De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Deze keer wordt het een wat langere nazomerwandeling door het groene Overvecht.

Ook als niet-bewoner van Overvecht vind je als voetganger in deze wijk gemakkelijk een vriendelijk pad. Met parken in verschillende buurten en wegen die groen omzoomd zijn is Overvecht misschien wel de groenste wijk van de stad. De wandeling begint in het zuidelijk deel van de wijk, te midden van de flats van de Berezinadreef. Daarmee is de voor Overvecht herkenbare straatnaam – alle eindigen op dreef – meteen geïntroduceerd. Het was een uit een prijsvraag voortgekomen keuze.

Overvecht kent verschillende wijken met eigen voorzieningen en elke wijk kent weer buurten. In 1962 werden de eerste woningen betrokken, in totaal voor 45.000 nieuwe bewoners. Vanuit de beslotenheid van de inmiddels verduurzaamde appartementen vormen de flats van de Berezinadreef met het groene speelterrein zo’n buurt. De doorzonwoningen aan de andere zijde zijn ook een buurt. Zuidelijk in de wijk werden het kleinere buurten en in het iets later gebouwde noorden grotere. Tussen de buurten is er veel openbare groen.
Tekst loopt door onder de foto

Overvecht is heel compleet

Typerend voor Overvecht is de variatie aan voorzieningen voor alle leeftijden en doelgroepen. Veel ervan zijn op wijkniveau, zoals scholen, winkelcentra, parken en speelplaatsen voor kinderen. Voor de wijk en de stad zijn er een groot winkelcentrum, het zwembad, de ijsbaan, een bedrijventerrein, sporthallen, sportvelden en enkele zorgcentra. Overvecht is heel compleet.

We lopen naar de Moldaudreef tot voorbij Zorgcentrum Nieuw Tamarinde en slaan dan direct linksaf naar Park De Watertoren. Onderweg passeren we beelden van kunstenaars die toen nog in elke nieuwe wijk werden geplaatst. Bij de watertoren is een speeltuin met kinderboerderij.

De historie van Overvecht begon eind jaren 1950 op een dikke zandlaag gezogen uit de Maarsseveense Plassen, maar de watertoren staat er al sinds 1935. Indertijd stond die landelijk aan de St.-Anthoniedijk, waar de toren de Maartensdijkse wijk Tuindorp van drinkwater voorzag. Nu wacht het verkochte rijksmonument op ombouw om er te kunnen wonen en werken, met horecavoorzieningen.
Tekst loopt door onder de foto

De wandeling gaat via de Mykonosdreef naar de Humberdreef. We passeren enkele van de speciaal voor Overvecht ontworpen middelhoge huur – en koopflats. Vervolgens staat aan de linkerzijde een school van het ROC voor kappers en andere op ‘beauty’ gerichte vakken. Het uit de beginjaren van Overvecht stammende schoolgebouw is ruim vijfentwintig jaar geleden gemoderniseerd naar een ontwerp van architectenbureau Okra. We lopen er omheen.

Aan de overzijde wacht het bouwterrein op de Ivoordreef. Daar stond net zo’n flat van tien verdiepingen als op de Tafelbergdreef. Die laatstgenoemde functioneert goed: bewoners houden de flat netjes en kennen elkaar. Dat was in de Ivoordreefflat ook zo tot er te veel bewoners kwamen wonen die voor overlast zorgden. De oplossing werd dat die flat mocht wijken voor nieuwbouw. Daar was overigens heel wat om te doen. Niet omdat huurders moesten verhuizen en een flatgebouw van eigenaren ongemoeid bleef. Nee, de door Bo-ex nieuw te bouwen buurt krijgt een omvangrijker karakter waardoor groen moet wijken voor meer woningen. Geveldelen van de gesloopte flat staan nu klaar voor hergebruik. De circulariteit ervan moet de verandering wat positiever laten lijken.

Via de Carnegiedreef komen we aan bij de flat aan de Gambiadreef. Deze verkeersader was aangelegd met dubbele rijbanen en is al jaren geleden met succes getransformeerd tot verkeersboulevard met een brede groenstrook. We lopen door tot op de heuvel in stadspark ‘De Gagel’. Onder ons ligt het puin van het eind jaren 1960 gesloopte Jaarbeursgebouw dat op het Vredenburg stond. Ook dit park is verrassend veelzijdig met fraaie wandelpaden, stilteplekken, speelplaats en kinderboerderij.

Een park zonder vastomlijnd ontwerp

De Mekongdreef steken we over, net als de Tigrisdreef. Deze wandelweg door het groen gaat via enkele kinderbadjes die op warme dagen nog steeds hun nut bewijzen. Zo komen we in het Sjanghaipark, een groene strook grond langs de noordelijke rondweg. Voor dit gebied had de gemeente in 1970 nog geen plannen. Er ontstond een initiatief van kunstenaars en buurtbewoners om een heel ander soort park te maken. Geen rechte lijnen, niet gladgestreken met grasvelden en borders. Nee, nog steeds een strook grond waar kinderen hutten kunnen bouwen, spontaan opgekomen bomen hun plek vinden en waar afwisseling de norm is. De gemeentelijke diensten mochten zich er niet mee bemoeien, waar ze vanuit hun ordeningsgedachte moeite mee hadden.
Tekst loopt door onder de foto

Vanuit park De Gagel kan ook gewandeld worden naar de ‘experimentele’ woningbouw in de wijk. Loop dan via de Marowijnedreef naar de flats tussen de Cayennedreef en de Sao Paulodreef. De overheid gaf mogelijkheden om te experimenteren met andere woonvormen. Zo kwamen in deze met groen omzoomde buurt flats te staan met gezamenlijke voorzieningen. Op elke verdieping beschikken de drie of vier appartementen over een ruime hal. Die gemeenschappelijke ruimte wordt door de huurders heel gevarieerd gebruikt, door jong, oud, gezinnen, stellen of alleenstaanden. De appartementen kregen een voor die tijd nogal afwijkende indeling, zoals een open keuken. Deze flats zijn in 2016 gemeentelijk monument geworden en zijn erfgoed uit de periode van wederopbouw.

Overvecht is een stadsdeel waar veel anders is, met buurten waar goed doorheen gewandeld kan worden, dankzij de stedenbouwkundige opzet. Veel woningen zijn naar de huidige normen ruim te noemen. Het aantal woningen in Overvecht zou vergroot kunnen worden door de grootste appartementen op te delen, of door het verbouwen van doorzonwoningen tot appartementen. Het DNA van de wijk is de groene opzet, nu te zien als het erfgoed van de wijk. Doe dat bijvoorbeeld op de wijkentour; zie daarvoor de site van Oud-Utrecht.

Tekst: Bert Poortman

Tips om verder lezen bij Oud-Utrecht.

Je kunt hier lid worden van Oud-Utrecht.