pad met Oud-Utrecht: Gezichten van Utrecht

Op pad met Oud-Utrecht: Gezichten van Utrecht

Op pad met Oud-Utrecht: Gezichten van Utrecht
Het Utrechts Archief
De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Dit jaar vieren we 900 jaar Stadsrechten Utrecht. In de Nacht van de Utrechtse Geschiedenis op zaterdag 8 oktober gingen de deuren van acht erfgoedlocaties open voor een uitgebreid programma om verschillende gezichten van Utrecht te tonen, de mensen, gebouwen en verhalen uit 900 jaar stad. Hier een rondje langs de locaties.

De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Dit jaar vieren we 900 jaar Stadsrechten Utrecht. In de Nacht van de Utrechtse Geschiedenis op zaterdag 8 oktober gingen de deuren van acht erfgoedlocaties open voor een uitgebreid programma om verschillende gezichten van Utrecht te tonen, de mensen, gebouwen en verhalen uit 900 jaar stad. Hier een rondje langs de locaties.

DOMunder, Domkerk en Academiegebouw

Het Domplein heeft eigenlijk pas heel kort deze naam. Het plein ontstond na de sloop van de door Willibrord gestichte Salvator- of Oud-Munsterkerk in 1587 en het in 1826 opruimen van de resten van het in 1674 ingestorte middenschip van de Domkerk. Hier is Utrecht ontstaan. Dit is de plek van het Romeins castellum Traiectum dat ± 47 na Chr. op een zandrug werd gebouwd. Bij DOMunder kun je een ondergronds kijkje nemen in 2000 jaar geschiedenis. Je treft er onder andere Romeinse vondsten uit de opgravingen op het Domplein.

Pas vele eeuwen na de Romeinen werd dit de plek van de gotische Domtoren en Domkerk. De Domtoren uit 1321 is eigendom van de gemeente die sinds 2019 het bouwteam voor de grote restauratie leidt. Hierna kan de toren weer decennia mee. Bijna 266 jaar werd er gebouwd aan de . Domkerk waarvan de eerste steen gelegd werd in 1254. De kerk is sinds 1581 van de Protestantse Gemeente Utrecht die dit monumentale gebouw openstelt als kerk, museum en plek voor bijeenkomsten en concerten.

In de hoek van het Domplein staat het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht. Dit gebouw was een cadeau van de burgerij aan de jarige Universiteit ter gelegenheid van haar 250-jarig bestaan in 1886, alhoewel de bouw pas in 1891 begon. De geschiedenis is af te lezen aan de vele portretten die de gevel – maar zeker ook de Senaatszaal – sieren. De Aula van de Universiteit is van 1462 en was voorheen de kapittelzaal van de Domkerk. Daar werden bisschoppen verkozen. Dit was ook de plek waar in 1579 de Unie van Utrecht werd afgesloten. De Unie legde de basis voor het tegenwoordige Nederland. In 1636 werd hier de Universiteit Utrecht opgericht. Tegenwoordig wordt het Academiegebouw gebruikt voor academische plechtigheden zoals diploma-uitreikingen, promoties en oraties en is het een huis voor debatten, lezingen en conferenties.
Tekst loopt door onder de afbeelding

Academiegebouw

Stadhuis, Post Utrecht en Paleis Lofen
Sinds 2014 hebben we een groot modern Stadskantoor bij station Utrecht Centraal  voor de diensten van de gemeente. Het bestuur van de stad zetelde lange tijd in het stadhuis aan de Stadhuisbrug bij de Oudegracht. Ook nu nog is dit de plek waar de gemeenteraad vergadert en waar bijeenkomsten en tentoonstellingen zijn. De klassieke voorgevel met zuilen dateert uit de 19e eeuw. Daarachter zijn  middeleeuwse huizen tot een bestuurlijk centrum gevormd. De centrale hal is de plek waar het stadsvaandel met patroonheilige Sint Maarten staat.
Tekst loopt door onder de afbeelding

Stadhuis

Met 3000 karren zand werd tussen 1665 en 1669 de Neude aangelegd als marktplaats. Waar eerst de Munt was, staat het monumentale voormalige hoofdpostkantoor van Utrecht. Het is een bijzonder bouwwerk met invloeden van de Amsterdamse School naar ontwerp van Joseph Crouwel van 1918. Heel fraai is de hal met beelden van de verschillende werelddelen. Het postkantoor werd gebouwd tussen 1920 en 1924. Het sloot echter de deuren in 2011. De herbestemming tot Post Utrecht met daarin vier winkels en Bibliotheek Utrecht maakt dat het gebouw sinds 2020 weer voor iedereen toegankelijk is.

Bibliotheek Utrecht aan de Neude

Op naar de Vismarkt, waar  we de ingang vinden naar Paleis Lofen. Op 2 juni 1122 gaf Keizer Hendrik V de Utrechters stadsrechten in zijn paleis, dat in de volksmond ‘Lofen’ wordt genoemd. De naam Lofen komt van het Duitse woord Laube dat balkon betekent. Vanaf dat balkon sprak de keizer het volk toe. Een brand verwoestte Paleis Lofen in 1253, maar de resten zijn nog steeds te vinden in de kelders onder de gebouwen tussen het Domplein en de Vismarkt.
Tekst loopt door onder de afbeelding

Nacht van Utrechtse geschiedenis stadstour Paleis Lofen

Het Utrechts Archief en Museum Catharijneconvent
Op de hoek van de Lange Nieuwstraat en de Hamburgerstraat vind je zo’n 1000 jaar geschiedenis. Hier stond vroeger de Paulusabdij. Later werd dit de plek voor rechtspraak, met het Provinciaal Gerechtshof en de Rechtbank. Nu vind je hier Het Utrechts Archief met de permanente expositie Utrecht Begint Hier en wisselende tentoonstellingen als Gekomen om te Blijven, over 900 jaar Utrechters, en ‘Water! Vriend of Vijand?’. Beneden vind je de wijnkelder van de Paulusabdij terug.

Een stukje verder, in de Lange Nieuwstraat, vinden we naast de Catharinakathedraal het Museum Catharijneconvent. Het Catharijneklooster was een klooster van Johannieters die gespecialiseerd waren in ziekenzorg. Hieruit ontstond het eerste academische ziekenhuis, de voorloper van het UMC Utrecht. Vanaf 1979 is hier het Museum Catharijneconvent, een rijksmuseum voor religieuze kunst en erfgoed. Actuele tentoonstellingen zijn die over de Utrechtse paus Adrianus van 500 jaar geleden en over de muziekstijl Gospel.

Stadstours
De gidsen van Gilde Utrecht nemen groepen mee door de stad en vertellen verschillende verhalen. De locaties zijn vaak ook zonder stadstour toegankelijk. Kom ook, wandel mee en vier 900 jaar Utrechtse geschiedenis!
Foto’s: Paulus van Dorsten, Dick de Jong

Tekst Dick de Jong

Tips om verder lezen bij Oud-Utrecht

Oud-Utrecht

Oud-Utrecht

De historische vereniging Oud-Utrecht is opgericht in 1923 en wil de kennis van en belangstelling voor Utrechtse geschiedenis, archeologie en monumenten stimuleren en waken over het behoud van het lokale en regionale erfgoed.

Profiel

geen Reacties

Reageren

Er zijn nog geen reacties geplaatst.

Plaats een reactie

Lees voor u reageert onze algemene voorwaarden. Alle reacties worden vooraf gemodereerd. Uw IP adres is geregistreerd (wordt niet gepubliceerd).